Το σαμποτάζ σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης με την ηθελημένη αλλοίωση τους εξάπτει την περιέργεια του κοινού από εγκληματολογική άποψη, επειδή τα κίνητρα έχουν ένα τόσο ευρύ φάσμα, από τρομοκρατία, εταιρικό σαμποτάζ και εκβιασμό, μέχρι μια μικρή ληστεία ή μια κακόβουλη σκανταλιά.

Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστούν και να διωχθούν οι ένοχοι, ειδικά αν το έγκλημα φαίνεται να είναι μία τυχαία ενέργεια με κίνητρο που δεν μπορεί εύκολα να εξιχνιαστεί.

Αντιθέτως με τα άλλα εγκλήματα που έχουν μια σαφή καμπύλη έντασης και ύφεσης για μεγάλη περίοδο, τα σαμποτάζ προϊόντων τείνουν να κορυφώνονται όταν δημοσιεύονται στα ΜΜΕ. Συνήθως, και αυτό δεν αφορά μόνο ένα «παρανοϊκό» κοινό, η είδηση της αλλοίωσης προκαλεί την εμφάνιση μιμητών.

Αλλοίωση εξ ορισμού σημαίνει ότι ένα προϊόν τροποποιείται χωρίς να το γνωρίζει ο παρασκευαστής του. Η ηθελημένη αλλοίωση προϊόντων με στόχο άνθρωποι να πεθάνουν ή να υποστούν κάποια βλάβη έχει μια μακρά ιστορία.

Φράουλες με βελόνες στα ράφια πολυκαταστημάτων

Στην επικαιρότητα βρίσκεται μια τρομακτική υπόθεση που εκτυλίσσεται στην Αυστραλία, όπου οι Αρχές διέταξαν τη διεξαγωγή έρευνας καθώς βρέθηκαν βελόνες ραψίματος κρυμμένες σε φράουλες και μπανάνες. Καλαθάκια με φρούτα που είχαν βελόνες αναφέρθηκαν σε 6 πολιτείες.

Πολλές φίρμες με το προϊόν έχουν ανακληθεί, ενώ τα μεγαλύτερα παντοπωλεία της Νέας Ζηλανδίας σταμάτησαν να πουλάνε φράουλες από την Αυστραλία ως μέτρο προφύλαξης.

Οι Αρχές ερευνούν τα περιστατικά, αλλά δεν έχουν προς το παρόν εντοπιστεί κάποιοι ύποπτοι. Αξιωματούχοι της αστυνομίας ισχυρίζονται ότι η εξάπλωση του φαινομένου μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιμητισμού και ότι η περίπτωση κάποιος «δυσαρεστημένος» υπάλληλος να έχει βάλει τις βελόνες εξετάζεται.

Σύμφωνα με τον Guardian, η έρευνα των Αρχών έγινε ακόμη πιο περίπλοκη όταν μια 62χρονη γυναίκα συνελήφθη να τοποθετεί μία βελόνα μέσα σε μπανάνα σε περιοχή της κεντρικής Κουίνσλαντ, σε μια ενέργεια που επίσης θεωρείται ως πράξη μιμητισμού. Η γυναίκα φέρεται να αντιμετωπίζει διανοητικά προβλήματα.

Οι καλλιεργητές των φρούτων εκφράζουν ανησυχίες για μεγάλη οικονομική ζημιά, την περίοδο μάλιστα της αιχμής όσον αφορά την παραγωγή του προϊόντος. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Ένωσης Παραγωγών Φράουλας της πολιτείας Κουίνσλαντ πρόκειται «για ενέργειες εμπορικής τρομοκρατίας».

Τέσσερις υποθέσεις που συντάραξαν τον κόσμο

Αυτή είναι μια λίστα από τις πιο κραυγαλέες αντίστοιχες υποθέσεις, ξεκινώντας από τον 19ο αιώνα.

Το φάρμακο Bromo-Seltzer – ΗΠΑ 1899

Την παραμονή των Χριστουγέννων του 1898 ο επικεφαλής της ομάδας ράγκμπι της Νέας Υόρκης Knickerbocker Athletic Club, Harry Cornish, έλαβε ένα πακέτο. Μέσα υπήρχε μία ασημένια φιάλη με το φάρμακο για κεφαλαλγίες Bromo-Seltzer. Επίσης υπήρχε και ένας μικρός φάκελος δώρου χωρίς κάρτα. Ο Cornish θεώρησε ότι ήταν ένας παιχνιδιάρικος υπαινιγμός για να αποφύγει την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ στις γιορτές.

Πήρε το φάρμακο στο σπίτι του. Μερικές νύχτες αργότερα, μια συγγενής του, η οποία θαύμαζε τη φιάλη, ξύπνησε με πονοκέφαλο. Η Katherine Adams πήρε λίγο από το Bromo-Seltzer, λέγοντας ότι είναι πικρό. Στη συνέχεια και ο Cornish ήπιε μια γουλιά.

Η πικρή γεύση που είχε το υγρό προερχόταν από κάτι που είχε προστεθεί στο φάρμακο: υδροκυάνιο.

Μια ώρα αργότερα η Adams είχε πεθάνει, ενώ ο Cornish αν και αρρώστησε, επεβίωσε. Τον Νοέμβριο άλλο ένα μέλος της ομάδας, ο Henry Barnet, πέθανε κάτω από παρόμοιες συνθήκες.

Οι σελίδες των εφημερίδων της Νέας Υόρκης φιλοξένησαν κατά κόρον το θέμα. Η έρευνα της αστυνομίας γρήγορα επικεντρώθηκε σε ένα πρώην μέλος της ομάδας και χημικό, τον Roland Molineux, ο οποίος είχε βεντέτα με τον Cornish και ήταν ερωτικός αντίζηλος του Barnet.

Η δίκη που έγινε το 1899-1900 ήταν μία από τις πλέον μακρόχρονες της μέχρι τότε ιστορίας της Νέας Υόρκης. Ο Molineaux βρέθηκε ένοχος για τον φόνο της Adams.

Έκανε έφεση και κέρδισε μια νέα δίκη εξαιτίας κάποιου λάθους στα αποδεικτικά στοιχεία. Η εισαγγελία συνέδεσε τον Molineaux και με τον φόνο του Barnet αν και τελικά δεν του απαγγέλθηκαν κατηγορίες σχετικές.

Η απόφαση του Εφετείου αποτέλεσε ορόσημο για την αμερικανική δικαιοσύνη, καθώς θεμελίωσε ότι το τεκμήριο αθωότητας δημιουργεί το υπόβαθρο ώστε προηγούμενα εγκλήματα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποδεικτικά στοιχεία σε μία άσχετη αλλά αντίστοιχη υπόθεση.

Στη δεύτερη δίκη, κατά την οποία οι ένορκοι χρειάστηκαν 12 λεπτά για να αποφανθούν, ο Molineaux κρίθηκε αθώος. Σήμερα στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, όποτε γίνεται μία ακρόαση πριν τη δίκη για τη δυνατότητα εισαγωγής των στοιχείων στη διαδικασία, ονομάζεται ακρόαση Molineaux.

Υπόθεση Tylenol – ΗΠΑ 1982

Ήταν η υπόθεση που άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο συσκευάζονται τα φάρμακα και οδήγησε σε νέους νόμους για τις αλλοιώσεις και τις παραποιήσεις προϊόντων.

Επτά άνθρωποι πέθαναν στο Σικάγο αφού πήραν το φάρμακο Tylenol στο οποίο είχε προστεθεί υδροκυάνιο. Το έγκλημα αυτό παραμένει ένα από τα μεγάλα άλυτα μυστήρια στις ΗΠΑ, σε μία υπόθεση που ερεύνησαν περισσότεροι από 100 αστυνομικοί και υπήρξαν πάνω από 400 πιθανοί ύποπτοι. Αλλά δεν βρέθηκε ποτέ κάποιο σκηνικό εγκλήματος και κάποιο κίνητρο.

Το Tylenol αποσύρθηκε και η μετοχή του κατρακύλησε, αλλά μετά από λίγα χρόνια έγινε το Νο. 1 αναλγητικό στις ΗΠΑ.

Ο μόνος που κατηγορήθηκε για την υπόθεση ήταν ο James W. Lewis και αυτός απλώς για εκβιασμό. Ήταν ένας πρώην σύμβουλος για φορολογικές υποθέσεις, ο οποίος μετακόμισε από το Σικάγο στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο του 1982. Σημειωτέον ότι οι δολοφονίες σημειώθηκαν στο τέλος του Σεπτεμβρίου και την 1η Οκτωβρίου.

Ο Lewis έστειλε ένα γράμμα στην παρασκευάστρια εταιρεία του Tylenol, θυγατρική της Johnson & Johnson, απαιτώντας 1 εκατομμύριο δολάρια «για να σταματήσει τις δολοφονίες». Γι’ αυτόν τον λόγο έμεινε 11 χρόνια στη φυλακή.

Τους μήνες που ακολούθησαν την υπόθεση Tylenol, υπήρξαν 270 περιπτώσεις πιθανής ηθελημένης αλλοίωσης προϊόντων στις ΗΠΑ. Μετά τις δολοφονίες η εταιρεία ξεκίνησε να χρησιμοποιεί ασφαλείς συσκευασίες. Ωστόσο, τον Φεβρουάριο του 1986 στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, η Diane Elsroth πέθανε αφού έλαβε Tylenol στο οποίο είχε προστεθεί υδροκυάνιο. Και αυτή η υπόθεση δεν λύθηκε ποτέ.

Εμφιαλωμένο νερό στην Ιταλία – 2003

Περίπου 30 Ιταλοί νοσηλεύτηκαν αφού ήπιαν εμφιαλωμένο νερό μολυσμένο με ασετόν, χλωρίνη ή αμμωνία. Μικρές ποσότητες των δηλητηριωδών ουσιών είχαν εισαχθεί με ένεση στις πλαστικές συσκευασίες. Κανείς δεν ανέλαβε την ευθύνη για την ενέργεια, η αστυνομία όμως υποπτευόταν ότι πίσω από την πράξη κρύβονταν αντικαπιταλιστές ακτιβιστές ή οικολογικές τρομοκρατικές ομάδες.

Στον δράστη ή δράστες δόθηκε το παρατσούκλι «βομβιστής του νερού» και τα περιστατικά απλώθηκαν σε πάνω από 20 διαφορετικές πόλεις, οδηγώντας την αστυνομία στο συμπέρασμα ότι υπήρξαν πολλοί μιμητές της πράξης.

Η υπόθεση με τα πορτοκάλια – 1978

Τα τέσσερα παιδιά μιας οικογένειας στην Ολλανδία έλαβαν ως ανταμοιβή πορτοκάλια Ισραήλ ως επιδόρπιο, αλλά θορυβήθηκαν από την περίεργη γεύση του φρούτου. Όταν η οικογένεια τα εξέτασε, βρήκε ασημένια σφαιρίδια στα πορτοκάλια και οι γονείς έσπευσαν να μεταφέρουν τα παιδιά τους στο νοσοκομείο για τους γίνει πλύση στομάχου.

Μια παλαιστινιακή ακτιβιστική ομάδα που αυτοαποκαλείτο «Αραβικός Επαναστατικός Στρατός» ανέλαβε την ευθύνη για την ενέργεια, ανακοινώνοντας στην ολλανδική κυβέρνηση ότι είχε βάλει υδράργυρο με ένεση σε φρούτα προερχόμενα από το Ισραήλ για να προκαλέσει πανικό και να αποσταθεροποιήσει την οικονομία του.

Η αλλοίωση πιθανότατα σημειώθηκε σε ένα ευρωπαϊκό κέντρο διανομής. Επιμολυσμένα εσπεριδοειδή εντοπίστηκαν στη Γερμανία, την Ισπανία, το Βέλγιο, τη Βρετανία και το Μαρόκο.

Μία υπόθεση σαμποτάζ σε φρούτα με πολιτικά κίνητρα ήρθε στην επιφάνεια  δύο δεκαετίες αργότερα, όταν η Υπηρεσία Επιθεώρησης Δημόσιας Υγείας των ΗΠΑ έλαβε τηλεφώνημα από άτομο που ισχυρίστηκε ότι φρούτα προερχόμενα από τη Χιλή είχαν μολυνθεί με υδροκυάνιο, σε μία κίνηση που στόχευε να τραβήξει την προσοχή στις συνθήκες ζωής των φτωχών υπό το καθεστώς του δικτάτορα Αουγκούστο Πινοσέτ.

Ένα δείγμα από σταφύλια που εισήχθη στο λιμάνι της Φιλαδέλφεια βρέθηκε θετικό στην ύπαρξη υδροκυάνιου και ως συνέπεια όλα τα φρούτα από τη Χιλή παρακρατήθηκαν.

Ο «χριστουγεννιάτικος μποναμάς» των Μαυροπράσινων Εμπρηστών

Στην καθ’ ημάς πραγματικότητα, τις ημέρες των Χριστουγέννων του 2017 εμφανίστηκε η ομάδα «Μαυροπράσινοι Εμπρηστές», η οποία σε προκήρυξή της ανέφερε ότι μόλυνε προϊόντα όπως συσκευασίες Coca-Cola, αλλά και παριζάκι και γάλα γνωστών εταιρειών.

Αποτέλεσμα ο Ε.Φ.Ε.Τ., μετά από σχετική ενημέρωση από την Ελληνική Αστυνομία, κάλεσε τους καταναλωτές να μην προμηθευτούν τα αντίστοιχα προϊόντα ανεξαρτήτως παρτίδας για το χρονικό διάστημα 20 έως 25 Δεκεμβρίου 2017.

Η ομάδα ακτιβιστών με την ανάρτησή της στο διαδίκτυο για την ενέργεια με το κωδικό όνομα «Πράσινη Νέμεσις Πράξη 3» τόνισε ότι οι άνθρωποι δεν νοιάζονται αν το φαγητό με το οποίο γεμίζουν τα ψυγεία και τα ράφια των σούπερ μάρκετ προέρχεται από ένα ατελείωτο μαρτύριο εγκλωβισμένων ζώων σε φάρμες και εργοστάσια.

«Για αυτόν και πολλούς λόγους ακόμη επιλέγουμε να επιτεθούμε στους υπεύθυνους και να τους δώσουμε πίσω μια μικρή γεύση, όχι μόνο καίγοντας τις ιδιοκτησίες και τις δομές ή κάνοντας σαμποτάζ στα καταναλωτικά αγαθά και στην εμπορική ροή αλλά και γιατί όχι επιτιθέμενοι και στους ίδιους».

Σημειωτέον στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν αναφέρθηκε ποτέ κάποια περίπτωση δηλητηρίασης και τις δύο χρονιές (2016 και 2017) που εκτοξεύθηκαν οι απειλές για τα προϊόντα αυτά.