Πριν από τρεις αιώνες, ένας κακότροπος σκοτσέζος ναύτης ονόματι Αλεξάντερ Σέλκιρκ τσακωνόταν με τον καπετάνιο ενός σαρακοφαγωμένου και μπαρουτοκαπνισμένου βρετανικού πλοίου έξω από τις ακτές της Χιλής.

Ο ναύτης ούρλιαζε πως το σάπιο σκαρί του «Cinque Ports» και οι τόσες αρρώστιες είχαν μετατρέψει το σκάφος σε σωστή παγίδα θανάτου, μια κατάσταση που δεν ανεχόταν άλλο. Ο Σέλκιρκ ήταν ένας έμπειρος και ικανότατος πλοηγός πάνω σε ένα κουρσάρικο πλοίο που είχε νομιμοποιήσει και επιστρατεύσει το βρετανικό Στέμμα για να κάνει επιδρομές στους Ισπανούς.

Και πράγματι εδώ και έναν χρόνο αυτό ακριβώς έκαναν, επιδρομές σε ισπανικά εμπορικά και οχυρά κατά μήκος των ακτών της Λατινικής Αμερικής. Ο Σέλκιρκ ήταν έμπειρος πειρατής και ήξερε καλά τους κινδύνους που διαδραμάτιζε η κατάσταση στο πλοίο. Τον Οκτώβριο του 1704 λοιπόν, όντας αγκυροβολημένοι σε ένα απομονωμένο αρχιπέλαγος της Χιλής, κάπου 670 χιλιόμετρα δυτικά του Βαλπαραΐσο, πήρε μια απόφαση που θα του άλλαζε τη ζωή.

Γιατί απαίτησε βλέπετε από τον νεαρό καπετάνιο, τον 21χρονο ανθυποπλοίαρχο Thomas Stradling, τον οποίο θεωρούσε αλαζόνα και άσχετο με τα ναυτικά, να τον ξεφορτώσει στο μεγαλύτερο νησί της περιοχής, μια επιθυμία που ο Stradling ήταν έτοιμος να πραγματοποιήσει με τη μεγαλύτερη δυνατή προθυμία.

weeekentelmega

Ο Σέλκιρκ δεν ήταν εύκολος άνθρωπος και είχε οξύθυμο ταμπεραμέντο. Πίσω στη Σκοτία, ο 28χρονος ναυτικός είχε ξυλοφορτώσει τον πατέρα του και τους δύο αδερφούς του για κείνη την άκακη φάρσα που του είχαν σκαρώσει, πριν τα παρατήσει όλα και μπαρκάρει, εγκαταλείποντας αμφότερες τις δύο γυναίκες που αποκαλούσε «σύζυγό μου».

Ο Σέλκιρκ κατέβηκε μεν από το πλοίο, όταν είδε ωστόσο πως κανένας άλλος από το πλήρωμα δεν τον ακολούθησε στην ανταρσία του, τσαλαβούτησε γρήγορα στα νερά και κολυμπούσε τώρα πίσω από το πλοίο εκλιπαρώντας τον καπετάνιο για συγχώρεση. Μια συγχώρεση που δεν θα ερχόταν ποτέ.

Ευτυχώς για τον κουρσάρο μας αλλά και την ίδια τη λογοτεχνία, αποδέχτηκε τη σκληρή του μοίρα, επιβίωσε στα τέσσερα χρόνια που θα περνούσε εκεί και επιστρέφοντας στην Αγγλία ενέπνευσε μια από τις κλασικότερες ιστορίες κουράγιου και αντοχής, τον ίδιο τον «Ροβινσώνα Κρούσο» του Ντάνιελ Ντεφόε!

Μόνο που οι πραγματικές περιπέτειες του Σέλκιρκ ξεπερνούν σε φαντασία τις αντίστοιχες του Κρούσο και μάλιστα σε όλες τις πτυχές τους…

Ένας ναύτης που δεν τον χωρούσε ο τόπος του

shutterstock571731664

Ο Αλεξάντερ Σέλκρεγκ, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε σε ένα ψαροχώρι της Σκοτίας το 1676, λίγο έξω από το πολύβουο Εδιμβούργο. Όπως μας λένε όλες οι διαθέσιμες πηγές, ο Αλεξάντερ ήταν το κάθαρμα του χωριού, ο νταής που έκανε ό,τι ήθελε και δεν έδινε λογαριασμό σε κανέναν.

Η παλαιότερη γραπτή αναφορά σε αυτόν, «Η ζωή και οι περιπέτειες του Αλεξάντερ Σέλκιρκ» που έγραψε ο John Howell το 1829, τον χαρακτηρίζει «κακομαθημένο και δύστροπο». Το έβδομο παιδί της οικογένειας ήταν σαφώς το μαύρο πρόβατό της, γι’ αυτό και οι γονείς του έκαναν τα πάντα να τον στείλουν στα καράβια.

Παρά το γεγονός ότι ο βυρσοδέψης πατέρας του χρειαζόταν τα παιδιά του στο μαγαζί, ήταν σαφές πως ο Άλεξ δεν έκανε για έμπορος. Ή τεχνίτης. Ή τίποτα τέτοιο τέλος πάντων, μιας και ο πατέρας απειλούσε να τον αποκληρώσει αν δεν άλλαζε μυαλά. Στην τοπική εκκλησία υπάρχουν ακόμα τα πρωτότυπα ντοκουμέντα που μας αραδιάζουν τα καμώματά του, τα δικαστικά πρακτικά της εποχής του δηλαδή.

Από όπου μαθαίνουμε πως το συμβούλιο του χωριού τον κάλεσε στην εκκλησία στις 25 Αυγούστου 1696 να δώσει εξηγήσεις για ένα ακόμα αδίκημά του, μόνο που η απολογία δεν θα λάμβανε ποτέ χώρα, γιατί δύο μέρες μετά το ντοκουμέντο μας λέει πως ο 19χρονος «δεν συμμορφώθηκε και εξαφανίστηκε στη θάλασσα».

Κανείς δεν ξέρει πού πήγε, μια από τις βιογράφους του πάντως, η Diana Souhami, υποθέτει πως επιβιβάστηκε σε σκοτσέζικη εξερευνητική αποστολή στον σημερινό Παναμά. Στις 7 Νοεμβρίου 1701, ο Άλεξ είχε ξανά προβλήματα. Ο μικρότερος αδερφός του γέλασε με τη φάρσα που του είχε κάνει, να αντικαταστήσει το ποτό του με αλατόνερο, και τις έφαγε γερά από τον Σέλκιρκ. Κάτι που πυροδότησε γενικευμένη σύρραξη στο σπίτι, με τον Άλεξ να ξυλοκοπεί τον πατέρα του, τον άλλο του αδερφό, ακόμα και τη γυναίκα του τελευταίου!

Ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Και ήταν σαφές πως δεν θα μπορούσε να παραμείνει στο ψαροχώρι που δεν χωρούσε το παραφουσκωμένο εγώ του.

Έχοντας λοιπόν εκείνο το μπαρκάρισμα στο ενεργητικό του, ο νεαρός Άλεξ έπεισε το 1703 τον γνωστό κουρσάρο William Dampier ότι ήταν ο πλοηγός που χρειαζόταν για τη νέα κουρσάρικη αποστολή του στη Νότια Αμερική. Πλέον φιγουράρει ως Σέλκιρκ, αν και κανείς δεν γνωρίζει αν άλλαξε επίτηδες το επίθετό του ή αν επρόκειτο απλώς για τυπογραφικό ή ορθογραφικό λάθος.

Τι έκανες στη θάλασσα, πραγματικέ Ροβινσώνα Κρούσο;

shutterstock5239210

Ο Dampier, ένας από τους πλέον ιδιαίτερους πειρατές της παγκόσμιας ιστορίας, ήταν ο μεγάλος δάσκαλος του νεαρού Άλεξ. Γιατί μπορεί να ήταν σκληρός, μέθυσος και αυταρχικός, οι συμβολές του ωστόσο στην ανθρωπολογία και τη μελέτη της φύσης παραμένουν αναντίρρητες, την ίδια ώρα που είναι δύσκολο να μην του αναγνωρίσεις πως ήταν ο πρώτος άνθρωπος που έκανε τον περίπλου της Γης τρεις ολόκληρες φορές!

Η ζωή στο πειρατικό μόνο εύκολη δεν ήταν βέβαια και η μοίρα των κουρσάρων ήταν σφραγισμένη μόλις έπεφταν στα χέρια των Αρχών, καθώς σπανίως έδειχναν ψήγματα ελέους.

Τον Σεπτέμβριο του 1703 λοιπόν, τα δύο πλοία του Dampier με τη μαύρη σημαία, το μεγαλύτερο «St. George» και το μικρότερο «Cinque Ports», εγκατέλειψαν τις ακτές της Ιρλανδίας για τη Λατινική Αμερική, μόνο που τώρα έφεραν την εύνοια του Βασιλικού Ναυτικού. Αυτή τη φορά τα πειρατικά πληρώματα λειτουργούσαν ως δολιοφθορείς του Στέμματος με αποστολή να λεηλατούν τις ισπανικές γαλέρες! Ήταν σαφές πως είχαν χτυπήσει φλέβα χρυσού.

Ο Σέλκιρκ αποδείχτηκε πράγματι ικανός πλοηγός, μιας και είχε προλάβει να μάθει λίγα μαθηματικά και γεωγραφία στο σχολείο, και σύντομα η αποστολή θα βρισκόταν στα ανοιχτά της Βραζιλίας. Μέχρι τον Οκτώβριο όμως, το σκορβούτο τούς θέριζε, όπως και ο τύφος, η δυσεντερία και η χολέρα. Έναν μήνα μετά, 15 άντρες ψήνονταν στον πυρετό και σαν να μην έφτανε αυτό, πέθανε και ο καπετάνιος του «Cinque Ports», με την αρχηγία να περνά τώρα στον νεαρό ανθυπολοχαγό Thomas Stradling, που κανείς δεν σεβόταν στο καράβι.

shutterstock218079685

Τον Φεβρουάριο του 1704, με την κατάσταση στο απροχώρητο, τα δύο πλοία ανέβαιναν την ακτογραμμή της Χιλής, το ένα είχε χάσει ωστόσο το άλλο. Το πλήρωμα του «Cinque Ports» απειλούσε με ανταρσία εκεί στα ανοιχτά του Βαλπαραΐσο, ο Dampier έφτασε ωστόσο πάνω στην ώρα για να καταπνίξει την εξέγερση και να υποσχεθεί να περιορίσει τον αλαζόνα Stradling.

Τα δύο πλοία απέπλευσαν από το αγκυροβόλιο τους τον Μάρτιο του 1704 για νέες επιδρομές και λεηλασίες στις ακτές του Περού και του Μεξικού και μέχρι τον Μάιο η αποστολή είχε χωριστεί ξανά στα δυο για να χτυπούν περισσότερους στόχους. Τον Σεπτέμβριο, το «Cinque Ports» ήταν σε άθλια κατάσταση και έβαζε τόσα νερά που οι άντρες του έπρεπε να το αδειάζουν μέρα και νύχτα.

Ο Σέλκιρκ πίστεψε πως θα πνίγονταν τελικά όλοι, θεωρώντας πως το σκαρί ήθελε άμεση επισκευή. Κι έτσι είδε το απομονωμένο νησί του αρχιπελάγους Χουάν Φερνάντες ως σωτηρία από αυτό που έβλεπε ως προδιαγεγραμμένη μοίρα. Ένα νησί που η Χιλή ονόμασε επισήμως από το 1966 «Νήσος Ροβινσώνας Κρούσος».

Ο καπετάνιος διέταξε να σαλπάρουν και πάλι, ο Σέλκιρκ είχε αποφασίσει ωστόσο να μην τον ακολουθήσει. Αποβιβάστηκε λοιπόν στη στεριά με τα κλινοσκεπάσματά του, το μουσκέτο, το πιστόλι του, αρκετό μπαρούτι, αλλά και ένα τσεκούρι, ένα μαχαίρι, τα σύνεργα του πλοηγού, ένα κατσαρολάκι, 1 κιλό καπνό, λίγο τυρί και καπνιστό χοιρινό, ένα φλασκί ρούμι και τη Βίβλο παραμάσχαλα…

Ο ναυαγός που θα γινόταν θρύλος

shutterstock91889783

Είπαμε ωστόσο, όταν είδε το καράβι του να ξεμακραίνει, πανικοβλήθηκε και προσπάθησε να μετανοήσει, μόνο που φάνηκε πως όλοι θα ήταν καλύτερα εν τη απουσία του. Ο Stradling έστελνε εξάλλου και ένα ηχηρό μήνυμα στους άντρες του: «εγκαταλείψτε το καράβι και θα σας εγκαταλείψει κι αυτό», τους είπε καθώς γελούσαν με την καρδιά τους με το πάθημα του Σέλκιρκ να εκλιπαρεί βουτηγμένος στη θάλασσα.

Κάποια στιγμή το πήρε απόφαση και επέστρεψε στην αμμουδιά. Σύντομα εξάλλου όλο και κάποιο καράβι θα περνούσε από κει και θα τον μάζευε. Δεν θα ήταν παρά μια ταλαιπωρία λίγων ημερών, σκέφτηκε και καταράστηκε για άλλη μια φορά το μεγάλο του στόμα. Μόνο που ο υπολογισμός του ήταν ελαφρώς λανθασμένος, κατά 4 χρόνια και 4 μήνες λάθος!

Δεν υπάρχουν ενδείξεις πως ο Σέλκιρκ κρατούσε ημερολόγιο στο νησάκι του, αναλφάβητος μια φορά δεν φαίνεται να ήταν. Όσα ξέρουμε λοιπόν για την περιπέτεια που θα τον μετέτρεπε σε Κρούσο μάς έρχονται από δύο πηγές, τον άνθρωπο που τον έσωσε, τον διακεκριμένο κουρσάρο Woodes Rogers, που περιέγραψε λεπτομερώς τη συνάντησή τους στο βιβλίο για τα ταξίδια του μεταξύ 1708-1711, και τον βρετανό δοκιμιογράφο και δραματουργό Richard Steele, ο οποίος έκανε μια συνέντευξη με τον Άλεξ το 1711 για λογαριασμό του περιοδικού «The Englishman».

Σύμφωνα με αυτούς λοιπόν, ο ναυαγός ήταν τόσο απελπισμένος και αποθαρρημένος κατά τους πρώτους μήνες της οδύσσειάς του που φλέρταρε ανοιχτά με την αυτοκτονία. Ακόμα και την πείνα καλωσόριζε, όπως μας λένε, για να κρατά το μυαλό του απασχολημένο. Τον μόνο που τον κρατούσε ζωντανό ήταν οι ιστορίες που είχε ακούσει από το πλήρωμα του καραβιού για αρκετούς άντρες που είχαν επιβιώσει μόνοι σε κάποιο ξερονήσι του αρχιπελάγους, ένας μάλιστα για πέντε ολόκληρα χρόνια. Αλλά και για έναν Ινδιάνο ονόματι Γουίλ, που τα κατάφερε για τρία χρόνια πάνω στο ίδιο νησί και ήταν ενδεχομένως η έμπνευση πίσω από τον βοηθό του Κρούσο, τον Παρασκευά.

Και πάλεψε πολύ, όπως ξέρουμε, με τα καιρικά στοιχεία και τις ορδές των ποντικιών, την παρακαταθήκη των ευρωπαϊκών πλοίων που έδεναν εκεί, που του έσκιζαν τα ρούχα αλλά και τα πόδια του όταν κοιμόταν. Με τον χρόνο θα εξημέρωνε μερικές άγριες γάτες και το πρόβλημα των ποντικιών θα καταλάγιαζε ωστόσο.

shutterstock85490446

Η τροφή και το καταφύγιο στο καταπράσινο νησί δεν ήταν ποτέ μεγάλο ζήτημα για τον Σέλκιρκ, καθώς το μόνο που τον απασχολούσε ήταν να κρατήσει τα λογικά του. Τα ψάρια αφθονούσαν, όπως και τα μικρά ζώα της στεριάς, τα αγριοκάτσικα, ενώ άπειρες ήταν και οι φώκιες που άραζαν στις αμμουδιές. Ακόμα και τα καρυκεύματα ήταν διαθέσιμα και το μόνο που του έλειπε πραγματικά ήταν το αλάτι και το ψωμί.

Φωτιά άναβε με το μπαρούτι του, την οποία διατηρούσε αναμμένη μέρα και νύχτα, έπρεπε ωστόσο να προσέχει μη γίνει αντιληπτός ο καπνός από κάνα ισπανικό πλοίο, καθώς οι Σπανιόλοι είχαν τη φήμη ότι βασάνιζαν τους φυλακισμένους τους και τους πουλούσαν μετά δούλους στα ορυχεία της Λατινικής Αμερικής. Κάποια φορά μόλις που γλίτωσε από τα χέρια μιας ισπανικής εξερευνητικής αποστολής στο νησί του σκαρφαλώνοντας στην κορφή ενός δέντρου.

Για να μη χάσει ολότελα τη μιλιά του, έψελνε ύμνους και προσευχόταν μεγαλόφωνα: «Έλεγε πως ήταν καλύτερος χριστιανός σε αυτή την ερημιά απ’ ό,τι είχε υπάρξει σε όλη του τη ζωή», ομολογεί και ο καπετάνιος Rogers. Κάποια στιγμή, όπως μας λέει ο ίδιος, ο Σέλκιρκ αγκάλιασε τη νέα του ζωή και εκτίμησε την απλότητα της καθημερινότητάς του, το σημείο καμπής που άλλαξε τη διαβίωσή του στην απομόνωση.

«Αφού συμφιλιώθηκε με την κατάστασή του», γράφει ο Steele, «η ζωή του έγινε μια συνεχόμενη γιορτή και η ύπαρξή του πολύ πιο χαρούμενη απ’ όσο μπορούσε να σκεφτεί». Έμαθε να ζει χωρίς τις συνήθεις απολαύσεις του, τον καπνό και το αλκοόλ, και αντλούσε πια ικανοποίηση παρατηρώντας τα πουλιά και τις χελώνες. Αυτό που έκανε ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας ήταν να βλέπει τη θάλασσα αναζητώντας σωτηρία.

Το παρατηρητήριό του επέβλεπε όλο το αρχιπέλαγος και του έδινε αρκετές ώρες «κεφάλι» σε οποιοδήποτε απόβαση στα εδάφη του. Από κείνο το σημείο αντίκρυσε στις 2 Φεβρουαρίου 1709 το μεγαλοπρεπές «Duke» του Woodes Rogers με τη σημαία της Κοινοπολιτείας!

Και τελικά;

ssellikeererkkkghg1

Ο καπετάνιος είπε πως είδε ένα μουσάτο τέρας με δύο πόδια, ντυμένο με προβιές κατσίκας «που είχε ξεχάσει τόσο τη γλώσσα που μόλις και μετά βίας τον καταλαβαίναμε, καθώς φαινόταν να μιλά τις λέξεις μισές». Ο ναυαγός προσέφερε στους άντρες σούπα κατσίκας και τους διηγήθηκε την εκπληκτική του ιστορία, την οποία δεν πίστεψαν φυσικά.

Μόνο που ο πλοηγός του Rogers δεν ήταν κανένας άλλος από τον ίδιο τον William Dampier, που θυμόταν φυσικά τον πρώην πλοηγό του στο «Cinque Ports» και επιβεβαίωσε την ιστορία του. Και για τη δικαίωσή του, ο Dampier εκμυστηρεύτηκε στον ναυαγό πως το σαπιοκάραβο βούλιαξε πράγματι το 1704 στα ανοιχτά του Περού, σκοτώνοντας όλους τους άντρες του πλην του Stradling και λίγων ακόμα, που κατέληξαν σε ισπανικές φυλακές!

Ο Rogers βοήθησε τον Σέλκιρκ να ξυριστεί, τον έντυσε με τα ρούχα του πολιτισμού και τον τάισε, αν και για παπούτσια ούτε λόγος, καθώς τα πόδια του είχαν τραχύνει και πρηστεί τόσο που δεν χωρούσαν πια σε παπούτσια. Και αναγνωρίζοντας την οδύσσειά του, τον έκανε για μια ακόμα φορά πλοηγό του καραβιού, ξέροντας φυσικά πως ήταν πολύ καλός σε αυτό.

Πριν φτάσουν σπίτι τους, έκαναν όμως και μια στάση. Μια στάση δύο ετών σε Περού και Ισημερινό για να λεηλατήσουν ακόμα περισσότερα ισπανικά προπύργια και γαλέρες, μια παγανιά που τους εξασφάλισε λεία ζηλευτή. Τον Οκτώβριο του 1711, το «Duke» κατέπλευσε στην Αγγλία, οχτώ χρόνια έπειτα από κείνη την αποφράδα μέρα που είχε μπαρκάρει ο Σέλκιρκ.

Ο Woodes Rogers και ο Richard Steele περιέγραψαν αναλυτικά τις περιπέτειες του Άλεξ στη Νήσο Ροβινσώνας Κρούσος το 1712 και 1713, αντίστοιχα, δίνοντας στον ναυτικό μια φήμη που δεν θα περίμενε ποτέ στη ζωή του. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Σέλκιρκ έγινε μια εκκεντρική διασημότητα της Αγγλίας. Σύμφωνα με κάποιους, ήταν παντρεμένος με δυο γυναίκες ταυτοχρόνως και πλούσιος από το μερίδιο που πήρε από τη λεία του «Duke» (κάπου 800 λίρες), συχνάζοντας πια σε καπηλειά και παμπ του Μπρίστολ και του Λονδίνου για να εξιστορεί τις περιπέτειές του με αντάλλαγμα ένα δωρεάν γεύμα.

ssellikeererkkkghg4

Λίγους μήνες μετά την παρθενική τους συνάντηση όμως, ο Steele παρατήρησε πως αυτός ο «χαρούμενος άντρας» που είχε γνωρίσει είχε γίνει σκυθρωπός. Κάτι τον προβλημάτιζε. «Η ιστορία αυτού του απλού άντρα», γράφει, «είναι ένα αξιομνημόνευτο παράδειγμα ότι ο πιο χαρούμενος είναι αυτός που περιορίζει τις επιθυμίες του στη φυσική αναγκαιότητα … ή για να χρησιμοποιήσω την έκφραση του ίδιου του Σέλκιρκ, ‘‘αξίζω τώρα 800 λίρες, αλλά δεν θα είμαι ποτέ τόσο χαρούμενος όσο ήμουν όταν δεν άξιζα δεκάρα’’».

Κάποια στιγμή επέστρεψε στη γενέτειρά του στη Σκοτία, δεν ήθελε όμως και πολλά-πολλά με τη φαμίλια του. Κάποιοι βιογράφοι του μας λένε πως έχτισε ένα μικρό καταφύγιο πίσω από το πατρικό του για να ζει όσο απλά έκανε στο νησί του και κατέληξε στο τέλος ερημίτης. Άλλοι πάλι μας λένε πως το έριξε στο ποτό και τους καυγάδες, επιστρέφοντας στην παλιά του ζωή. Οι πηγές αμφισβητούνται ωστόσο σήμερα για την εγκυρότητά τους.

Γεγονός είναι πως αυτή την εποχή κάποιος Ντάνιελ Ντεφόε, ένας γνωστός στην Αγγλία συγγραφέας και επιχειρηματίας, άκουσε την ιστορία του και μαγεύτηκε. Με τον ίδιο τον Σέλκιρκ δεν συναντήθηκε πιθανότατα ποτέ (θα μας το έλεγε αν το είχε κάνει), γνώρισε ωστόσο τον καπετάνιο Woodes Rogers.

Κανείς δεν αμφιβάλει πλέον πως ο Σκοτσέζος Άλεξ ήταν ο άνθρωπος πίσω από το κλασικό λογοτεχνικό έργο «Η ζωή και οι παράξενες και εκπληκτικές περιπέτειες του Ροβινσώνα Κρούσου», το οποίο δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 1719, όταν ο Ντεφόε ήταν στα 59 και ο Σέλκιρκ στα 43 του.

ssellikeererkkkghg5

Και έγινε αμέσως ανεπανάληπτη επιτυχία αλλά και το πρώτο πραγματικό αγγλικό μυθιστόρημα, σύμφωνα με τη σύγχρονη θεωρία της λογοτεχνίας. Ο «Ροβινσώνας Κρούσος» εξάλλου πίσω από τις περιπέτειες του ναυαγού, λειτουργεί σε πολλαπλά πολιτικά και κοινωνικά επίπεδα, ακόμα και ως χριστιανική αλληγορία ή επίθεση στα βρετανικά ήθη το έχουν δει.

Το βιβλίο μεταφράστηκε σύντομα σε πάμπολλες γλώσσες (γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά και ρωσικά, στην αρχή), κάνοντας τον χαρακτήρα ευρύτερα γνωστό στην Ευρώπη. Όχι όμως και τον συγγραφέα, που η αντίθεσή του στο Στέμμα θα τον έφερνε πάμπολλα χρόνια στη φυλακή.

Όσο για τη μεγάλη έμπνευση του Κρούσο, τον Σέλκιρκ, επέστρεψε τον Νοέμβριο του 1720 στη μόνη ζωή που ήξερε και ήθελε να ζει: επιβιβάστηκε ως πρώτος μηχανικός στο βρετανικό πολεμικό πλοίο «Weymouth» που αποζητούσε να ξεπαστρέψει τους πειρατές της αφρικανικής Χρυσής Ακτής.

Αυτό θα ήταν άλλο ένα κολασμένο ταξίδι για τον ίδιο, μέσα σε επιδημίες κίτρινου πυρετού και τύφου, καθώς στο «Weymouth» έχασαν εκατοντάδες άντρες τη ζωή τους, ακόμα και 3-4 τη μέρα. Και στις 13 Δεκεμβρίου 1721 ήταν δυστυχώς η δική του σειρά, όπως μας ενημερώνει απλά και λιτά το ημερολόγιο του πλοίου: «Ο Αλεξάντερ Σέλκιρκ πέθανε».

Και όπως έκαναν και με όλους τους άλλους, έριξαν το πτώμα του στη θάλασσα…