Η ιστορία του τολμηρού τόπλες

Το καλοκαίρι βρίσκεται προ των πυλών και οι περισσότερες γυναίκες ανυπομονούν να βρεθούν κάτω από τον καυτό ήλιο και να πετάξουν το πάνω μέρος του μαγιό τους πριν πέσουν για βουτιά στα δροσερά νερά της θάλασσας. Ή μήπως όχι; Όσο κι αν ανέβει η θερμοκρασία τους καλοκαιρινούς μήνες και ο καύσωνας εγκατασταθεί μόνιμα στην πόλη, η λαχτάρα να κάνεις τόπλες στην παραλία παραμένει λαχτάρα τουλάχιστον αν είσαι γυναίκα. Και μπορεί θεωρητικά ο νόμος να μην απαγορεύει να κυκλοφορεί κάποια γυμνόστηθη ωστόσο τα ταμπού και οι απαρχαιωμένες αντιλήψεις καλά κρατούν. Φανταστείτε τα βλέμματα αποτροπιασμού όταν σε μια ασφυκτικά γεμάτη παραλία, με μικρά παιδιά να παίζουν και οικογένειες να ανταλλάσσουν ταπεράκια, εμφανιστεί μια… γενναία να κυκλοφορεί τόπλες. Πώς ξεκίνησε όμως η επίδειξη του στήθους να προκαλεί τόσο πολύ την κοινή γνώμη και η θέα του να «επιτρέπεται» μόνο στα ανδρικά περιοδικά;

Βουτιά στο παρελθόν

Πίνακες ζωγραφικής από το 1514 ακόμη, απεικόνιζαν γυμνόστηθες κοπέλες ενώ μέχρι την Αναγέννηση δε θεωρούνταν απρεπές για τις γυναίκες να αποκαλύπτουν το στήθος τους δημοσίως. Μάλιστα η επίδειξη τους ενός μαστού από τις γυναίκες της βασιλικής αυλής ήταν συχνό φαινόμενο, ενώ συνήθιζαν μέχρι και να ζωγραφίζουν τις θηλές τους με κορνεόλη, ένα ημιπολύτιμο λίθο που χάριζε πορτοκαλί απόχρωση. Τα πόδια και οι αστράγαλοι από την άλλη έπρεπε να παραμένουν καλυμμένοι καθώς θεωρούνταν ότι προσέβαλαν τη δημόσια αιδώ. Όλα αυτή η ελευθερία κόπηκε μαχαίρι στην Αγγλία όταν το 1837 ανέβηκε στο θρόνο η συντηρητική βασίλισσα Βικτώρια. Στα χρόνια του Διαφωτισμού το στήθος άρχισε να γίνεται ταμπού και θεωρούνταν ανήθικο το γυμνό ανθρώπινο σώμα. Στη Ινδία μόνο όσες ανήκαν στην ανώτερη τάξη κάλυπταν το στήθος τους, μέχρι την επικράτηση των μουσουλμάνων τον 12ο περίπου αιώνα. Το 1870 ήταν σύνηθες φαινόμενο οι Ινδιάνες να κυκλοφορούν γυμνόστηθες, ενώ μέχρι το 1910 το ίδιο συνήθιζαν και οι Χαβανέζες, μέχρι να τους κόψουν τη συνήθεια οι ιεραπόστολοι της εποχής. Στις αρχές της δεκαετίας του 1900 θεωρούνταν άσεμνο τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες να εμφανίζονται τόπλες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι άνδρες φορούσαν ρούχα που κάλυπταν το στήθος τους, ενώ εκείνη την εποχή εμφανίζεται και το ολόσωμο μαγιό που καλύπτει ολόκληρο το σώμα.

Τριάντα χρόνια μετά οι άνδρες μην αντέχοντας άλλο την καταπίεση ξεσηκώνονται και κερδίζουν το δικαίωμα να κυκλοφορούν γυμνόστηθοι στη Νέα Υόρκη. Για πρώτη φορά το 1935, σαράντα δύο Αμερικανοί συλλαμβάνονται επειδή έκαναν τόπλες. Οι συντηρητικοί πολίτες ήταν άκρως αντίθετοι με την ιδέα φωνάζοντας ότι οι… γορίλες δεν επιτρέπονται στην παραλία τους.

Η γυμνόστηθη επανάσταση

Το 1946 το πρώτο μπικίνι παρουσιάζεται στο Παρίσι ωστόσο μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ’50 στις ΗΠΑ ο συντηρητισμός της εποχής επέβαλε το κάτω μέρος του μπικίνι να καλύπτει όση περισσότερη σάρκα γίνεται. Ακόμη και η επίδειξη του γυναικείου ομφαλού θεωρούνταν απρέπεια. Όλα αυτά βέβαια δεν αποθάρρυναν τη σταρ της δεκαετίας του ‘60 Μπριζίτ Μπαρντό να ταράξει τα χρηστά ήθη της εποχής, κάνοντας τόπλες σε παραλία της Κυανής Ακτής. Η γυμνόστηθη επανάσταση ωστόσο θα ξεκινούσε με τη δημιουργία ενός Αυστριακού σχεδιαστή, του Rudi Geinrich, με έδρα του τη Νέα Υόρκη. Το μονοκίνι, ένα τόπλες μπικίνι παρουσιάστηκε το 1964 από το μοντέλο Peggy Moffitt, ωστόσο δεν επιτρεπόταν να φορεθεί δημοσίως. Απαγορευμένο ή όχι το σίγουρο είναι ότι στις δεκαετίες που ακολούθησαν αρκετές γυναίκες απολάμβαναν γυμνόστηθες το χάδι του ήλιου σε ερημικές αλλά και πολυσύχναστες παραλίες, ενώ κάποιες τολμηρές μαμάδες σίγουρα θα έχουν πικάντικες ιστορίες να διηγηθούν. Φτάνουμε στη δεκαετία του ’80 και συγκεκριμένα το 1986, όταν μια παρέα νεαρών, γυμνόστηθων Αμερικανίδων που κάνουν αμέριμνες μπάνιο συλλαμβάνονται από την αστυνομία. Το περιστατικό υπήρξε η αιτία να αλλάξει η νομοθεσία περί τόπλες και έξι χρόνια μετά η Νέα Υόρκη είναι η πρώτη αμερικανική πόλη που επιτρέπει τη θέα του γυμνού στήθους σε δημόσιο χώρο. Παρόλα αυτά το 2005, η Phoenix Feeley συνελήφθη κατά λάθος στη Νέα Υόρκη και στη συνέχεια της κατεβλήθη αποζημίωση ύψους 27 χιλιάδων ευρώ.

Η ίδια γυναίκα συνελήφθη ξανά το 2011 με την κατηγορία του γυμνισμού και ξεκίνησε απεργία πείνας 16 ημερών στη φυλακή, καθώς αρνήθηκε να καταβάλει το πρόστιμο ύψους 816 δολαρίων για το «έγκλημά της».

 «Απελευθέρωσε το στήθος σου, απελευθέρωσε το μυαλό σου»

Ο οργανισμός GoTopless.org με σύνθημα «απελευθέρωσε το στήθος σου, απελευθέρωσε το μυαλό σου», δημιουργήθηκε το 2007 για να υπερασπιστεί το δικαίωμα των γυναικών να κυκλοφορούν γυμνές από τη μέση και πάνω. Κάθε χρόνο διοργανώνεται ημέρα τόπλες στις ΗΠΑ για να προωθήσουν τις ιδέες τους, καθώς όπως υποστηρίζουν το δικαίωμα των γυναικών να κάνουν τόπλες βασίζεται στην ισότητα των φύλων, όπως ακριβώς ήταν κάποτε και το δικαίωμα της ψήφου. Χρησιμοποιώντας ως όπλο τους το γυμνό στήθος οι Ουκρανές Femen είναι μια φεμινιστική ομάδα που δημιουργήθηκε το 2008 με σκοπό να πατάξει την πατριαρχία. Μια πιο φιλήσυχη οργάνωση ιδρύθηκε το 2011 στη Νέα Υόρκη και προωθεί το τόπλες διάβασμα φεμινιστικών βιβλίων στα πάρκα της πόλης. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και το κίνημα #freethenipple, μια εκστρατεία για την ισότητα των φύλων που μάχεται υπέρ του δικαιώματος των γυναικών στο τόπλες. Και παρότι στη χώρα μας αλλά και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες το τόπλες στην παραλία επιτρέπεται, φαίνεται ότι οι γυναίκες του 2017 διστάζουν περισσότερο να γδυθούν από εκείνες τις δεκαετίας του ’70. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του περιοδικού Elle, αυτό οφείλεται εν μέρει στην ανησυχία των γυναικών για τις επιπτώσεις του ήλιου στο δέρμα, ωστόσο ο φόβος της παρενόχλησης από τους λουόμενους ή η ανάρτηση μιας γυμνής φωτογραφίας τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν τους κυριότερους λόγους. Το γυμνό γυναικείο σώμα ανέκαθεν αποτελούσε έμπνευση για πίνακες ζωγραφικής, ποιήματα και έργα τέχνης, ωστόσο σε έναν πολιτισμό μισογυνισμού και συντηρητικών αντιλήψεων το απολύτως φυσικό αυτό θέαμα βρέθηκε να αντιμετωπίζεται ως ανήθικο και προκλητικό. Η γενικότερη οπισθοδρόμηση που παρατηρείται σε παγκόσμιο επίπεδο στα θέματα των δικαιωμάτων και της φυλετικής ισότητας έχει συμπαρασύρει και την στάση των ανθρώπων απέναντι στο γυμνό. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend