Η ζάμπλουτη φάλτσα σοπράνο που την άκουγες μόνο με… κλειστά αυτιά

Αν το αυτί σας αντέχει το ανυπόφορο φάλτσο, τότε αξίζει να αφιερώσετε 3,5 λεπτά από το χρόνο σας για να ακούσετε ένα βίντεο με την Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς να… εκτελεί στην κυριολεξία την περίφημη άρια της Βασίλισσας της Νύχτας από τον Μαγικό Αυλό του Μότσαρτ. Ποια είναι όμως η επονομαζόμενη «Ντίβα του Θορύβου» που θεωρήθηκε η πιο παράφωνη σοπράνο όλων των εποχών και κατάφερε να ηχογραφεί δίσκους και να έχει φανατικό κοινό, μεταξύ των οποίων και ηχηρά ονόματα του μουσικού στερεώματος της εποχής; Η Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς υπήρξε μία από τις διάσημες αοιδούς της όπερας όχι όμως λόγω του ταλέντου της αλλά της απίστευτα κακής φωνής της κάνοντας πολλούς να αναρωτιούνται πώς μπορεί ένας άνθρωπος να είναι τόσο παράφωνος. Ταυτίστηκε με τη φιλοδοξία και την αυταπάτη, προκαλούσε ειρωνικά γέλια αλλά είχε και φανατικούς θαυμαστές. Γεννήθηκε στις 19 Μαΐου 1868. Κόρη δικηγόρου και τραπεζίτη της Πενσιλβάνια φανέρωσε από παιδί την αγάπη της για μουσική. Κάπου εκεί ανάμεσα στα μαθήματα πιάνου που παρακολουθούσε αποφάσισε ότι αυτό που ήθελε τελικά ήταν να γίνει σοπράνο, κάτι για το οποίο δεν συμφωνούσαν οι γονείς της. Παρότι η φωνή της δεν τη βοηθούσε, τίποτα και κανείς δεν θα στεκόταν εμπόδιο στο όνειρό της. Άφησε το σπίτι της και παντρεύτηκε τον κατά 16 χρόνια μεγαλύτερό της Φράνσις Θόρντον Τζένκινς, με τον οποίο χώρισε το 1902 διατηρώντας ωστόσο το επώνυμό του ως το τέλος της ζωής της. Καθώς δεν είχε εισοδήματα, αφού οι γονείς της την είχαν διαγράψει οικονομικά και ο πρώην σύζυγός της δεν της άφησε τίποτα ξεκίνησε να κάνει μαθήματα πιάνου σε παιδιά. Ένα ατύχημα στο χέρι την έκανε να διακόψει και αυτά και τότε στη ζωή της ήρθε, το 1908, ένας αριστοκράτης και ηθοποιός, καλά δικτυωμένος στους θεατρικούς κύκλους της Νέας Υόρκης, ο Στ. Κλερ Μπέιφιλντ. Αυτός ήταν και το εισιτήριό της για να ανοίξουν οι πόρτες του θεάματος και να πραγματοποιήσει το όνειρό της. Οι δυο τους έζησαν μαζί ως τον θάνατό της και ο τελευταίος έγινε κληρονόμος της περιουσίας της. Ένα είναι σίγουρο. Η Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς περιβαλλόταν από ανθρώπους που δεν τόλμησαν ποτέ να της πουν την αλήθεια, δηλαδή πόσο κακόφωνη ήταν: υποκριτές ή απλά δεν ήθελαν να χάσουν τη χλιδή που τα χρήματά της τους προσέφεραν.

Ο θάνατος του πατέρα της και η αμύθητη περιουσία που πέρασε στα χέρια της

Το 1908 έφυγε από τη ζωή ο πατέρας της κι έτσι όλη η αμύθητη περιουσία του πέρασε στα χέρια της. Αυτή ήταν και η ευκαιρία της να αρχίσει μαθήματα φωνητικής και να κυνηγήσει επιτέλους μία καριέρα λυρικής τραγουδίστριας. Τι κι αν της έλειπε κάτι βασικό… η φωνή. Αυτά ήταν ψιλά γράμματα για εκείνη. Το 1912 άρχισε τις ετήσιες εμφανίσεις της στο φουαγέ του ξενοδοχείου «Ritz-Carlton» της Νέας Υόρκης. Ο θάνατος της μητέρας της το 1928, είχε ως αποτέλεσμα να περιέλθει στα χέρια της ο πλήρης έλεγχος της οικογενειακής περιουσίας. Πλέον μπορούσε να ανοίξει τα φτερά της και να επεκτείνει τις εμφανίσεις της και σε άλλες πόλεις, όπως η Ουάσιγκτον και η Βοστώνη. Το όνειρό της ήταν έτοιμο να πάρει σάρκα και οστά.

Η Φλόρενς, σύμφωνα μα μαρτυρίες της εποχής, ζούσε σε μία ψευδαίσθηση. Εμφανιζόταν σε μικρούς χώρους μπροστά σε προσεκτικά επιλεγμένους θεατές στους οποίους είχαν διανεμηθεί προσκλήσεις. Οι επαγγελματίες κριτικοί αποκλείονταν από τις συναυλίες της ενώ οποιαδήποτε κριτική για εκείνη γραφόταν είτε από φίλους της είτε από την ίδια. Δε δίσταζε να παραληρήσει τον εαυτό της με σπουδαίες σοπράνο ενώ τα αρνητικά σχόλια, ήταν, κατά τη γνώμη της, σαμποτάζ, αφού ένα πράγμα ήταν για αυτήν αδιαμφισβήτητο, το χάρισμά της. Ούτε τα γέλια που ακούγονταν κατά καιρούς όταν εμφανιζόταν στη σκηνή δεν την πτοούσαν. Συνέχιζε ακάθεκτη να ερμηνεύει τις απαιτητικές άριες και δεν δίστασε να ακουμπάει σπουδαίους συνθέτες της κλασικής μουσικής όπως οι Μότσαρτ, Βέρντι, Στράους και πολλοί άλλοι. Φυσικά δεν έλειπαν και οι δικές της συνθέσεις. Η εμφάνισή της δεν θα μπορούσε να μην είναι εναρμονισμένη με αυτό το θέατρο του παραλόγου. Τα κοστούμια τα οποία φορούσε στις εμφανίσεις της τα σχεδίαζε η ίδια. Χαρακτηριστική ήταν μία εμφάνιση που η ίδια αποκαλούσε «ο άγγελος της έμπνευσης» και ήταν ένας συνδυασμός από τούλι και γιρλάντες με τεράστια χρυσά φτερά. Το οξύμωρο της υπόθεσης ήταν ότι στους φανατικούς θαυμαστές της συγκαταλέγονταν θρύλοι της όπερας, όπως η Λίλι Πονς και ο Ενρίκο Καρούζο. Ο ενθουσιασμός του κοινού συντηρούσε την αυτοπεποίθηση και συνάμα την ψευδαίσθησή της. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’30 ως τις αρχές της δεκαετίας του ’40 έκανε αρκετές ηχογραφήσεις με δικά της έξοδα φυσικά, οι οποίες έγιναν συλλεκτικές εξαιτίας του γέλιου που προκαλούσαν. Αργότερα κυκλοφόρησαν από διάφορες εταιρείες με προβοκατόρικους τίτλους, όπως «Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς: Δολοφονία των ψηλών ντο». Η πραγματικά κορυφαία στιγμή της καριέρας της ήταν στις 25 Οκτωβρίου 1944. Εμφανίστηκε στο Κάρνεγκι Χολ σε ηλικία 77 ετών. Η συναυλία ήταν sold out, με τον κόσμο να αναζητεί μανιωδώς εισιτήρια πληρώνοντας όσο-όσο για το μαγικό χαρτάκι. Έναν μήνα αργότερα, μετά την τελευταία της αυτή εμφάνιση, στις 26 Νοεμβρίου, έπαθε καρδιακή προσβολή και πέθανε. Η Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς ήταν για πολλούς μία γυναίκα-συνώνυμο της καλλιτεχνικής φιλοδοξίας και συνάμα της αυταπάτης. Ζούσε σε έναν κόσμο δικό της Το όνομά της, γνωστό στους κύκλους της κλασικής μουσικής και της όπερας προκαλούσε ένα συγκαταβατικό γέλιο. Όσοι την λυπόντουσαν συνάμα θαύμαζαν το κουράγιο και την αποφασιστικότητά της. Ήταν η γυναίκα – έμπνευση, ήταν η γυναίκα που ήξερε τι ήθελε και θα το κατακτούσε πάση θυσία. Το μήνυμα που περνούσε είναι ότι πρέπει να πιάνεις τη ζωή από τα μαλλιά και να εκμεταλλεύεσαι κάθε ευκαιρία που θα βρεθεί στο δρόμο σου. Αυτό έκανε κι εκείνη και δεν της βγήκε σε κακό. Τι κι αν ήταν η πιο φάλτσα σοπράνο. Έχει τη δική της θέση ανάμεσα στις θρυλικές τραγουδίστριες της λυρικής.

Χόλιγουντ και γαλλικό σινεμά

Ο μύθος της Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς όχι μόνο αντέχει στον χρόνο αλλά έχει εμπνεύσει βιβλία, θεατρικά έργα και δύο κινηματογραφικές ταινίες. Στα τελευταία χρόνια της ζωής της πιο διάσημης ατάλαντης και φυσικά στο κονσέρτο της στο Κάρνεγκι Χολ το 1944 εστιάζει η ταινία του Στίβεν Φρίαρς «Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς» με τη Μέριλ Στριπ στον ρόλο της σοπράνο και τον Χιου Γκραντ σε αυτόν του μάνατζερ και συντρόφου της. Στην Ελλάδα η ταινία έρχεται στις 16 Ιουνίου. «Η Φλόρενς ήταν ένας άνθρωπος που διατήρησε σε ολόκληρη τη ζωή της κάτι που έχουμε όλοι μας όταν είμαστε παιδιά: όταν δεν μπορείς να κάνεις κάτι τόσο καλά, αλλά χάνεσαι στη φαντασίωσή σου και απολαμβάνεις την προσπάθεια» δήλωσε η Μέριλ Στριπ στον βρετανικό Τύπο με αφορμή την απόφασή της να πρωταγωνιστήσει στην ταινία. Η ταινία του Φρίαρς έρχεται πολύ κοντά στο γαλλικό φιλμ «Marguerite» του Ξαβιέ Τζιανολί, την ιστορία μιας πλούσιας κυρίας στο Παρίσι του Μεσοπολέμου που ήταν αποφασισμένη να κατακτήσει με τη φάλτσα φωνή της το δικό της κοινό. Η ιδέα για την ταινία γεννήθηκε στον Τζιανολί μια μέρα που άκουσε την Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς στο ραδιόφωνο και δεν πίστευε τ’ αυτιά του. Έτσι αποφάσισε να διερευνήσει το φαινόμενο «Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς» κι έτσι γεννήθηκε η ταινία του «Marguerite» με την Κατρίν Φρο στον κεντρικό ρόλο η οποία και παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας το 2015. Η ηθοποιός έσπευσε σε συνέντευξή της να ξεκαθαρίσει ότι η ταινία δεν ήταν μία βιογραφία για αυτό και εκείνη προσπάθησε να απομακρυνθεί από την αληθινή γυναίκα. Η ιστορία της Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς, έχει ένα βαθύτερο νόημα και έναν συμβολισμό. Είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που δεν το βάζει κάτω για να κατακτήσει αυτό που αγαπά. Η επιμονή της και φυσικά οι οικονομικές και κοινωνικές διασυνδέσεις της, άνοιξαν τις πόρτες στην πιο κακόφωνη σοπράνο όλων των εποχών να λάμψει στο χώρο της όπερας. Ακούστε την Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς στη Βασίλισσα της Νύχτας από τον Μαγικό Αυλό του Μότσαρτ…

Δείτε όλα τα θέματα του Weekend