Πόσο έχουν αλλάξει τα κόμματα τα τρία μνημόνια και πού μπορεί να τα οδηγήσουν

Σε κινούμενη άμμο βαδίζει το πολιτικό σύστημα με όλα σχεδόν τα πολιτικά κόμματα παράλληλα με την ασκούμενη πολιτική και αντιπολίτευση να αναζητούν το βηματισμό τους. Η πολιτική φθορά από τη μνημονιακή κόπωση και η αβεβαιότητα για την ιδεολογική τους ταυτότητα, η οποία διαφαίνεται μέσα από τις αναζητήσεις και προσπάθειες επαναπροσδιορισμού της ρότας τους, αποτελούν την πλέον περίτρανη απόδειξη ότι οι αλλαγές στο πολιτικό μωσαϊκό της χώρας εν ευθέτω χρόνω θα είναι τεκτονικές.

Ήδη στην ημερήσια διάταξη της πολιτικής επικαιρότητας αναδύονται διαρκώς φυγόκεντρες δυνάμεις στο εσωτερικό των πολιτικών κομμάτων, οι οποίες μέσα στην μέγγενη των μνημονίων και της λιτότητας σε βάθος χρόνου αρχίζουν να αναζητούν βαλβίδες αποσυμπίεσης.

Τη δυνατότητα εκτόνωσης των δυνάμεων αυτών που αναπτύσσονται φαίνεται ότι μπορεί να προσφέρει μεσοπρόθεσμα η παράλληλη ώσμωση όμορων πολιτικών χώρων που επιχειρούν -φοβικά ακόμη- να αναπτύξουν νέες στρατηγικές συμμαχίες.

Η πολιτική φθορά…

Την ίδια ώρα το 45,2% αποχής των εκλογών του Σεπτεμβρίου και η πολιτική φθορά που επιφυλάσσουν τα σκληρά μέτρα των πολιτικών που θα εφαρμοστούν στην ερχόμενη διετία, καθιστούν όσους απείχαν από την εκλογική διαδικασία την πολύφερνη νύφη του «παιχνιδιού» που αφήνει περιθώριο για σκέψεις δημιουργίας νέων «αμόλυντων» πολιτικών φορέων που δεν θα έχουν περάσει ακόμα από το «χωνευτήρι» του μνημονίου.

Στον ΣΥΡΙΖΑ, λίγους μόλις μήνες μετά τη διάσπαση του κόμματος και την αποχώρηση της αποκαλούμενης Αριστερής Πλατφόρμας, το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα βαδίζει μέσα στο ναρκοπέδιο της εφαρμογής της επώδυνης συμφωνίας με τους δανειστές. Η κοινοβουλευτική ομάδα βαδίζει μέχρι στιγμής χωρίς ουσιαστικές ενδείξεις φυγόκεντρων δυνάμεων, εκτός από τις μεμονωμένες περιπτώσεις των Γαβριήλ Σακελλαρίδη και Στάθη Παναγούλη, οι οποίες ήταν λίγο πολύ δεδομένες πριν τις εκλογές του Σεπτεμβρίου.

…και η πολιτική κόπωση

Ωστόσο σε βάθος χρόνου ολόκληρου του κυβερνητικού βίου, η πολιτική κόπωση από την εφαρμογή των σε πολλές περιπτώσεις νεοφιλελεύθερων και αντιδιαμετρικά αντίθετων με το ιδεολογικό DNA του ΣΥΡΙΖΑ πολιτικών, θεωρείται βέβαιο ότι θα δημιουργήσει νέους τριγμούς και ιδεολογικές αποστάσεις εντός του κόμματος.

Προσέγγιση στις δυνάμεις της Κεντροαριστεράς και της Σοσιαλδημοκρατίας

Η ηγεσία της Κουμουνδούρου έχει ήδη ξεκινήσει εδώ και καιρό μία προσεκτική γειτνίαση με τις δυνάμεις της Κεντροαριστεράς και της Σοσιαλδημοκρατίας, η οποία εκφράστηκε αρχικά με τη συμμετοχή πασοκογενών υποψηφίων στα ψηφοδέλτια αλλά και την αξιοποίησή τους στο κυβερνητικό σχήμα. Την ίδια ώρα σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία ανοίγματος του κόμματος σε όμορες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις για την «αντιστοίχιση του κοινωνικού με τον κομματικό ΣΥΡΙΖΑ», όπως έχει διαμηνύσει ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος έχει πλέον κάνει ανοιχτά λόγο για τον σχηματισμό της Δημοκρατικής Παράταξης, παραπέμποντας στην κομματική βάση του ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’80.

Μόνο τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί το παράλληλο πρέσινγκ του Μεγάρου Μαξίμου στη Χαριλάου Τρικούπη μέσω των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών. Οι σχέσεις που μεθοδικά χτίζει ο Αλέξης Τσίπρας με ηγετικά στελέχη τους, όπως ο Τζιάνι Πιτέλα, ο Ματέο Ρέντσι, ο Μάρτιν Σουλτς και ο Φρανσουά Ολάντ σε συνδυασμό με την πρόσφατη διαρροή διαλόγου με τον Γάλλο πρόεδρο, σύμφωνα με την οποία ο τελευταίος φέρεται να εξέφρασε στον Έλληνα πρωθυπουργό την αγανάκτησή του για την προσκόλληση του ΠΑΣΟΚ στη ΝΔ, επιβεβαιώνουν το πρέσινγκ αυτό στο ΠΑΣΟΚ που πλέον είναι κατά το ήμισυ απαλλαγμένο από τον ανεπιθύμητο για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, Ευάγγελο Βενιζέλο. Ενδεικτική είναι και η έκκληση του υπουργού Επικρατείας, Νίκου Παππά από την Ιταλία στους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές να… κοιτούν προς την Αριστερά.

Η τακτική της Χαριλάου Τρικούπη

Την ίδια ώρα στη Χαριλάου Τρικούπη επιχειρούν διαρκώς να υπερτονίσουν τις διαχωριστικές γραμμές, ανεβάζοντας τους αντιπολιτευτικούς τόνους ενάντια στην κυβέρνηση, σε μία προσπάθεια να διατηρήσουν την ιδεολογική «καθαρότητα» της Κεντροαριστεράς. Η νέα ηγεσία του ΠΑΣΟΚ δείχνει να επιχειρεί να ισορροπήσει μεταξύ μίας νεωτερικής προσέγγισης της μνημονιακής πολιτικής πραγματικότητας, απαλλαγμένης από την πλήρη σύμπλευση με τη ΝΔ και των πιέσεων που δέχεται εξ’ αριστερών, με στόχο να ισχυροποιήσει τη θέση της ενόψει της διαφαινόμενης όσμωσης με την Κουμουνδούρου, ώστε να μην απορροφηθεί πλήρως αλλά να αποτελέσει έναν ισχυρό πόλο.

Η επόμενη μέρα στο Ποτάμι

Παράλληλα στο Ποτάμι που βρέθηκε αντιμέτωπο με την εκλογική του συρρίκνωση, το προεκλογικό φλερτ με το ΠΑΣΟΚ δεν απέδωσε όπως στην περίπτωση της Δημοκρατικής Αριστεράς, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι έχουν διακοπεί και οι δίαυλοι επικοινωνίας. Στην Σεβαστουπόλεως γνωρίζουν ότι η επόμενη μέρα είναι πολύ δύσκολη για το νεοσύστατο κόμμα, ενώ την ίδια ώρα δεν είναι λίγοι εκείνοι που αμφισβητούν τη σκληρή αντιπολιτευτική στάση που υιοθετεί ο Σταύρος Θεοδωράκης μετά την απόρριψη του Ποταμιού ως κυβερνητικό εταίρο από τον Αλέξη Τσίπρα. Η όσμωση με τη Χαριλάου Τρικούπη και κυρίως με την «μεταρρυθμιστική», πάλαι ποτέ «εκσυγχρονιστική» πτέρυγα που εκφράζεται από τον πρώην πρόεδρο του κόμματος, Ευάγγελο Βενιζέλο, βρίσκεται σε εξέλιξη και σε βάθος χρόνου δεν αποκλείεται να αποδώσει καρπούς. Το σενάριο αυτό μάλιστα για συνεργασία του Ποταμιού με τους «εκσυγχρονιστές» με έναν νέο πολιτικό φορέα, απαλλαγμένο και από τα χρέη του ΠΑΣΟΚ, υπό τον Ευάγγελο Βενιζέλο, τείνει να ενισχυθεί σε περίπτωση που ευοδωθεί το πολιτικό φλερτ του ΣΥΡΙΖΑ με δυνάμεις της Κεντροαριστεράς.

Το αβέβαιο μέλλον της Νέας Δημοκρατίας

Στην άλλη όχθη του πολιτικού τόξου, η συντηρητική παράταξη βαδίζει για πρώτη φορά μέσα σε τόσο αβέβαιο μέλλον. Η ιστορικά συμπαγής ελληνική Δεξιά, οδεύοντας προς τις εσωκομματικές κάλπες της Νέας Δημοκρατίας, παρουσιάζει για πρώτη φορά τόσο έντονες φυγόκεντρες δυνάμεις. Η μάχη για τις κάλπες της ΝΔ έχει φέρει στην επιφάνεια το βασικό διχαστικό ζήτημα που έχει ανακύψει την τελευταία επταετία στη ΝΔ, που δεν είναι άλλο από το ιδεολογικό πρόσημο του κόμματος και κατά πόσο θα παραμείνει ο εκφραστής της «καραμανλικής» κεντροδεξιάς και του κοινωνικού φιλελευθερισμού ή θα μετεξελιχθεί σε ένα «σκληρό» και καθαρόαιμο» δεξιό κόμμα που θα μπορέσει να επαναπατρίσει και χαμένες ψήφους από τη δεξαμενή της Χρυσής Αυγής.

Όποιος από τους τέσσερις υποψηφίους και αν επικρατήσει στην εσωκομματική μάχη, ηγετικά στελέχη της ΝΔ συνομολογούν πως η συνοχή της παράταξης είναι εξαιρετικά αμφίβολη μέσα στο διαμορφωθέν σκηνικό των εσωκομματικών βολών και των σκληρών «καρφιών» των τελευταίων δύο μηνών. Ενδεικτικό είναι ότι την ώρα που οι συμμαχίες στο εσωτερικό του κόμματος δείχνουν να έχουν διαμορφωθεί, στην τελική ευθεία για τις κάλπες αυξάνονται οι διαρροές και η σεναριολογία για νέο πολιτικό φορέα, επίσης απαλλαγμένο από τα χρέη που πνίγουν τη Νέα Δημοκρατία και που θα εκφράσει χωρίς «βαρίδια» την πολιτική γραμμή που θέλει, αναλόγως και με το αποτέλεσμα των εκλογών.

Η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά

Κινητικότητα και αναθέρμανση του «αντιμνημονιακού» μπλοκ αναμένεται να παρουσιαστεί το προσεχές διάστημα και στον χώρο της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, καθώς μετά την αποτυχία της Λαϊκής Ενότητας να μπει στη Βουλή υπό τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, θεωρείται δεδομένο ότι θα υπάρξουν κινήσεις από την πλευρά της Ζωής Κωνσταντοπούλου, η οποία εξάλλου από την πρώτη στιγμή έχει καταστήσει σαφείς τις αρχηγικές της βλέψεις. Ήδη η πρώην Πρόεδρος της Βουλής, συνεπικουρούμενη από έναν πυρήνα στελεχών του στενού της περιβάλλοντος, όπως η Ραχήλ Μακρή και ο Γιάννης Σταθάς, επιχειρεί να στρώσει το έδαφος για τη δημιουργία ενός νέου πολιτικού φορέα με στόχο να εισπράξει τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ που θα απομακρυνθούν λόγω πολιτικής φθοράς αλλά και να εκφράσει μέρος του 45% της αποχής.