Σε ένα πρόσφατο ταξίδι μου στην ελληνική επαρχία βρέθηκα σε ένα από τα χωριά της Λευκάδας. Στη διαδρομή συνάντησα μία ομάδα κτηνοτρόφων. Ο ένας από τους αυτούς άνδρες είχε αναλάβει να γδάρει ένα κατσίκι που κρεμόταν σε ένα δέντρο του χωραφιού του, για να πάρει τη γούνα του. Ο δεύτερος, με ιδιαίτερη επιμέλεια αφαιρούσε τα εντόσθια και η γυναίκα του ενός άρμεγε για να συλλέξει το γάλα του κοπαδιού. Γράφει ο Γιώργος Λαμπίρης – Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος Αφού σταμάτησα και τους καλημέρισα, ανταλλάξαμε δυο τρεις κουβέντες και αφού πήρα ένα μπουκάλι φρέσκο γάλα, που μόλις είχε αρμέξει η κυρία από τα μαστάρια του ζώου και μου το προσέφερε, συνέχισα το δρόμο μου… Σχεδόν ένα μήνα μετά έμαθα για μία ομάδα ατόμων, οι οποίοι αποφάσισαν να σταμπάρουν το δέρμα τους, πυρώνοντας ένα σίδερο που στην άκρη του είχε μία σφραγίδα με τον αριθμό «269». Μία κίνηση που ομολογουμένως με σόκαρε, και με έκανε να σκεφτώ στιγμιαία, πώς θα ήταν ακουμπάει η πυρωμένη σφραγίδα πάνω στο δικό μου δέρμα. Όταν συνάντησα τη Μαρίνα και το Νίκο, μέλη του κινήματος για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ζώων, κατάλαβα ότι εκτός από το να προκαλέσουν οι «269 life», όπως ονομάζονται, στην πραγματικότητα έχουν να παρουσιάσουν δράση με πολιτικά και κυρίως κοινωνικά κίνητρα. Ακλόνητη πεποίθησή τους είναι ότι ο άνθρωπος είναι η βασική πηγή του κακού. Εκείνος, ο οποίος ευθύνεται τόσο για τα δικά του… δεινά, όσο και για την «εκμετάλλευση» των ζώων, τα οποία έχουν ελάχιστες δυνατότητες να αντιδράσουν. Που χωρίς να συνειδητοποιεί ότι το κομμάτι κρέας που βρίσκεται στο πιάτο του, προέρχεται από έναν ζωντανό οργανισμό, ο οποίος έχει προηγουμένως βασανιστεί. Λίγο καιρό νωρίτερα, μέλη των «269» κάθισαν σε ένα τραπέζι στην πλατεία Συντάγματος, γευόμενοι ομοιώματα κρέατος με αίμα. Στη συνέχεια καταθέτουν την άποψή τους και τα συναισθήματά τους, όταν αποφάσισαν να σημαδέψουν το κορμί τους ή κάθε φορά που αποφασίζουν να σταθούν στο… πλευρό του ζωικού βασιλείου. Πριν προχωρήσουμε στην συνέντευξη, ας δούμε κάποιες φωτογραφίες από την δράση τους… 
«Στόχος μας είναι να δει ο κόσμος ότι υπάρχουν άνθρωποι που εκπροσωπούν τα ζώα και σίγουρα όχι μόνο τα κατοικίδια»
– Γιατί επιλέξατε να σταμπάρετε το δέρμα σας, δεδομένου ότι για τον κοινό θνητό είναι μία πολύ επίπονη διαδικασία; Μαρίνα: Γιατί μέχρι εκείνη τη στιγμή κάναμε πράγματα και δεν μας έδινε σημασία κανείς. Κι αυτή τη φορά μας άκουσαν πολλοί περισσότεροι. Νίκος: Στόχος μας είναι να δει ο κόσμος ότι υπάρχουν άνθρωποι που εκπροσωπούν τα ζώα και σίγουρα όχι μόνο τα κατοικίδια. Μαρίνα: Η συγκεκριμένη μέρα ήταν λίγο στραβή. Έβρεχε και είχαμε άγχος για τον εξοπλισμό μας, καθότι είχαμε μαζί μας αρκετά πλακάτ, τα οποία κινδύνευαν να καταστραφούν. Σε ό,τι αφορά στο σημάδι στο δέρμα μας, δεν είχαμε άγχος. Το είχαμε προετοιμάσει για πολύ καιρό στο μυαλό μας και δεν σκεφτήκαμε ούτε στιγμή ότι θα πονέσουμε. Ξέραμε τι θα συμβεί και είχαμε προετοιμάσει το σώμα μας. Ξέραμε επίσης ότι θα μας ακουμπήσει το πυρωμένο σίδερο και ότι θα πονάει πάρα πολύ. Είχα ανεβάσει αδρεναλίνη, είναι γεγονός. Και δεν έμοιαζε σε τίποτα με μία στιγμή κατά την οποία σε «βουτούν» ανυποψίαστο και σου σημαδεύουν το δέρμα. Ήταν κάτι που κάναμε εθελοντικά. Αντιθέτως η αγελάδα δεν κάνει κάτι αντίστοιχο εθελοντικά. 
«Εεάν αντιληφθούμε το κακό που κάνουμε στα ζώα, αποκλείεται να κάνουμε κακό σε ανθρώπους»
– Γιατί το λες αυτό; Θεωρείς ότι τα ζώα είναι υπεράσπιστα, ενώ ο άνθρωπος μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό του και σε ένα βαθμό είναι υπεύθυνος για ό,τι του συμβαίνει; Νίκος: Το πρώτο μας μέλημα είναι τα ζώα. Τα ζώα υποφέρουν από τη στιγμή της γέννησης της γης. Από τότε που εμφανίστηκε ο Homo Sapiens, εξημέρωσε και σκότωσε ζώα. Και δεν σκότωσε μόνο 10 ή 20, αλλά αφάνισε το 50% των θηλαστικών στην πορεία της εξέλιξής του. Μαρίνα: Εξάλλου, εάν αντιληφθούμε το κακό που κάνουμε στα ζώα, αποκλείεται να κάνουμε κακό σε ανθρώπους. Αν αρχίσουμε να σεβόμαστε την αγελάδα, δεν μπορεί να μη σεβαστούμε και τον άνθρωπο. – Τι θα μπορούσε να είναι πιο επώδυνο για εσάς; Η θανάτωση ενός ζώου το Πάσχα ή ο θάνατος ενός οικείου προσώπου; Μαρίνα: Όλα εξαρτώνται από τη σχέση που έχεις με τον κάθε συγγενή σου. Γιατί μπορεί να έχεις έναν ξάδελφο, για τον οποίο δεν σου καίγεται καρφί. Κάτι αντίστοιχο μπορεί να συμβεί και με μία μάνα, η οποία αδιαφορεί για το παιδί της. Ωστόσο δεν θα σε στενοχωρήσει το ίδιο ο θάνατος ενός δικού σου ανθρώπου, με το θάνατο ενός αγνώστου. – Ποια είναι η γνώμη σας για τα έθιμα του Πάσχα, ένα εκ των οποίων είναι το παραδοσιακό σούβλισμα του αρνιού; Μαρίνα: Δεν θα σου μιλήσω γι’ αυτό το έθιμο. Αλλά για την κατάργηση του εθίμου προς τιμήν της Θεάς Γκαντιμάι στο Νεπάλ, όπου σφαγιάζονταν τουλάχιστον 500.000 ζώα κάθε φορά. Επιτέλους όμως, οι θρησκευτικοί ηγέτες του Νεπάλ αντιλήφθηκαν ότι δεν μπορείς να αγαπάς ένα θρησκευτικό ηγέτη περισσότερο από τον εαυτό σου και να σφαγιάζεις τα ζώα. Νίκος: Δεν μας προκαλεί οργή όταν έρχεται το Πάσχα, σκεπτόμενοι ότι θα σφαγιαστούν χιλιάδες αρνιά, γιατί το γεγονός είναι ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει καθημερινά. Αν κοιτάξεις γύρω σου υπάρχουν χιλιάδες κρεοπωλεία, σουβλατζίδικα, σούπερ μάρκετ, τα οποία προμηθεύονται τόνους κρέατος κάθε χρόνο. Όλες αυτές οι ποσότητες από κάπου προέρχονται. Κάθε λεπτό που περνάει σκοτώνονται ζώα. Μαρινά: Στην πραγματικότητα, αυτό που συμβαίνει το Πάσχα είναι ότι σκοτώνονται περισσότερα αρνιά και λιγότερα γουρούνια. – Μία από τις δράσεις σας την ονομάσατε «Τελευταίο Γεύμα». Επιλέξατε να γευματίσετε, χρησιμοποιώντας ομοιώματα αιματοβαμμένης σάρκας. Μιλήστε μας γι’ αυτή την κίνηση. Μαρίνα: Χρησιμοποιήσαμε ψίχα από ψωμί και σιρόπι από βατόμουρα με λίγη ζάχαρη και λίγο σιρόπι σοκολάτας, το οποίο έμοιαζε με αίμα. Στην πραγματικότητα κάναμε αναπαράσταση του γεύματος που τρώει ένας κρεατοφάγος. Ωστόσο η δράση αυτή δεν έκανε καμία αίσθηση παρά το γεγονός ότι ακουγόταν από τα ηχεία φωνές από γουρούνια την ώρα που σφαγιάζονται. Οι περισσότεροι γελούσαν και κάποιοι άλλοι περνούσαν από δίπλα μας αδιάφοροι. Η αδιαφορία είναι δυστυχώς και αυτή ένα φαινόμενο της εποχής μας. – Όταν σημαδέψατε το δέρμα σας πώς αντέδρασε ο κόσμος; Μαρίνα: Ήμουν αρκετά σοκαρισμένη και δεν παρατήρησα αντιδράσεις. Όταν ρώτησα αργότερα, μου είπαν ότι είχε «μείνει» ο κόσμος και μας κοιτούσε, ενώ κάποιοι πλησίασαν και ρώτησαν, θέλοντας να μάθουν περισσότερες πληροφορίες. – Επομένως μας προτείνετε να καταφύγουμε στην απόλυτη χορτοφαγία; Μαρίνα: Στον βεγκανισμό. Το πιο σωστό θα ήταν να μιλήσουμε για φυτοφαγία, καθώς καταναλώνουμε οτιδήποτε φυσικό, και όχι χόρτα αποκλειστικά. Για να καταλάβεις φυτικό είναι και το σιτάρι που φτιάχνουν τα μακαρόνια. Ή οι πατάτες. Νίκος: Η αντίληψη που έχει κάποιος για τους vegan είναι ότι είναι αρρωστιάρης. Δεν είναι έτσι όμως. – Γάλα δεν πίνετε; Μαρίνα: Όχι. Η αγελάδα παράγει γάλα για να ταΐσει το μωρό της. Εμείς της το κλέβουμε και το μωρό της θα μείνει νηστικό. Αυτό το μωρό έχει θέση στη συνέχεια σε κάποιο χασάπικο, όπου θα πουληθεί ως μοσχαράκι γάλακτος.
«Πολλές φορές μας έχουν κατηγορήσει ότι τα “παίρνουμε”, ότι ζούμε με κρατικό χρήμα και διάφορα παρόμοια. Δεν είμαστε ούτε ΜΚΟ, ούτε πολιτικό κόμμα»
– Να πάμε σε μία άλλη πονεμένη ιστορία; Είστε ΜΚΟ; Νίκος: Όχι. Κατηγορηματικά όχι. Πολλές φορές μας έχουν κατηγορήσει ότι τα «παίρνουμε», ότι ζούμε με κρατικό χρήμα και διάφορα παρόμοια. Δεν είμαστε ούτε ΜΚΟ, ούτε πολιτικό κόμμα. Μαρίνα: Ό,τι βγάζουμε το προσφέρουμε στη δράση μας. Φανταστείτε ότι οι περισσότεροι από εμάς είμαστε άνεργοι. – Ποιος χρηματοδοτεί τις δράσεις και την ύπαρξη του «269 life» στην Ελλάδα; Νίκος: Όλα μας τα έσοδα προέρχονται από τους μισθούς μας. Μαρίνα: Δεν θα πάρουμε ένα ρούχο παραπάνω ή δεν θα πάμε για καφέ και αντί γι’ αυτό θα προτιμήσουμε να βγάλουμε πέντε φυλλάδια. 
«Η λέξη ζώο δεν περιορίζεται μόνο στο σκύλο και στη γάτα. Έχει περάσει όμως η νοοτροπία ότι όλα τα υπόλοιπα ζώα προορίζονται για φαγητό, για ζώνες, ρούχα ή οτιδήποτε άλλο»
– Πώς θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας; Φιλόζωο ή φυτοφάγο Γιατί κι εγώ αγαπάω και έχω ζώα στο σπίτι μου αλλά τρώω κανονικά κρέας… Μαρίνα: Δεν είναι απαραίτητο να αγαπάς ένα ζώο για να μην θες να το φας. Μπορεί απλά να μη θέλεις να το εκμεταλλεύεσαι. Ωστόσο απαντώντας σε αυτό που με ρώτησες είμαστε και τα δύο. Σε ό,τι αφορά αυτούς που τρώνε κρέας, μπορώ να σου πω ότι διαπράττουν μία υποκρισία που δεν αντιλαμβάνονται. Νίκος: Εξάλλου η λέξη ζώο δεν περιορίζεται μόνο στο σκύλο και στη γάτα. Έχει περάσει όμως η νοοτροπία ότι όλα τα υπόλοιπα ζώα προορίζονται για φαγητό, για ζώνες, ρούχα ή οτιδήποτε άλλο. Μαρίνα: Προϋπόθεση για να είναι κάποιος vegan είναι να τρέφει έναν ελάχιστο σεβασμό προς τα ζώα. Πιστεύω ωστόσο ότι η σφαγή ενοχλεί ακόμα και τους κρεατοφάγους γιατί πρόκειται για μία βάρβαρη διαδικασία. – Μήπως τελικά προκαλείτε πολύ θόρυβο για το τίποτα; Πώς περιμένετε να αλλάξει η διαδικασία σφαγής ή εκτροφής ζώων τη στιγμή που πρόκειται για μία από τις πιο κερδοφόρες βιομηχανίες του πλανήτη. Μαρίνα: Ο μόνος τρόπος αντίδρασης είναι η ενημέρωση. Και να κάνουμε τον κόσμο να μας προσέξει, να έρθει αντιμέτωπος με δράσεις όπως το branding (μαρκάρισμα του δέρματος). Νίκος: Η συγκεκριμένη ενέργεια έφερε πολλούς σε θέση άμυνας. Κάποιοι μάλιστα σχολίαζαν «πώς μπορούμε και φέρνουμε τον κόσμο σε δύσκολη θέση», χωρίς να έχουμε θίξει κανέναν στην πραγματικότητα. 
