Πριν λίγα 24ωρα η Ελλάδα έγινε η 35η χώρα που υπέγραψε τη Συμφωνία Άρτεμις με τις ΗΠΑ, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως «Γιάλτα του διαστήματος» και αφορά τη διαστημική εξερεύνηση με την εξόρυξη ορυκτών στο Φεγγάρι.
Στόχος της συμφωνίας, είναι ένα κοινό πεδίο δράσης στη διαστημική εξερεύνηση και στις εξορύξεις ορυκτών στο Φεγγάρι. Πρόκειται για πρωτοβουλία της Ουάσιγκτον από το 2020, που συμμετέχουν 35 κράτη από όλο τον πλανήτη -ως επί το πλείστον οι δυτικές χώρες- με εξαίρεση τη Ρωσία και την Κίνα, ενώ έχουν παραδώσει την ηγεσία στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με το Harvard International Review, η Άρτεμις ορίζει πως όταν τα έθνη συμμετάσχουν σε εξορυκτικές δραστηριότητες στο Φεγγάρι, θα έχουν δικαίωμα ιδιοκτησίας στην περιοχή εξόρυξης, αλλά όχι στα υλικά που θα εξάγονται. Αντιθέτως, τα υλικά θα μεταφέρονται στη Γη, από τις ιδιωτικές εταιρείες που θα αναλάβουν το υπέρογκο κόστος των διαστημικών ταξιδιών, όπως η SpaceX του Έλον Μασκ ή η Virgin Galactic του Ρίτσαρντ Μπράνσον.
Παράλληλα, θα υπάρχουν «ζώνες ασφαλείας», ώστε το ένα κράτος να μην μπορεί να παρέμβει στις δραστηριότητες του άλλου, αλλά και «λυμένα χέρια» τους ιδιώτες. Μάλιστα, το τελευταίο μέτρο λήφθηκε, ώστε τα κράτη να αποφύγουν το κόστος της διαστημικής επιχείρησης, αφού θα είναι ασύμφορο, πόσο μάλλον να το δικαιολογήσουν στη Γη.
Έτσι, οι ιδιωτικές εταιρείες θα μπορούν να επισπεύσουν τις διαδικασίες, αλλά και να προσφέρουν προστασία στο διάστημα, σε περίπτωση που κάτι πάει λάθος, όπως αν ξεκινήσουν ένοπλες εχθροπραξίες.
Χάρτης για το μέλλον ή νέα «Γιάλτα»
Η Συμφωνία Άρτεμις κατηγορείται ως αμερικανοκεντρική και ότι λαμβάνει υπόψιν μόνο τις ανάγκες των ΗΠΑ, καθώς επίσημα λειτουργεί με βάση τις δυνατότητες του αμερικανικού κράτους και όχι των υπόλοιπων συμμετεχόντων. Χαρακτηριστικά, δίνει υπερβολική δύναμη σε ιδιωτικές εταιρείες που έχουν σχέσεις με την Ουάσιγκτον, ενώ αποκλείει τις Ρωσία και Κίνα που απειλούν την αμερικανική οικονομία.
Ορισμένοι ειδικοί θεωρούν ότι η Άρτεμις διαμορφώνει την περίφημη «πίσω αυλή των ΗΠΑ», αλλά αυτή τη φορά στο διάστημα και όχι στη Λατινική Αμερική. Άλλοι πιστεύουν ότι προσπαθεί να λειτουργήσει ως καταστατικός χάρτης της διαστημικής εξερεύνησης, αλλά πως βρίσκεται στα σπάργανα.
Μέχρι στιγμής έχει πάρα πολλά κενά, στις αρμοδιότητες των ιδιωτικών εταιρειών, γιατί τις αφήνει να λειτουργήσουν έξω από το καθιερωμένο νομικό πλαίσιο. Ταυτόχρονα, ο αποκλεισμός ισχυρών κρατών, όπως της Μόσχας και του Πεκίνου εντείνει τους φόβους για νέες συγκρούσεις στη Γη. Συγκεκριμένα, ο πόλεμος της Ουκρανίας ή οι εντάσεις στην Ερυθρά Θάλασσα που ξεκίνησαν ξαφνικά, θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως μοχλός πίεσης από κράτη που δεν περιλαμβάνονται στη Συμφωνία.
Παραδείγματος χάριν, ένα κράτος που δεν θα είχε πρόσβαση στις διαστημικές εξορύξεις, θα μπορούσε να διεξάγει πόλεμο μέσω αντιπροσώπου στη Γη, ώστε η χώρα που κάνει εξορύξεις, να ξοδέψει τα υλικά που φέρνει σε όπλα ή να μειώσει τις αποστολές στο διάστημα, αφού θα χρειάζεται να δαπανήσει αλλού τα λεφτά.
Η Άρτεμις λοιπόν, μπορεί να λειτουργήσει ως καταστατικός χάρτης του διαστήματος με τις κατάλληλες αλλαγές, ή να γίνει μια νέα «Γιάλτα», με δυνατούς αυτή τη φορά να θεωρούνται όσους διαθέτουν τεχνολογία για συνεχή διαστημικά ταξίδια.
