Την τιμητική της είχε το περασμένο τριήμερο η Δήλος, μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από το 1990. Στο πλαίσιο πολιτιστικών εκδηλώσεων με τίτλο «ΔΗΛΟΣ 2015» που πραγματοποιήθηκαν 2-4 Οκτωβρίου στη Μύκονο, στο αρχαιολογικό της μουσείο, στον θερινό κινηματογράφο Manto Mykonos, αλλά και στην ίδια τη νήσο με τον απερίγραπτο αρχαιολογικό θησαυρό, αυτό που επιχειρήθηκε ήταν να δοθεί μια «επανεκκίνηση» της διαδρομή της στο παρόν και στο μέλλον.
Απώτερος στόχος η αντιμετώπιση των προβλημάτων που αφορούν την κατάσταση του περίφημου ερειπιώνα της Δήλου, ο οποίος δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο, αλλά και των μνημείων που σχετίζονται με το νησί της Μυκόνου.
Σε αυτή τη βάση στηρίχτηκε και η εκδήλωση που «άνοιξε» την Παρασκευή 2/10 το τριήμερο και πραγματοποιήθηκε στην αυλή του αρχαιολογικού μουσείου της Μυκόνου, το οποίο φιλοξενεί σημαντικά έργα κυρίως από το γειτονικό ακατοίκητο νησάκι της Ρήνειας. Με κεντρική ομιλία του Εφόρου Αρχαιοτήτων Δημήτρη Αθανασούλη, που είχε τίτλο «Δήλος -Μύκονος: ανασχεδιάζοντας το δίκτυο μνημείων και μουσείων ενός διεθνούς τουριστικού προορισμού», παρουσιάστηκαν, μεταξύ άλλων, τα προβλήματα, αλλά και οι λύσεις που μπορούν να δώσουν «ανάσα» στον αρχαιολογικό χώρο της Δήλου, αλλά και να βγάλουν από την αφάνεια άγνωστα στους πολλούς μνημεία της Μυκόνου.
«Η κατάσταση του μνημειακού αποθέματος των τριών νησιών σήμερα (σσ. και της Ρήνειας) είναι, κατά την κομψότερη διατύπωση, πολύ κατώτερη της σημασίας αυτών των μνημείων. Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε ότι αυτοί οι χώροι και τα μουσεία βρίσκονται στον κορυφαίο διεθνή τουριστικό προορισμό της Ελλάδας, τότε οι σημερινές επικρατούσες συνθήκες είναι μη επιτρεπτές», ανέφερε ο Έφορος που έκανε μια συνοπτική καταγραφή των κύριων προβλημάτων του χώρου, όπως «η δυσκολία της θαλάσσιας επικοινωνίας, η έλλειψη μόνιμου προσωπικού και οι εγγενείς παθογένειες του Δημοσίου στο ζήτημα της κατανομής της πόρων και της έγκαιρης πρόσληψης εποχικού προσωπικού», αλλά και των εφικτών λύσεων. Μεταξύ αυτών, η ανακαίνιση και επέκταση του υφιστάμενου μουσείου της Δήλου, που χτίστηκε το 1905 (είναι ένα από τα παλαιότερα περιφερειακά μουσεία της χώρας), χωρίς αυτό να αποκλείει την κατασκευή ενός νέου μουσείου που έχει ήδη την έγκριση του υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και την εκδήλωση ενδιαφέροντος για χρηματοδότησή του από το ίδρυμα International Foundation for Greece.
Ως προς τις αναστηλώσεις μνημείων του νησιού -έργο απαραίτητο για τη συντήρησή τους-, γνωστοποιήθηκε ότι η Εφορεία έχει πάρει την πρωτοβουλία συγκρότησης ομάδας εργασίας για τη σύνταξη ολοκληρωμένου διαχειριστικού σχεδίου το οποίο θα σχεδιαστεί με την συνδρομή της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής (κύρια και αδιάλειπτος ανασκαφέας της Δήλου από τον 19ο αιώνα). Επίσης, στο πλαίσιο του σχεδίου αυτού, θα πραγματοποιηθούν προγράμματα συντήρησης ευπαθών υλικών όπως τα πολύχρωμα επιχρίσματα των τοίχων και τα μοναδικά ψηφιδωτά δάπεδα, θα συμπεριληφθούν μελέτες αναστήλωσης μνημείων, όπως του αρχαίου θεάτρου της Δήλου (η μελέτη μερικής αναστήλωσης του οποίου έχει εγκριθεί από το υπουργείο Πολιτισμού), ενώ ώριμο προς υλοποίηση είναι το έργο της αποκατάστασης της πρόσοψης της Στοάς του Φιλίππου Ε΄, ενός εντυπωσιακού δημόσιου οικοδομήματος της ελληνιστικής εποχής που θα βοηθήσει στην ανάκτηση της τρίτης του διάστασης, αλλά και του ενδιαφέροντος των επισκεπτών. Εξάλλου, τα δυο παραπάνω έργα παρουσιάστηκαν πιο αναλυτικά από τον Τμηματάρχη Μελετών και Έργων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Γιάννη Μητσούλη, ο οποίος αναφέρθηκε και στις προτάσεις για το μουσείο της Δήλου.
Επιμέρους αναστηλωτικά έργα, αλλά και εμπλουτισμός των διαδρομών των επισκεπτών, μαζί με ψηφιακές εφαρμογές, όπως ξεναγήσεις μέσω smartphones και tablets, καθώς και εφαρμογές επαυξημένης πραγματικότητας, θα προσφέρουν στον επισκέπτη ολοκληρωμένη περιηγητική εμπειρία. Τέλος, η πρόταση για την αποκάλυψη ενός δηλιανού σπιτιού μέσα από την ανασκαφή του, που θα είναι ανοικτή στο κοινό για να την παρακολουθήσει και το οποίο εντάσσεται στο ίδιο πρόγραμμα, ευελπιστεί να κοινοποιήσει στους ενδιαφερόμενους τα στάδια της γοητευτικής αρχαιολογικής διαδικασίας.
Αλλά και η Μύκονος δεν λείπει από τα σχέδια των αρχαιολόγων της Εφορείας. Αν όλα πάνε καλά και βρεθούν οι πόροι, τόσο από ευρωπαϊκά προγράμματα, όσο και από ιδιωτικές χορηγίες (όπως αυτές που έκαναν εφικτές τις εκδηλώσεις του τριημέρου, οι οποίες προήλθαν κυρίως από επιχειρηματίες της Μυκόνου), τότε και οι τουρίστες του νησιού θα μπορούν να ανακαλύψουν το άγνωστο κομμάτι της: το Κάστρο της Χώρας, τον προϊστορικό οικισμό της Φτελιάς στον Πάνορμο, τον θολωτό μυκηναϊκό τάφο, τους αρχαίους πύργους στη Ληνώ και στις Πόρτες, τα κάστρα στο Βορνό και το παλαιόκαστρο των Γκύζη στην ‘Ανω Μερά, τη βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας του Κουζή, τις επιπεδόστεγες Αγίες Μαρίνες στη Ληνώ, το Ρόδο το Αμάραντο, τις μεταβυζαντινές εκκλησιές και τον μεγάλο πλούτο των φορητών εικόνων.
Η πρώτη ημέρα των εκδηλώσεων έκλεισε με την ομιλία του διευθυντή των υπεραιωνόβιων γαλλικών ανασκαφών στην Δήλο, του δρ. Jean-Charles Moretti, ο οποίος παρουσίασε ένα μεγάλο αρχαιολογικό έργο που μόλις ολοκληρώθηκε, τον ‘Ατλαντα της Δήλου, δηλαδή τους νέους, ακριβείς χάρτες του νησιού και του αρχαιολογικού του χώρου, καθώς και με την παρουσίαση του αυτοβιογραφικού κειμένου «Allegro ma non troppo, μια διήγηση με άλλο τρόπο» του επίτιμου έφορου Αρχαιοτήτων Ντίνου Τσάκου, που εργάστηκε και αγάπησε τα δύο νησιά και ο οποίος καταγράφει με τον δικό του απολαυστικό τρόπο εικόνες της Μυκόνου και της Δήλου από άλλες δεκαετίες.
Παγκόσμια πρεμιέρα ντοκιμαντέρ
Ιδιαίτερη σημασία είχε για το νησί της Δήλου η παγκόσμια πρεμιέρα του 25λεπτου ντοκιμαντέρ «ΔΗΛΟΣ 2015» του Μυκονιάτη σκηνοθέτη Αντώνη Θεοχάρη Κιούκα, όπου πρωταγωνιστεί ο διεθνούς φήμης ηθοποιός Γιώργος Χωραφάς (και το οποίο «συνυπογράφουν» ο διευθυντής φωτογραφίας Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης και ο μουσικός Πλάτων Ανδριτσάκης), ενώ το σενάριο είναι της Αλέκας Δήμου και του Δημήτρη Καράβολα. Το βράδυ του Σαββάτου 3/10, στο κατάμεστο από κόσμο θερινό σινεμά Cine Manto Mykonos (από τα ωραιότερα που μπορεί να επισκεφτεί κανείς στην Ελλάδα), έσπευσαν να παρακολουθήσουν την ταινία γνωστές προσωπικότητες της τέχνης και της διανόησης, όπως οι εικαστικοί Κώστας Τσόκλης και Μιχάλης Κατζουράκης, ο σκηνοθέτης Μιχαήλ Μαρμαρινός, ο πανεπιστημιακός Γιώργος Βέλτσος, ο σκηνογράφος Αντώνης Χαλκιάς, ο λογοτέχνης Παναγιώτης Κουσαθανάς, ο ηθοποιός Ρήγας Αξελός και o φωτογράφος Βασίλης Βρεττός. Ανάμεσά τους η σύζυγος του Προέδρου της Δημοκρατίας Σίσσυ Παυλοπούλου, ο Διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, ο Αμερικανός Πρέσβης στην Ελλάδα Ντέιβιντ Πιρς, ο πρέσβης Δημήτρης Τζανάκης, ο πρώην Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας και πρώην πρωθυπουργός Παναγιώτης Πικραμένος, ο πρώην Γενικός εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γιάννης Τέντες και πολλοί ακόμα, φυσικά και οι συντελεστές του έργου.
Όπως ανέφερε ο σκηνοθέτης Θεοχάρης Κιούκας, η ταινία έχει ως σκοπό -εκτός από την παγκόσμια προβολή της Δήλου- την προώθηση και την επικοινωνία ενός νέου θεσμού, με τίτλο “Α-DELOS/DELOS”, ο οποίος θα πραγματοποιείται κάθε χρόνο στα νησιά της Μυκόνου και της Δήλου, φιλοδοξώντας, μέσα από σύγχρονες δράσεις πολιτισμού και τέχνης, να προβάλλει και να αναδεικνύει υψηλές στιγμές της ανθρώπινης δημιουργίας και διανόησης, σε διεθνές επίπεδο. «Η ταινία δεν είναι αρχαιολογική. Δεν φιλοδοξεί να προσεγγίσει και να αναδείξει την αρχαιολογική της αλήθεια. Αντίθετα είναι μια ταινία που προσπαθεί να προσεγγίσει , να ‘αναπνεύσει’, το τι η Δήλος μπορεί να σημαίνει (και να σήμαινε) για την ανθρωπότητα, για τα πανανθρώπινα και διαχρονικά θέματα που απασχολούν όλους μας, για την αναζήτηση του φωτός και τελικά για την αναζήτηση του δρόμου που θα μας οδηγήσει από το σκοτάδι στο φως και θα κάνει το άδηλο, δήλο», ανέφερε ο ίδιος.
«Είχα την τύχη να παίξω ερωτικές σκηνές με θεές του σινεμά, και εδώ έπαιξα μια ερωτική σκηνή με μια παρτενέρ που ήταν γοητευτική, απρόβλεπτη, μυστήρια, γενναιόδωρη, αλλά και σέξι: τη Δήλο», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Χωραφάς που, όπως είπε, αισθάνθηκε τιμή για τη συμμετοχή του στην ταινία, αλλά και μεγάλη συγκίνηση από τη στήριξη που παρείχαν οι επιχειρηματίες και οι τοπικές αρχές της Μυκόνου.
«Σήμερα ξεκινάμε. Ευελπιστούμε τα επόμενα χρόνια να κάνουμε πράγματα πολύ πιο σημαντικά για τη Δήλο. ‘Αλλωστε η Ελλάδα μπορεί να ξανακερδίσει την παγκόσμια εκτίμηση μέσα από τον πολιτισμό της», σημείωσε από την πλευρά του ο αντιπεριφερειάρχης Γεώργιος Λεονταρίτης, που παραβρέθηκε στην προβολή και ως περιφέρεια βοήθησε -μαζί με τον Δήμο Μυκόνου- στην υλοποίηση των εκδηλώσεων, ενώ ο δήμαρχος Μυκόνου, Κωνσταντίνος Κουκάς, έκανε λόγο για «αγαστή συνεργασία» με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, αλλά και αμέριστη συμπαράσταση ως προς το έργο της αναστήλωσης και ανάδειξης των μνημείων και των μουσείων της Δήλου και της Μυκόνου.
«Κι όμως αυτή η κουκίδα μέσα στον χάρτη, αυτή η Δήλος που έγινε δήλος από άδηλος, συγκέντρωσε σε όλο το διάβα του χρόνου, και ιδιαίτερα στα ελληνιστικά χρόνια, όλο τον κόσμο της εποχής εκείνης. ‘Ανθρωποι από την Ιταλία, τη Ρώμη, την Κυρηναϊκή, τη Βιθυνία, τον Πόντο, την Αραβία, από παντού, έρχονταν εδώ, σε αυτό το κέντρο, που τελικά η Μύκονος, φτωχός γείτονας τότε της Δήλου, παίρνει τώρα την ‘εκδίκησή’ της. Μοίρασε λοιπόν την ιερότητά της η Δήλος στη Τήνο και τον κοσμοπολιτισμό της στη Μύκονο. Οφείλει λοιπόν η Μύκονος να ξαναδώσει στη Δήλο αυτό που της πρέπει», δήλωσε από την πλευρά του ο καθηγητής Ν. Σταμπολίδης, που εκλήθη από τον σκηνοθέτη να απευθύνει χαιρετισμό πριν την παρουσίαση της ταινίας, η οποία με τη λυρική σκηνοθετική ματιά, τον ποιητικό λόγο, τον αγαπημένο πρωταγωνιστή, τις εντυπωσιακές λήψεις και την ατμοσφαιρική μουσική που τη πλαισίωναν κέρδισε με το παραπάνω τις εντυπώσεις.
Την ίδια μέρα εγκαινιάστηκε στη Δημοτική Πινακοθήκη Μυκόνου «Μαρία Ιγγλέση» η εικαστική έκθεση με θέμα τη Δήλο «Γεννηθήτω φως, εγένετο Δήλος…», με έργα ζωγραφικής των Μαργαρίτας Μπακοπούλου, Geneviève Couteau, Α. Πολυκανδριώτη, Α. Βασιλικιώτη και φωτογραφίας του Βασίλη Βρεττού. Οι εκδηλώσεις έκλεισαν την Κυριακή 4/10 το πρωί με επίσκεψη/ξενάγηση στη Δήλο και το απόγευμα με το πρόγραμμα στο Γρυπάρειο Πολιτιστικό Κέντρο «Μέλος και λόγος περί Δήλου», όπου ο Παναγιώτης Κουσαθανάς διάβασε το ποίημα «Διάπλους» από την ποιητική του συλλογή «Ο άρχοντας του μεγάλου δόκανου» (Μύκονος 1986) και οι παραβρισκόμενοι απόλαυσαν τη μουσική του Πλάτωνα Ανδριτσάκη.
