Ήταν 4 Απριλίου 1968 όταν η ΑΕΚ έγραψε με χρυσά γράμματα το όνομά της στην ιστορία του ευρωπαϊκού αθλητισμού. Νικώντας τη Σλάβια Πράγας με 89-82, η ομάδα του Νίκου Μήλα κατέκτησε το Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης, φέρνοντας στην Ελλάδα τον πρώτο ευρωπαϊκό τίτλο στο μπάσκετ και βάζοντας τις βάσεις για τη μετέπειτα μπασκετική αναγέννηση της χώρας.
Το Παναθηναϊκό Στάδιο, παρότι ανοιχτό και όχι ιδανικό για μπάσκετ, φιλοξένησε ένα μοναδικό θέαμα. Πάνω από 80.000 θεατές βρέθηκαν στις εξέδρες του Καλλιμάρμαρου – αριθμός που παραμένει παγκόσμιο ρεκόρ προσέλευσης σε αγώνα μπάσκετ – ενώ χιλιάδες ακόμα έμειναν εκτός, ακούγοντας την επική ραδιοφωνική μετάδοση του Βασίλη Γεωργίου.
Η ΑΕΚ της εποχής ήταν μια αμιγώς ελληνική ομάδα με παίκτες-σύμβολα: Γιώργος Αμερικάνος, Μίμης Τρόντζος, Λάζαρος Ζούπας, Νίκος Βασιλειάδης και άλλοι σήκωσαν στις πλάτες τους το βάρος της Ιστορίας. Κορυφαίος σκόρερ του τελικού ο Αμερικάνος με 29 πόντους, ακολούθησε ο Τρόντζος με 24 και ο Ζούπας με 12.
Απέναντί τους, η Σλάβια Πράγας – μία ισχυρή ομάδα από την Τσεχοσλοβακία – έμοιαζε ανίσχυρη μπροστά στην καυτή ελληνική ατμόσφαιρα. Οι παίκτες της δυσκολεύτηκαν ακόμη και να δουν καλάθι, καθώς τα φλας των φωτογράφων και το τσιμεντένιο τερέν τούς αποσυντόνιζαν. Οι «κακές γλώσσες» μίλησαν για… μισή τύφλωση, αλλά το αποτέλεσμα μιλάει από μόνο του.
Μια νίκη αφιερωμένη
Η μεγάλη απουσία της βραδιάς ήταν ο Γιώργος Μόσχος, ο ταλαντούχος παίκτης της ΑΕΚ που είχε φύγει από τη ζωή λίγα χρόνια νωρίτερα, χτυπημένος από καρκίνο σε ηλικία μόλις 29 ετών. Όλοι οι συμπαίκτες του είχαν ορκιστεί να του αφιερώσουν τον τίτλο. Και το έκαναν. Το τρόπαιο σηκώθηκε για τον Μόσχο, που έγινε θρύλος χωρίς να χρειαστεί να ζήσει τον θρίαμβο.
Η χρονική συγκυρία
Η συγκυρία ήταν έντονη. Η Ελλάδα βρισκόταν υπό δικτατορία, η Τσεχοσλοβακία ζούσε την «Άνοιξη της Πράγας» και ο κόσμος άλλαζε. Εκείνη τη νύχτα, όμως, όλη η χώρα ενώθηκε γύρω από ένα καλάθι. Ο Γάλλος δημοσιογράφος της Equipe, Πιερ Τεσιέ, περιέγραψε τη στιγμή με δέος: «Θεέ μου, τι βοή ήταν αυτή χθες βράδυ στην Αθήνα. Ποτέ δεν έχει γίνει μια παρόμοια ατμόσφαιρα μπάσκετ, τόσο εξαιρετική, αλλά και τέτοιου πάθους.»
Η «Βασίλισσα της Ευρώπης»
Η ΑΕΚ εκείνο το βράδυ δεν κατέκτησε απλώς ένα τρόπαιο. Κατέκτησε μια θέση στην Ιστορία και στις καρδιές των Ελλήνων φιλάθλων. Το παρατσούκλι «Βασίλισσα της Ευρώπης» γεννήθηκε στο φως των φωτοβολίδων του Καλλιμάρμαρου και συνοδεύει μέχρι σήμερα τον Δικέφαλο.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1081: Ο Αλέξιος Α’ Κομνηνός στέφεται Βυζαντινός αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη.
1913: Ο ανθυπολοχαγός Εμμανουήλ Αργυρόπουλος, πιλοτάροντας ένα «Μπλεριό 11», χάνει τη ζωή του, λόγω πτώσης του αεροσκάφους του. Είναι ο πρώτος νεκρός της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.
1917: Ο Βλάντιμιρ Λένιν, έχοντας επιστρέψει στην Αγία Πετρούπολη από την Ελβετία, λαμβάνει ηγετικό ρόλο στο κίνημα των Μπολσεβίκων, δημοσιεύοντας τις «Θέσεις του Απρίλη».
1919: Το θωρηκτό «Αβέρωφ» εισέρχεται θριαμβευτικά στο λιμάνι της Σμύρνης. 50.000 άνθρωποι το υποδέχονται πανηγυρίζοντας στην προκυμαία.
1932: Στις ΗΠΑ, ο χημικός Τσαρλς Γκλεν Κινγκ, κατορθώνει να απομονώσει τη βιταμίνη C.
1949: Στην Ουάσινγκτον, δώδεκα κράτη υπογράφουν τη Διακήρυξη του Βορείου Ατλαντικού, ιδρύοντας το ΝΑΤΟ. Η συμμαχία δημιουργείται ως ασπίδα συλλογικής άμυνας απέναντι στην αυξανόμενη σοβιετική επιρροή στον μεταπολεμικό κόσμο.
1960: «Η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινή Αγορά θα αποτελέσει δοκιμασία, όχι μόνο για τη βιομηχανία, αλλά και για όλη τη χώρα, η οποία προσέρχεται στην Κοινή Αγορά με ολόκληρο τον φόρτο των αμαρτιών τού άμεσου ή έμμεσου παρεμβατικού παρελθόντος», αναφέρει ο πρόεδρος του απελθόντος Δ.Σ. του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων (ΣΕΒ), Γεώργιος Δράκος («ΙΖΟΛΑ»), στην έκθεση πεπραγμένων της διοίκησης.
1967: Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ εκφωνεί στη Νέα Υόρκη τον λόγο του «Πέρα από το Βιετνάμ».
1968: Η ΑΕΚ γίνεται η πρώτη ελληνική ομάδα, που παίρνει ευρωπαϊκό τίτλο στο μπάσκετ, κερδίζοντας τη Σλάβια Πράγας στον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων με 89-82. Μέσα και έξω από το Παναθηναϊκό Στάδιο βρίσκονται 80.000 θεατές, ρεκόρ όλων των εποχών για αγώνα μπάσκετ στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη.
1968: Δολοφονείται ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Αμερικανός υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενώ στεκόταν στο μπαλκόνι του μοτέλ στο οποίο είχε καταλύσει με τους στενούς συνεργάτες του στο Μέμφις του Τενεσί. Στις 10 Μαρτίου 1969 ο Τζέιμς Ιρλ Ρέι ομολογεί την ενοχή του, αλλά τρεις ημέρες μετά την αναίρεσε. Το δικαστήριο τον θεώρησε ένοχο και τον καταδίκασε σε φυλάκιση 99 ετών.
1969: Ο Ντέντον Κούλεϊ εμφυτεύει την πρώτη προσωρινή τεχνητή καρδιά.
1973: Γίνονται τα επίσημα εγκαίνια του κτιριακού συγκροτήματος του Παγκοσμίου Κέντρου Εμπορίου στη Νέα Υόρκη. Είκοσι οχτώ χρόνια αργότερα οι δίδυμοι πύργοι θα καταρρεύσουν μετά την τρομοκρατική επίθεση της Αλ Κάιντα.
1975: Ιδρύεται στην Αλμπουκέρκη του Νέου Μεξικού η Microsoft από δύο νεαρούς, τον Μπιλ Γκέιτς και τον Πολ Άλεν.
1979: Εκτελείται ο πρωθυπουργός του Πακιστάν, Ζούλφικαρ Άλι Μπούτο.
2002: Τα αιώνια παιδιά, ο Φοίβος και η Αθηνά επιλέγονται ως οι μασκότ των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Δύο κούκλες, ηλικίας τριών χιλιάδων χρόνων, φέρνουν το παρελθόν στο παρόν και στο μέλλον.
2004: Νέα εξέλιξη παίρνει η υπόθεση της τρομοκρατικής επίθεσης στο σιδηροδρομικό σταθμό Ατότσια της Μαδρίτης, που στις 11 Μαρτίου στοίχισε τη ζωή σε 200 άτομα. Τέσσερις από τους υπόπτους για το μακελειό ανατινάζονται, όταν διαπιστώνουν ότι η Ισπανική Αστυνομία έχει περικυκλώσει το κτίριο στο οποίο κρύβονται. Από τη σφοδρή έκρηξη χάνουν τη ζωή τους εκείνοι, ένας αστυνομικός, ενώ τραυματίζονται και 15 άτομα.
Γεννήσεις
1913 – Μάντι Γουότερς, αμερικανός τραγουδοποιός και κιθαρίστας, από τους θεμελιωτές του ηλεκτρικού μπλουζ, που επηρέασε καθοριστικά τη ροκ μουσική και καλλιτέχνες όπως οι Rolling Stones και ο Eric Clapton.
1932 – Αντρέι Ταρκόφσκι, ρώσος σκηνοθέτης, κορυφαία μορφή του παγκόσμιου κινηματογράφου, γνωστός για τις ποιητικές και φιλοσοφικές του ταινίες όπως «Στάλκερ», «Νοσταλγία» και «Καθρέφτης».
1949 – Λίτσα Διαμάντη, ελληνίδα τραγουδίστρια, με χαρακτηριστική λαϊκή φωνή, που γνώρισε επιτυχία κυρίως τη δεκαετία του ’70 με τραγούδια σε συνεργασία με σημαντικούς συνθέτες όπως ο Χρήστος Νικολόπουλος.
1952 – Γκάρι Μουρ, άγγλος κιθαρίστας και τραγουδιστής, γνωστός για τη δεξιοτεχνία του στο blues rock, με μεγάλες επιτυχίες όπως «Still Got the Blues» και συνεργασίες με συγκροτήματα όπως οι Thin Lizzy.
1965 – Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, αμερικανός ηθοποιός, που επανήλθε θεαματικά στο Χόλιγουντ ως Iron Man στο κινηματογραφικό σύμπαν της Marvel, μετά από δύσκολα χρόνια εξάρτησης, και θεωρείται από τους κορυφαίους της γενιάς του.
1979 – Χιθ Λέτζερ, αυστραλός ηθοποιός, με αξέχαστες ερμηνείες σε ταινίες όπως «Brokeback Mountain» και «The Dark Knight», για τον ρόλο του Τζόκερ στον οποίο τιμήθηκε μεταθανάτια με Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου.
Θάνατοι
1841 – Ουίλιαμ Χένρι Χάρισον, 9ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ο οποίος πέθανε μόλις έναν μήνα μετά την ορκωμοσία του, καταγράφοντας τη συντομότερη θητεία στην αμερικανική ιστορία.
1929 – Καρλ Μπεντς, γερμανός μηχανικός και εφευρέτης, δημιουργός του πρώτου αυτοκινήτου με μηχανή εσωτερικής καύσης, ιδρυτής της εταιρείας Benz & Cie, που αργότερα συγχωνεύτηκε με τη Daimler.
1968 – Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, αμερικανός ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ηγετική μορφή του κινήματος των Αφροαμερικανών, βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης, δολοφονήθηκε στο Μέμφις, αφήνοντας πίσω του την ιστορική ομιλία «I Have a Dream» και έναν παγκόσμιο αγώνα για ισότητα.
Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι
Διεθνής Ημέρα Καρότου
Διεθνής Ημέρα κατά των Ναρκών
Παγκόσμια Ημέρα Αδεσπότων Ζώων
