Εκεί που οι πρώτες σουφραζέτες αποζητούσαν δικαιολογημένα την κοινωνική εξίσωση γυναίκας και άντρα, η φεμινίστρια Ζερμέν Γκριρ μίλησε για απόλυτη χειραφέτηση των γυναικών!

Μαχητική και προκλητική, η συγγραφέας, ακαδημαϊκός, δημοσιογράφος και κυρίως ακτιβίστρια Γκριρ θα προκαλούσε σφοδρές αντιδράσεις σε κοινωνικό επίπεδο στα μέσα του 20ού αιώνα, τόσο με το έργο της όσο και την ίδια τη ζωή της.

Και θα γινόταν έτσι μια από από τις σημαντικότερες φωνές του παγκόσμιου φεμινιστικού κινήματος, που επηρέασε καθοριστικά εκατομμύρια γυναίκες και συνέβαλε στο να ανοίξει διάπλατα ο δρόμος της γυναικείας χειραφέτησης!

Το μνημειώδες σύγγραμμά της «Η Γυναίκα Ευνούχος» του 1970 θα γινόταν η σύγχρονη Βίβλος του φεμινισμού, καθώς καλούσε τις γυναίκες να επανεφεύρουν τον ρόλο τους, να θέσουν τις δικές τους προτεραιότητες και να καθορίσουν τελικά τη δική τους μοίρα.

Αμφιλεγόμενη και «κόκκινο πανί» για πολλούς, πάρα πολλούς, ήταν και παραμένει η ιδανική ενσάρκωση της ασίγαστης φεμινίστριας που έβαλε σκοπό να απελευθερώσει τη γυναίκα από τα κοινωνικά της δεσμά…

Πρώτα χρόνια



Η Ζερμέν Γκριρ γεννιέται στις 29 Ιανουαρίου 1939 στη Μελβούρνη της Αυστραλίας και μεγαλώνει μέσα σε στοργικό μεσοαστικό περιβάλλον. Αφού πάρει το πτυχίο της στην Αγγλική και Γαλλική Φιλολογία από το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, μετακινείται στο Σίδνεϊ για να συνεχίσει την ακαδημαϊκή της πορεία αλλά και να έρθει σε επαφή με το παλλόμενο φοιτητικό κίνημα της πόλης: μέχρι το 1972 έβλεπε ήδη τον εαυτό της στα όρια μεταξύ κομμουνισμού και αναρχίας, αν και σπανίως θα αναφερθεί σε πολιτικά ζητήματα στο συγγραφικό της έργο, ισχυριζόμενη ότι η πραγματικότητα της γυναικείας καταπίεσης προηγείται των πολιτικών αναζητήσεων.

Αφού διδάξει για σύντομο διάστημα στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ και αποκτήσει μεταπτυχιακό τίτλο στη ρομαντική ποίηση το 1963, κερδίζει υποτροφία για να χρηματοδοτήσει τις διδακτορικές της σπουδές, για τις ανάγκες των οποίων θα βρεθεί στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ στην Αγγλία.

Εκεί θα γίνει αμέσως μέλος της θεατρικής ομάδας του πανεπιστήμιου, ενώ θα έχει και παρουσία σε αντεργκράουντ περιοδικά και εναλλακτικές εφημερίδες, γράφοντας με ψευδώνυμο. Ταυτοχρόνως, κάνει γυμνή φωτογράφιση για λογαριασμό του περιοδικού «Οz» και γράφει μια σειρά από προκλητικά για τα ήθη της εποχής άρθρα.

Το 1968 θα αποκτήσει το διδακτορικό της στο ελισαβετιανό θέατρο και θα διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Warwick, ενώ την ίδια εποχή παντρεύεται στο Λονδίνο τον εκλεκτό της καρδιάς της, τον διακοσμητή Paul du Feu, με τον γάμο να κρατά ωστόσο μόλις λίγες εβδομάδες, καθώς η Γκριρ -όπως παραδέχτηκε αργότερα- παραήταν άπιστη.

Σύμβολο του φεμινισμού

Παρά τις σπουδές της στη λογοτεχνία και το θέατρο, η ίδια θα ασχοληθεί εκτενώς με το φεμινιστικό κίνημα του 20ού αιώνα, όπου και θα γράψει νέες χρυσές σελίδες. Το 1970 κυκλοφορεί το ξακουστό βιβλίο της «Η Γυναίκα Ευνούχος», με την ίδια να εγκαταλείπει τη διδακτική της θέση το 1972 για να προωθήσει το μήνυμα της γυναικείας χειραφέτησης και να ταξιδέψει στον πλανήτη, με τις εκπληκτικές πωλήσεις του βιβλίου της να της εξασφαλίζουν τα προς το ζην.

Στο θρυλικό πλέον δοκίμιο ισχυρίζεται ότι ο στόχος της γυναικείας χειραφέτησης δεν είναι η απλή εξίσωση με τον άντρα, μέσω απλούστατων αφομοιωτικών διαδικασιών. Μια τέτοια κίνηση θα έκανε τη γυναίκα ίση με τον υποδουλωμένο άντρα. Στη συλλογιστική της Γκριρ, η πλήρης απελευθέρωση της γυναίκας θα πρέπει να πάρει τη μορφή της αποδοχής της φυλετικής διαφορετικότητας: η ελευθερία θα έρθει μόνο όταν η γυναίκα καθορίσει το δικό της αξιακό σύστημα και γίνει κυρίαρχη της ζωής και της μοίρας της.

Η ίδια, παρά τις ακαδημαϊκές περγαμηνές και τη δημοσιογραφική της ιδιότητα (κρατά πλέον μόνιμη στήλη στην εφημερίδα «Τhe Sunday Times»), ισχυρίζεται ότι όση εκπαίδευση κι αν λάβει η γυναίκα, όσα κατορθώματα κι αν επιτύχει, δεν θα καταφέρει ποτέ να ζήσει πραγματικά ελεύθερη όσο τα στήθη της πρέπει να στριμώχνονται σε κακοφτιαγμένα και πνιγηρά σουτιέν. Στην αποσύνδεση της γυναίκας από τη λίμπιντο και τη σεξουαλικότητά της είναι που έβλεπε η Γκριρ την πηγή όλων των δεινών της, δηλώνοντας εμφατικά ότι η γυναίκα λειτουργεί πλέον σαν ευνουχισμένο ζώο, παχουλό και υπάκουο.

Η ίδια περιδιαβαίνει τον κόσμο και δίνει πύρινες διαλέξεις υπέρ της γυναικείας χειραφέτησης, οι οποίες πυροδοτούν μάλιστα παροιμιώδεις καυγάδες στα νοικοκυριά των χωρών που επισκέπτεται: θα περάσει 5 χρόνια ταξιδεύοντας σε Αφρική και Ασία, με τα κωμικοτραγικά περιστατικά να μη λείπουν φυσικά από πουθενά. Στη Νέα Ζηλανδία συνελήφθη γιατί χρησιμοποίησε «άσεμνες» λέξεις δημοσίως, ενώ σύντομα θα γινόταν το «κόκκινο πανί» για τις ανδροκρατούμενες διωκτικές αρχές του πλανήτη!

Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, ανατίθεται στην Γκριρ διευθυντική θέση στο Τμήμα Γυναικείας Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Οκλαχόμα, όπου θα περάσει τα επόμενα χρόνια, εκδίδοντας παράλληλα και επιστημονική επιθεώρηση με θέματα γυναικείας λογοτεχνίας. Επόμενος σταθμός το δεύτερο βιβλίο της, το επίσης περίφημο «Φύλο και Πεπρωμένο» του 1984, στο οποίο επιστρέφει στα θέματα που την απασχόλησαν στη «Γυναίκα Ευνούχο», εδώ όμως βάζει στο στόχαστρό της τόσο το μοντέλο της πυρηνικής οικογένειας, την οποία θεωρεί εγγενώς φτωχό περιβάλλον για τη γυναίκα και το παιδί, όσο και τον τρόπο κατασκευής της γυναικείας σεξουαλικότητας στη Δύση, τον οποίο θεωρεί ντροπιαστικό. Η γυναίκα υιοθετεί την πολιτισμικά καθορισμένη ταυτότητα του φύλου της, που την κάνει να νιώθει ντροπή για το σώμα της, χάνοντας έτσι την κοινωνική της αυτονομία. Για να εξουδετερωθεί η ακραία αυτή καταπίεση, ισχυρίζεται η Γκριρ, η γυναίκα οφείλει να έρθει σε επαφή με το σώμα της, απαλλασσόμενη προοδευτικά από τους παραδοσιακούς θεσμούς της μονογαμίας και της παρθενίας.

Το 1989 θα διδάξει στο Κολέγιο Newnham, οι αμφιλεγόμενες ωστόσο διαλέξεις της και η προκλητική της στάση θα προκαλέσουν το ακαδημαϊκό κατεστημένο, με την ίδια να μην έχει άλλη επιλογή παρά να παραιτηθεί το 1996. Αφού ασχοληθεί συγγραφικά με μια σειρά ακόμα από φεμινιστικές θεματικές, το 1991 κυκλοφορεί το δοκίμιο «Η Αλλαγή: Γυναίκες, Γήρανση και Εμμηνόπαυση», στο οποίο καταφέρεται ενάντια στις τεχνικές που προσπαθούν να ανακόψουν τη φυσιολογική αυτή διαδικασία.

Και το 1999 δημοσιεύει την «Ολοκληρωμένη Γυναίκα» ως το δεύτερο μέρος της «Γυναίκας Ευνούχου», στο οποίο διερευνά την έλλειψη προόδου στη γυναικεία χειραφέτηση στα χρόνια που ακολούθησαν την έκδοση του μνημειώδους πρώτου αυτού συγγράματός της.

Η Ζερμέν Γκριρ, μια γυναίκα που προκάλεσε τα φαλλοκρατικά ήθη και τις παραδεδομένες αντιλήψεις τόσο με το έργο της όσο και την ίδια τη ζωή της, παραμένει ένα από τα μεγάλα κεφάλαια στο σύγχρονο φεμινιστικό κίνημα. Η ίδια δεν έχει σταματήσει ποτέ να γράφει και να εμφανίζεται σε περιοδικά, εφημερίδες και τηλεόραση, σφραγίζοντας με την παρουσία της αυτό που προσπάθησε σε όλη της τη ζωή: να ζήσουν οι γυναίκες απελευθερωμένες από τα κοινωνικά χαλινάρια και να βρουν τον νέο ρόλο τους μέσα στη μεταβιομηχανική κοινωνία…

Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr