Το βράδυ της Τετάρτης 22ας Μαΐου 1963, ο συνεργαζόμενος με το κόμμα της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς βουλευτής Γρηγόρης Λαμπράκης δέχεται δολοφονική επίθεση από παρακρατικούς στη Θεσσαλονίκη. Διακομίζεται στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της συμπρωτεύουσας, αλλά δυστυχώς δεν καταφέρνει να κρατηθεί στη ζωή. Θα αφήσει την τελευταία του πνοή το Σάββατο 25 του μηνός, προκαλώντας σοβαρή πολιτική κρίση στη χώρα.
Σε δικαστικό επίπεδο, ξεκινούν χωρίς καθυστέρηση οι ανακρίσεις προκειμένου να βρεθούν οι ένοχοι, αν και η ηγεσία της Χωροφυλακής Θεσσαλονίκης επιχειρεί να αποκρύψει στοιχεία και να εκφοβίσει μάρτυρες. Ήδη από το βράδυ της Παρασκευής 24 Μαΐου, πριν δηλαδή ακόμη πεθάνει ο Λαμπράκης, έχει πραγματοποιηθεί σύσκεψη στην Εισαγγελία Εφετών με παρόντες τον εισαγγελέα εφετών Μανδαπήλια, τον αντιεισαγγελέα εφετών Παύλο Δελαπόρτα, τους εισαγγελείς πρωτοδικών Παν. Αργυρόπουλο και Δ. Παπαντωνίου και έναν 34χρονο ανακριτή στον οποίο θα παραδοθεί η σχετική δικογραφία. Εξ αρχής θα αποδειχθεί αδέκαστος βάζοντας με αυτό τον τρόπο άθελά του υποθήκη για το μέλλον καθώς η στάση του θα προσμετρηθεί ώστε να προταθεί και να αναδειχθεί 22 χρόνια αργότερα σε Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ο λόγος για τον Χρήστο Σαρτζετάκη που έφυγε σήμερα από τη ζωή. Αντιμετωπίζει ως προσωπικό του στοίχημα τη διαλεύκανση της υπόθεσης παραμερίζοντας τις αφόρητες πιέσεις της κυβέρνησης, της ηγεσίας της Δικαιοσύνης και των Σωμάτων Ασφαλείας. Δουλεύει νυχθημερόν, κοιμάται ελάχιστες ώρες, δεν πηγαίνει διακοπές και αποφεύγει τις πολλές παρουσίες σε κοινωνικές εκδηλώσεις.
Όπως αναφέρει ο ίδιος χαρακτηριστικά στο βιβλίο του «Επιτελών το καθήκον μου» (εκδόσεις Κέρκυρα), «από της πρώτης στιγμής έλαβα την απόφασιν να επιτελέσω το καθήκον μου εις το ακέραιον, αντιπαλαίων εναντίον όλων των δυσχερειών από κάθε πλευράν, εναντίον κάθε προσκόμματος, και αδιαφορών διά τας οιασδήποτε εις βάρος μου συνεπείας. Και δεν εννοώ μόνον τας απειλάς εναντίον της ζωής και της σωματικής μου ακεραιότητος, αι οποίαι ήδη από της πρώτης ημέρας αναλήψεως των ανακριτικών μου καθηκόντων εις την υπόθεσιν είχαν αρχίσει. […] Κατά την εποχήν της δολοφονίας του Λαμπράκη το τηλεφωνικόν δίκτυον εις την Θεσσαλονίκην ήτο ανεπαρκές, αι τηλεφωνικαί συνδέσεις περιωρισμέναι, να φαντασθή κανείς ότι τα λειτουργούντα τηλέφωνα είχον τετραψήφιον αριθμόν (!), αι αιτήσεις τηλεφωνικής συνδέσεως μόνον κατ’ εξαίρεσιν ικανοποιούντο. Κατ’ εξαίρεσιν και η κατοικία μας είχε συνδεθή με τηλέφωνον επ’ ονόματί μου λόγω της δικαστικής μου ιδιότητος […] Κατά την ιστορουμένην εποχήν της ανακρίσεως το τηλέφωνον αυτό απετέλεσε το μέσον διοχετεύσεως επανειλημμένων, αμέτρητες φορές, απειλών εις βάρος μου […]».
«Ανακριτή, πάρε χαρτί και μολύβι»
Ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρεται μάλιστα και σε ένα περιστατικό που συνέβη στις 11:00 το πρωί της 29ης Μαΐου 1963, δύο ημέρες μετά το θάνατο του βουλευτή. «Εργαζόμενος εις το ανακριτικόν μου γραφείον, εδέχθην τηλεφώνημα του έχοντος αφιχθή και ευρισκομένου εις Θεσσαλονίκην Αρχηγού της Χωροφυλακής Αντιστρατήγου Γεωργίου Βαρδουλάκη, ο οποίος, μετά κολακευτικούς λόγους διά τον πατέραν μου, τον οποίον εγνώριζε – είχον γίνει, σημειωτέον, αμφότεροι Ανθυπασπισταί Χωροφυλακής κατά τον αυτόν διαγωνισμόν, με σειράν επιτυχίας αυτού 64ου και του πατέρα μου 17ου -, εις επιτακτικόν και ανάγωγον ύφος μού είπε «πάρε μολύβι και χαρτί» και επεχείρησε να μου υπαγορεύση κατάλογον αξιωματικών και οπλιτών Χωροφυλακής, τους οποίους και «έπρεπε» να καλέσω ως μάρτυρας κατά την ανάκρισιν της υποθέσεως. Απέκρουσα ευθύς την υπόδειξιν, παρατηρήσας συγχρόνως ότι και ο επιτακτικός τρόπος υποδείξεώς του ήτο απαράδεκτος, εάν δε είχε κάτι σχετικόν να μου προτείνη, να το κάνη εγγράφως και προσηκόντως».
Πολύ γρήγορα απαγγέλλεται κατηγορία για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονία εκ προθέσεως κατά του υπομοίραρχου Εμμανουήλ Καπελώνη (διοικητή του Ζ’ Παραρτήματος Εθνικής Ασφαλείας, ήτοι Τούμπας – Τριανδρίας), ενώ ακολούθως με ομόφωνη γνώμη ανακριτή και εισαγγελέως κρίνονται προφυλακιστέοι ο υποστράτηγος Κωνσταντίνος Μήτσου (επιθεωρητής Βορείου Ελλάδος), ο συνταγματάρχης Ευθύμιος Καμουτσής (διευθυντής αστυνομίας), ο αντισυνταγματάρχης Μιχαήλ Διαμαντόπουλος και ο μοίραρχος Τρύφων Παπατριανταφύλλου.
Οι κατηγορούμενοι θα πολλαπλασιαστούν τα επόμενα εικοσιτετράωρα. Ο Χρήστος Σαρτζετάκης είχε επιτελέσει το καθήκον του.
