Η Παναρίτη από την αγκαλιά Παπανδρέου στο πλευρό Βαρουφάκη

Στο πλευρό του Γιάννη Βαρουφάκη, του Γιάννη Δραγασάκη αλλά και του Αλέξη Τσίπρα βρίσκεται η Έλενα Παναρίτη.

Η οικονομολόγος συμμετέχει και πάλι ενεργά σε όσα γίνονται στην Ευρώπη και στο ΔΝΤ για την Ελλάδα και αυτές τις μέρες βρίσκεται στις Βρυξέλλες.

Ο υπουργός Οικονομικών επέλεξε την πρώην συνεργάτιδα του Γιώργου Παπανδρέου και βουλευτή Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ ως σύμβουλο για την περίοδο των διαπραγματεύσεων, λόγω των γνωριμιών της στην Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Ωστόσο, ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, είχε αφήσει αιχμές εναντίον της, για τη θητεία της δίπλα στον πρώην πρόεδρο του Περού, Αλμπέρτο Φουτζιμόρι, που καταδικάστηκε σε 25ετή κάθειρξη, αφού προηγουμένως είχε οδηγήσει τη χώρα του στον γκρεμό.

Στις 6 Μαΐου του 2011, ως πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Τσίπρας είχε μιλήσει στη Βουλή, με αφορμή επίκαιρη ερώτηση προς τον τότε πρωθυπουργό, Γιώργο Παπανδρέου, με θέμα την εκποίηση του δημόσιου πλούτου. «Εχετε την τεχνογνωσία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της κ. Παναρίτη της Παγκόσμιας Τράπεζας που ήταν ειδικευμένη στο real estate και σύμβουλος ενός προέδρου χώρας που αυτή τη στιγμή έχει είκοσι χρόνια κάθειρξη, του Περού», είχε επισημάνει.

Η κ. Παναρίτη, το 2011 ως βουλευτής του ΠΑΣΟΚ προκαλούσε εγκεφαλικά λέγοντας: «Δεν είναι το πρόβλημα να κόψουμε λίγο τους μισθούς, να κόψουμε λίγο τις συντάξεις, και όχι λίγο, πολύ»...

Η ίδια ως επάγγελμα δηλώνει «Οικονομολόγος / Κοινωνική επιχειρηματίας». Έχει πτυχίο Οικονομικής Επιστήμης από το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος, Μεταπτυχιακά Διπλώματα σε Διεθνή Οικονομικά και Ευρωπαϊκές Σπουδές από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins στην Ιταλία και στις ΗΠΑ. Δίπλωμα του εκπαιδευτικού προγράμματος «Παγκόσμιες Χρηματοοικονομικές Αγορές και Κρίσεις» από το Πανεπιστήμιο Harvard στις ΗΠΑ. Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων από το Πανεπιστήμιο INSEAD στη Γαλλία.

Συγγραφέας του βιβλίου «Prosperity Unbound», το οποίο εκδόθηκε και στα Ελληνικά με τον τίτλο «Ευημερία δίχως Όρια». Το βιβλίο πραγματεύεται μια νέα μεθοδολογία για τη μετατροπή της άτυπης οικονομίας στους κόλπους της επίσημης οικονομίας. Το έργο της αναγνωρίζεται διεθνώς σαν μια από τις πιο επιτυχημένες πρακτικές εφαρμογές των θεσμικών οικονομικών στα δικαιώματα ιδιοκτησίας. Είναι ειδική στα ιδιοκτησιακά δικαιώματα και στην αντίστοιχη διαχείριση του δημόσιου τομέα. Είναι κοινωνική επιχειρηματίας και επικεφαλής του Panel Group, μία ειδική συμβουλευτική εταιρεία που επενδύει σε υποβαθμισμένες περιοχές και παρέχει συμβουλές για τη δημόσια στρατηγική πολιτική και τη μετατροπή και αξιοποίηση της μη ρευστοποιήσιμης ακίνητης περιουσίας.

Διδάσκει οικιακά χρηματοοικονομικά και μεταρρύθμιση των αγορών ακινήτων στη Σχολή Wharton του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, στη Σχολή Ανώτερων Διεθνών Σπουδών (SAIS) του Πανεπιστημίου Johns Hopkins των ΗΠΑ, στο Πανεπιστήμιο INSEAD της Γαλλίας και αλλού.

Κατά τη διάρκεια της εργασίας της στην Παγκόσμια Τράπεζα ως οικονομολόγος, για πάνω από μία δεκαετία, πρωτοστάτησε σε σειρά θεσμικών μεταρρυθμίσεων, όπως η μεταρρύθμιση του Δημόσιου Τομέα και των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων στο Περού, εργασία για την οποία της απενεμήθη η διάκριση της διεθνούς βέλτιστης πρακτικής και καινοτομίας.

Ειδικά για το Περού έχει δεχθεί αυστηρή κριτική από την εφημερίδα Αυγή. Συγκεκριμένα η εφημερίδα αναρωτιόταν το Σεπτέμβριο του 2009 αν είναι αρπακτικό;

Η Αυγή έγραφε για την κ. Παναρίτη

«Όταν ο κ. Παπαδήμος αρνήθηκε την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, η αγορά άρχισε να ανησυχεί. Γι’ αυτό και γρήγορα κυκλοφόρησε το όνομα της Έλενας Παναρίτη, που είχε δουλέψει για τη Διεθνή Τράπεζα και κατέχει τη 2η θέση στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Διεθνής Τράπεζα είναι οι δύο θεσμοί που, στον αναπτυσσόμενο κόσμο, θεωρούνται ελαφρώς πιο ευπρόσδεκτοι από το τέρας της αποκαλύψεως. Οι πολιτικές που πρότειναν και επέβαλαν οδήγησαν αποδεδειγμένα την Αργεντινή στην απόλυτη οικονομική καταστροφή και τη ΝΑ Ασία στη μεγάλη κρίση του 1997. Δεν είναι τυχαίο πως, μετά το 2000, οι περισσότερες χώρες φρόντισαν να απεμπλακούν και από τους δύο. Μέχρι το 2007 οι μοναδικοί μεγάλοι οφειλέτες του ΔΝΤ ήταν η Τουρκία και το Πακιστάν, χώρες στρατηγικά συνδεδεμένες με τις ΗΠΑ.

Το παράδειγμα του Περού

Αλλά, για να μην είμαστε άδικοι με την κυρία Παναρίτη, ακολουθήσαμε το σημείο εκείνο του βιογραφικού της που η ίδια δείχνει να προτιμά. Τη δημιουργία κτηματολογίου και επίσημων τίτλων ιδιοκτησίας στο Περού επί προεδρίας Φουτζιμόρι, δηλαδή στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Η ιδέα προτάθηκε κυρίως από τον οικονομολόγο Ντε Σότο και έλεγε ότι οι φτωχοί που δεν διέθεταν τίτλους ιδιοκτησίας στη γη τους δεν μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση σε πιστώσεις από τις τράπεζες και αναγκάζονταν να δανείζονται με υπέρογκα επιτόκια από μη τραπεζικούς τοκογλύφους. Με το να δημιουργήσεις τίτλους ιδιοκτησίας, έλεγε ο Ντε Σότο, θα μετατρέψεις την περιουσία των φτωχών σε εμπορευματικό αγαθό το οποίο θα αξιοποιήσουν.

Και σε αυτό το κομβικό σημείο θα πρέπει να κάνουμε δύο υποθέσεις. Η μία λέει πως η κυρία Παναρίτη πιστεύει ειλικρινά πως το μέτρο αυτό βοηθά στην καταπολέμηση της φτώχειας, όπως ισχυρίζεται και ο τίτλος της στην παγκόσμια τράπεζα. Η άλλη λέει πως γνωρίζει ότι η υπόθεση Ντε Σότο ήταν μια όμορφα διατυπωμένη πρόταση, προκειμένου οι τράπεζες να βάλουν χέρι σε μια τεράστια περιούσια που δεν μπορούσαν να αποτιμήσουν με εμπορευματικούς όρους.

Γνωρίζουμε από τον 19ο αιώνα πως η εισαγωγή εμπορευματικών πρακτικών σε κοινωνικές ομάδες που δεν έχουν τον κατάλληλο εμπορικό πνεύμα οδηγεί με σιγουριά στην καταστροφή αυτών των ανθρώπων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας πρακτικής ήταν η εξαθλίωση των εργατών/πρώην χωρικών στην Αγγλία του 1850, εξαθλίωση που έκανε εντύπωση ακόμη και στους ανθρώπους εκείνης της εποχής. Το ίδιο συνέβη και στις ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα και μάλιστα έχουμε από τότε νόμους που προστατεύουν τους δανειολήπτες από αρπακτικές τραπεζικές τακτικές. Ας μην επεκταθούμε παρακάτω, για όποιον έχει αμφιβολίες η βιβλιογραφία είναι βαριά και γεμάτη παρόμοια παραδείγματα.

Όταν δίνεις ενέχυρα δάνεια σε φτωχούς και όχι ιδιαίτερα μορφωμένους ανθρώπους που δεν μπορούν να τα διαχειριστούν, το αποτέλεσμα είναι πρακτικά ντετερμινιστικό. Οι τράπεζες θα αρπάξουν τις ιδιοκτησίες των φτωχών και οι φτωχοί θα γίνουν ακόμη φτωχότεροι, δημιουργώντας αυτή την ιδιότυπη νέα φεουδαρχία που μας οδηγεί ο νεο-φιλελευθερισμός, των ελάχιστων υπερ-πλούσιων, ανάμεσα σε μια θάλασσα φτωχών.

Θα αναρωτηθήκατε τι έγινε στο Περού μετά τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες επιμελήθηκε η κυρία Παναρίτη; Παρά, λοιπόν, την καλή πρόθεση του κ. Ντε Σότο, η δημιουργία τίτλων ιδιοκτησίας δεν ήταν ο καθοριστικός παράγοντας προκειμένου οι φτωχοί να πάρουν δάνεια. Η πρόσβαση των φτωχών σε πιστώσεις αυξήθηκε μεν από το 17% το 1994 στο 37% το 1997, αλλά έπεσε ξανά στο 19% μέχρι το 2000.

Ο λόγος που οι φτωχοί σταμάτησαν να έχουν πρόσβαση σε πιστώσεις παρά του τίτλους ιδιοκτησίας, ήταν το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που υλοποιήθηκε την ίδια εποχή με την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών και άλλων δημόσιων οργανισμών που προσέφεραν πιστώσεις στους φτωχούς. Οι ιδιωτικές τράπεζες θεωρούσαν ασύμφορη την παροχή δανείων έστω και με τους νέους τίτλους ιδιοκτησίας.

Χωρίς να έχω πολλά παραπάνω στοιχεία μέχρι στιγμής, οι φτωχοί του Περού, φαίνεται να σώθηκαν από την ίδια τους τη φτώχεια. Οι τράπεζες τις περισσότερες φορές δεν θεώρησαν πως η αξία του σπιτιού ή του χωραφιού που θα έμπαινε ενέχυρο, ήταν αρκετή για να δικαιολογήσει το ρίσκο και τα έξοδα της διεκδίκησής του σε πιθανή χρεοκοπία του οφειλέτη.

Παρόλα αυτά το ερώτημα για την κυρία Παναρίτη παραμένει: Είναι ένας επικίνδυνος αδαής ιδεολόγος ή ένα καλά κρυμμένο αρπακτικό;»