Επιστροφή στην κανονικότητα και στο προσφυγικό – μεταναστευτικό για την κυβέρνηση, η οποία στον απόηχο και των επεισοδίων στη Μαλακάσα, σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας κατά των προσφυγικών δομών, θέλει να καταδείξει ότι παρά την κρίση του κορονοϊού η διαδικασία ασύλου επιταχύνεται, η αποσυμφόρηση των δομών συνεχίζεται και οι επιστροφές θα ξεκινήσουν ξανά, ενώ απαντά στην κριτική για την αποχώρηση από σήμερα 11.237 ευάλωτων ατόμων από το πρόγραμμα ESTIA.

Γράφει η Βίκυ Σαμαρά

Όπως τόνιζαν κυβερνητικά στελέχη μετά τα επεισόδια χθες στη Μαλακάσα, από τον Απρίλιο οι μεταναστευτικές ροές -στα νησιά και στον Έβρο- ακολουθούν μια συνεχή πτωτική πορεία. Συγκεκριμένα, σημειώθηκε μείωση τον Απρίλιο του 2020, σε σχέση με τον Απρίλιο του 2019 της τάξεως  του 97,26%, ενώ το Μάιο έχουν μειωθεί, σε σχέση με το 2019, κατά 91% οι αφίξεις. Αναλυτικά, τον Απρίλιο του 2019 κατέφθασαν στη χώρα μας 2.773 πρόσφυγες και μετανάστες, ενώ το 2020 μόλις 76. Αντίστοιχα, το Μάιο του 2019 στη χώρα μας έφτασαν 3.141 άτομα, ενώ τον Μάιο του 2020 έχουν καταφθάσει, μέχρι σήμερα, συνολικά 204.

Η κυβέρνηση επιμένει ταυτόχρονα στη δημιουργία των κλειστών ελεγχόμενων δομών, που πέρασε στο περιθώριο της επικαιρότητας λόγω κορονοϊού, υποστηρίζοντας ότι η ολοκλήρωση τους αποτελεί προϋπόθεση για την εμπέδωση αισθήματος ασφαλείας, τόσο στους διαμένοντες, όσο και στις όμορες περιοχές.

Πηγές του Μεταναστευτικής Πολιτικής ανέφεραν ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος για τη δημιουργία των κλειστών ελεγχόμενων δομών σε Σάμο, Κω και Λέρο, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε διαδικασία διαβούλευσης με την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε Χίο και Λέσβο.

Με στόχο να μην πυροδοτηθούν νέες αντιδράσεις, συνεχίζεται η οικονομική ενίσχυση των Δήμων, εντός των διοικητικών ορίων των οποίων βρίσκονται δομές φιλοξενίας. Το πρώτο τρίμηνο του 2020 διετέθησαν ανταποδοτικά τέλη ύψους 2.778.202 ευρώ συνολικά στους δήμους αυτούς, ενώ είχαν ήδη χορηγηθεί 9.491.400 ευρώ για το 2019. Συνολικά, οι δικαιούχοι δήμοι έλαβαν 12.269.602 ευρώ. Από την κυβέρνηση επισημαίνουν επίσης τη σύσταση Ταμείου Αλληλεγγύης στο οποίο έχουν διατεθεί 25 εκ. ευρώ για  χρηματοδότηση έργων σε δήμους, όπου βρίσκονται δομές φιλοξενίας. Σημειώνουν δε ότι μέσα στο 2020 θα τερματιστεί η λειτουργία 60 από τις 93 δομές που στεγάζονται σε ξενοδοχειακές μονάδες, και στις οποίες φιλοξενούντο το 8% περίπου του μεταναστευτικού πληθυσμού.

Αποσυμφόρηση νησιών

Κυβερνητικά στελέχη τόνιζαν επίσης ότι οι διαμένοντες στα ΚΥΤ νήσων έχουν μειωθεί κατά 15% μέχρι σήμερα από την αρχή του έτους. Συνολικά 13.000 άτομα έχουν μεταφερθεί από 1η Ιανουαρίου του 2020  από τα νησιά προς την ενδοχώρα και έχουν απορροφηθεί οι αυξημένες ροές του πρώτου διμήνου. Σήμερα στα πέντε νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, όπου θα δημιουργηθούν και οι κλειστές δομές, βρίσκονται 36.276 άτομα, από 42.000 στις αρχές Ιανουαρίου.

Πιο γρήγορα το άσυλο – Από σήμερα θα εκδίδονται ταχύτερα τα ταξιδιωτικά έγγραφα για πρόσφυγες

Μία από τις βασικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης και από τους κύριους άξονες του σχεδίου για το προσφυγικό- μεταναστευτικό, αφορά στην επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου, ως προς την οποία κυβερνητικά στελέχη εκφράζουν ικανοποίηση.

Τονίζουν ειδικότερα ότι σημειώθηκε σημαντική αύξηση του ρυθμού έκδοσης αποφάσεων από περίπου 4.000 κατά μέσο όρο το μήνα το 2019, σε 7.000 τον Μάρτιο, 16.000 τον Απρίλιο,  και πως αντίστοιχος είναι ο ρυθμός και για το Μάιο. Το χρονικό διάστημα έκδοσης απόφασης α’ βαθμού μειώθηκε από 185 μέρες σε 25 ημέρες. Από την 1η Ιανουαρίου έχουν εκδοθεί και 11.000 αρνητικές αποφάσεις ασύλου, ώστε να επιταχυνθούν και οι διαδικασίες επιστροφών/απελάσεων. Συνολικά, από την 1η Ιανουαρίου, πραγματοποιήθηκαν 139 απελάσεις και 861 εθελούσιες -μέσω ΔΟΜ- επιστροφές. Έχει προγραμματιστεί, εντός της επόμενης εβδομάδας, η πρώτη πιλοτική -μετά κορονοϊού- επιστροφή 40 ατόμων, που δεν δικαιούνται άσυλο.

Ταυτόχρονα απλουστεύεται σημαντικά η διαδικασία χορήγησης ταξιδιωτικών εγγράφων σε αναγνωρισμένους πρόσφυγες, ενώ πλησιάζει η ώρα άρσης των περιορισμών στις μετακινήσεις εντός ΕΕ, ώστε όσοι το επιθυμούν και το δικαιούνται να μπορούν να αναχωρήσουν για άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Με κοινή απόφαση των υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλη Χρυσοχοϊδη και Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη, που υπεγράφη χθες, καθορίζονται οι προϋποθέσεις χορήγησης ταξιδιωτικών εγγράφων στους δικαιούχους πρόσφυγες, οι υποχρεώσεις των κατόχων τους, οι αρμόδιες υπηρεσίες έκδοσης, χορήγησης, παραλαβής, καθώς και η χρονική ισχύς των εγγράφων.

Συγκεκριμένα, η Υπηρεσία Ασύλου ορίζεται ως αρμόδια υπηρεσία για την έκδοση και τη χορήγηση ταξιδιωτικών εγγράφων στους δικαιούχους πρόσφυγες, ενώ πλέον μπορούν να παραλάβουν ταξιδιωτικά έγγραφα και οι αρμόδιες Περιφερειακές Υπηρεσίες Ασύλου.

Επιπλέον, οι υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας καθορίζονται ως αρμόδιες υπηρεσίες παραλαβής της αίτησης και των δικαιολογητικών, καθώς και λήψης των δακτυλικών αποτυπωμάτων για την εκτύπωση των ταξιδιωτικών εγγράφων, απαλείφοντας διοικητικά στάδια στην εξέταση των αιτήσεων και την παράδοση των εγγράφων που δημιουργούσαν πρόσθετες καθυστερήσεις.

Η διάρκεια ισχύος των ταξιδιωτικών εγγράφων που χορηγούνται σε δικαιούχους καθεστώτος πρόσφυγα ή μέλος της οικογένειάς τους, καθορίζεται σε πέντε έτη από την έκδοσή τους για τους ενήλικες καθώς και για τους ανήλικους που έχουν συμπληρώσει τα δεκατέσσερα έτη της ηλικίας τους, και τρία έτη για τους λοιπούς ανήλικους.

Επιπλέον, την προηγούμενη εβδομάδα ξεκίνησε και η λειτουργία του γραφείου παράδοσης ταξιδιωτικών εγγράφων της Υπηρεσίας Ασύλου, από το οποίο οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας θα μπορούν να παραλαμβάνουν τα σχετικά έγγραφά τους, ώστε και αυτή η διαδικασία να επιταχυνθεί.

Οι καταγγελίες και η απάντηση για το πρόγραμμα «ESTIA»

Από σήμερα ξεκινά η σταδιακή αποχώρηση 11.237 αναγνωρισμένων προσφύγων από το πρόγραμμα ESTIΑ, γεγονός που έχει σταθεί αφορμή η κυβέρνηση να δεχθεί πυρά από μη κυβερνητικές και ανθρωπιστικές οργανώσεις.

Από κυβερνητικής πλευράς επικαλούνται ότι ο υπερκορεσμός των νησιώτικων δομών φιλοξενίας είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα, που πρέπει να αντιμετωπιστεί, χωρίς όμως να δημιουργηθούν νέες δομές φιλοξενίας στην ενδοχώρα. Με την αποχώρηση των αναγνωρισμένων προσφύγων από το πρόγραμμα ESTIΑ λοιπόν κατά την κυβέρνηση δημιουργούνται 11.237 νέες θέσεις φιλοξενίας στην ενδοχώρα σε υπάρχουσες δομές, χωρίς να κατασκευαστούν νέες.

Υπενθυμίζεται ότι αυτό δεν αποτελεί νέα απόφαση, αλλά ο σχετικός νόμος έχει ψηφιστεί από τον Νοέμβριο του 2019 με αρχικό χρόνο εφαρμογής τον Μάρτιο. Παρατάθηκε μέχρι 31 Μαΐου λόγω Covid-19, άρα υπήρξε επαρκής χρόνος προετοιμασίας, όπως επικαλούνται κυβερνητικά στελέχη.

Όσον αφορά στο τι μέλει γενέσθαι με τους 11.237 αποχωρούντες, οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι είναι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες, άρα με βάση το Διεθνές Δίκαιο, έχουν «δικαιώματα και υποχρεώσεις», αλλά έχουν και απρόσκοπτη πρόσβαση στις υπηρεσίες του κοινωνικού κράτους.

Ειδικότερα κυβερνητικά στελέχη επικαλούνται ότι:

→ Η κοινωνική ένταξή τους επιτυγχάνεται μέσα από το πρόγραμμα «Helios», το οποίο επικεντρώνεται  στην στήριξη στην στέγαση, την απασχόληση και την ενσωμάτωση δικαιούχων διεθνούς προστασίας ( πρόσφυγες) και χρηματοδοτείται από τους πόρους που έχουν διατεθεί στη χώρα μας από τη Γενική Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (Directorate General Migration and Home Affairs of the European Commission-DG HOME). Η συνολική χρηματοδότηση του προγράμματος από 01/06/19 έως 30/11/20, ανέρχεται σε 47.168.302,92 ευρώ.

→ Εγγραφή σε κοινωνικές υπηρεσίες (μητρώα ΟΑΕΔ, λήψη Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης-ΑΜΚΑ και Αριθμού Φορολογικού Μητρώου-ΑΦΜ).

→ Πρόσβαση στην αγορά εργασίας (μετά το πέρας 6 μηνών από τη λήψη δελτίου αιτούντος διεθνούς προστασίας και σε περίπτωση που δεν έχει εξεταστεί το αίτημά του, προβλέπεται η πρόσβαση του αιτούντος ασύλου σε μορφές εξαρτημένης εργασίας, ήτοι πολύ πριν τη λήψη απόφασης ασύλου για όσους είναι ήδη στη χώρα πριν από το 2020).

→ Σχεδιασμό νέων ή προσαρμογή υπαρχόντων προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης του ΟΑΕΔ, ώστε να διευκολύνεται η πρόσβαση των δικαιούχων διεθνούς προστασίας σε αυτά.

→ Εξασφάλιση πρόσβασης αναγνωρισμένων προσφύγων σε κοινωνικά επιδόματα του ΟΠΕΚΑ (ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα κ.ά.).”

Μη κυβερνητικές οργανώσεις όμως όπως η Άρσις, επισημαίνουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων που θα υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν τα διαμερίσματα του προγράμματος είναι εξαιρετικά ευάλωτοι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, οι οποίοι θα μείνουν άστεγοι σε μεγάλα αστικά κέντρα, την ώρα που η χώρα εξέρχεται από μία τρίμηνη περίοδο καραντίνας λόγω της πανδημίας του κοροναϊού, κατά την οποία ήταν αδύνατη η αναζήτηση νέων διαμερισμάτων για τη διαμονή τους, ενώ ταυτόχρονα, γραφειοκρατικές αγκυλώσεις κατέστησαν αδύνατη τη χορήγηση ΑΦΜ ή το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών για μερίδα των προσφύγων.