Η μειονότητα της Θράκης, η Μονή της Χώρας αλλά και η Χαμάς ήταν τα ζητήματα που αποτέλεσαν σημεία αντιπαράθεσης κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά τη συνάντηση που είχαν στην Άγκυρα.
«Ρητά θρησκευτική» χαρακτήρισε τη μειονότητα στη Θράκη ο Κυριάκος Μητσοτάκης, απαντώντας στον τούρκο πρόεδρο, ο οποίος στις δηλώσεις του έκανε λόγο για «τουρκική μειονότητα».
«Και οι δύο λαοί, όπως είχα δεσμευθεί τον Σεπτέμβριο, απολαμβάνουν τους καρπούς της συνεργασίας μας, έτσι ώστε οι τούρκοι πολίτες να μπορούν να ταξιδεύουν σε 10 ελληνικά νησιά και χάρη των συνεννοήσεων, που πέτυχε η ελληνική κυβέρνηση με την ευρωπαϊκή επιτροπή, η έκδοση βίζας να διαρκεί πια, για να βγει, μόνο λίγα λεπτά. Είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ τις τρεις τελευταίες μέρες τη Λέσβο και τη Χίο και να διαπιστώσω ο ίδιος πόσο γρήγορα και πόσο απλή και σύντομη είναι αυτή η διαδικασία και νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό οι δύο λαοί μας να επικοινωνούν με άμεσο τρόπο.
Και στο μεταναστευτικό η συνεργασία μας αποδίδει απέναντι στους άθλιους διακινητές. Και πρέπει η συνεργασία να συνεχιστεί και να ενταθεί. Και οι δύο λαοί μας έχουν πιεστεί πολύ από αυτό το θέμα και γι’ αυτό η χώρα μας συμφώνησε στη χρηματοδότηση της Τουρκίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση για το μεταναστευτικό.
Από τη μία πλευρά, η ελληνική μειονότητα -έστω και δραστικά μειωμένη πληθυσμιακά- εμπλουτίζει την πολιτιστική ζωή της Τουρκίας, αλλά χρειάζεται και τη στήριξη της ελληνικής πολιτείας, για να συνεχίσει να το κάνει, ενώ στη Θράκη χριστιανοί και μουσουλμάνοι συμπολίτες μας διαβιούν αρμονικά με την έννομη τάξη να τους εγγυάται ένα καθεστώς ίσων ευκαιριών – και θα πρέπει να σας διαβεβαιώσω ότι σε αυτόν τον στόχο είμαι προσηλωμένος. Το έμπρακτο ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας για την ευημερία της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη εκδηλώνεται με την τήρηση των αρχών της ισονομίας και της ισοπολιτείας αλλά και με τη λήψη ειδικών μέτρων, που απολαμβάνουν οι μουσουλμάνοι της χώρας μας. Θεωρούμε επιτυχία μας την ενεργό παρουσία της μειονότητας στην ελληνική πολιτική και κοινωνική ζωή και θα ήταν ευχής έργον αν την ίδια άνθηση γνωρίσει και ο διαρκώς συρρικνούμενος ελληνικός πληθυσμός στην Τουρκία», είπε ο έλληνας πρωθυπουργός.
«Πολύ σημαντικό να διαφυλάξουμε την πολιτιστική αξία της Μονής της Χώρας»
«Είχαμε την ευκαιρία με ειλικρίνεια να συζητήσουμε με τον πρόεδρο Ερντογάν τη στενοχώρια μας, τη δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι η Μόνη της Χώρας άλλαξε χαρακτήρα και θα λειτουργήσει πια ως τέμενος. Άκουσα αυτά τα οποία είπε και πιστεύω ότι κατά ελάχιστον είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να διαφυλάξουμε την ξεχωριστή πολιτιστική αξία του μνημείου, έτσι ώστε να μπορεί να είναι επισκέψιμο. Και να μπορεί όλοι να απολαμβάνουν αυτόν τον πολύ σημαντικό πολιτιστικό θησαυρό, που πιστεύω ότι αποτελεί και ένα σημείο αναφοράς στην ιστορία της ίδιας της Κωνσταντινούπολης.
Στην αρχή των δηλώσεών του ο κ. Μητσοτάκης ευχαρίστησε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τη φιλοξενία.
«Ξεκινώ με τις ευχαριστίες μου για τη φιλοξενία που μας επιφυλάξατε σήμερα στην Άγκυρα. Μπορούμε να καθιερώσουμε ως γείτονες την προσέγγιση της αμοιβαίας κατανόησης, όχι ως εξαίρεση αλλά ως παραγωγική κανονικότητα, κάτι που δεν αναιρείται από τις γνωστές διαφορές στις θέσεις μας· κανονικότητα, που διαμορφώνει και μία καλή καθημερινή πραγματικότητα. Και αυτό είναι το μήνυμα, το οποίο εκπέμπουμε και σήμερα, ένα μήνυμα το οποίο θεμελιώσαμε προ ολίγων μηνών στη σύνοδο που έλαβε χώρα στην Αθήνα. Και με την υπογραφή της διακήρυξης των Αθηνών στη συνέχεια οικοδομήθηκε με μεγάλη συστηματικότητα, όπως είχαμε συμφωνήσει, και με την ευθύνη των δύο υπουργών εξωτερικών, σε τρία επίπεδα: στον πολιτικό διάλογο, στη θετική ατζέντα και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Πιστεύω ότι είναι μία θετική εξέλιξη σε μία εποχή δύσκολη για τη διεθνή ειρήνη και για τη γενικότερη σταθερότητα στην περιοχή μας. Είναι πολύ σημαντικό ότι, όπως είχαμε δρομολογήσει, αυτή η προσέγγιση έχει οδηγήσει σε χειροπιαστά αποτελέσματα με αμοιβαίο όφελος», είπε αρχικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η κόντρα Μητσοτάκη – Ερντογάν για τη Χαμάς
Λίγο πριν την ολοκλήρωση των κοινών δηλώσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ενώ οι δυο ηγέτες είχαν ήδη διαφωνήσει για την Θράκη αλλά και τη Μονή της Χώρας, η θέση που πήρε ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για την Μέση Ανατολή ενόχλησε τον Τούρκο Πρόεδρο ο οποίος πήρε τον λόγο.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε για την Μέση Ανατολή αλλά και για την Ουκρανία ότι αυτά τα δυο μέτωπα πρέπει να σταματήσουν με έναν τρόπο: με την καταδίκη της δεσποτικής επιθετικότητας αλλά και της ωμής τρομοκρατίας. «Με την Τουρκία δεν συμφωνούμε πάντα στα θέματα που αφορούν τη Μέση Ανατολή. Η θέση της Αθήνας είναι ότι το Ισραήλ είχε κάθε δικαίωμα να αμυνθεί σε μια αιματηρή και προκλητική εισβολή τρομοκρατών στο έδαφός της, Με μια επίθεση με θύματα αθώους οι οποίοι δολοφονήθηκαν, απήχθησαν , βασανίστηκαν και μάλιστα μια τρομοκρατική οργάνωση που δεν εκπροσωπεί τον παλαιστινιακό λαό. Μέχρι εδώ δεν συμφωνούμε. Όμως, συμφωνούμε σε άλλα, όπως στο ότι πρέπει να σταματήσει η ασύμμετρη χρήση βίας και το αιματοκύλισμα στην περιοχή και να οδηγηθούμε σε μια ανακωχή διαρκείας, συμφωνούμε να προστατευθούν οι άμαχοι της Γάζας και να απελευθερωθούν οι όμηροι. Συμφωνούμε ότι οι παλαιστίνιοι πρέπει να αποκτήσουν πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια και ότι θα ήταν κολοσσιαίο λάθος να εκδηλωθεί μια χερσαία επίθεση στη Ράφα. Μόνη βιώσιμη προοπτική είναι η επιστροφή στην πολιτική διαδικασία και η λύση των δύο κρατών θέση την οποία υποστηρίζουμε απόλυτα και ενεργά ως μέλη της διεθνούς κοινότητας».
Στο ίδιο πλαίσιο είπε ο πρωθυπουργός συζητήσαμε για το Κυπριακό υψίστης σημασίας για εμάς όπου διαφωνούμε το αντίδοτο σε οποιοδήποτε αδιέξοδο δεν μπορεί να είναι άλλο από τον διάλογο. Χαίρομαι για τον ορισμό της κας Ολγκίν και θεωρώ ότι πρέπει να την δοθεί χρόνο για λύση στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Εγώ θα επαναλάβω ότι η Ελλάδα υποστηρίζει την ενταξιακή διαδρομή της Τουρκίας με την προϋπόθεση ενσωμάτωσής της στο ευρωπαϊκό κεκτημένο».
«Υπάρχει ένα σημαντικό θέμα στο οποίο δεν είμαστε σύμφωνοι. Δεν θεωρώ τρομοκρατική οργάνωση τη Χαμάς -αντιθέτως έχει ιδρυθεί για να προστατεύσει τα εδάφη, είναι αντιστασιακή οργάνωση που δυστυχώς απέναντι στην απώλεια ανθρώπινων ζωών που φτάνει τις 45.000 προσπαθεί να δώσει αγώνα προστασίας», είπε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Και συνέχισε: «Είναι αντιστασιακή οργάνωση, θα πρέπει να το δούμε αυτό το πράγμα. Θα ήταν βάναυση προσέγγιση να την ονομάσουμε τρομοκρατική οργάνωση, τη θεωρώ οργάνωση που δίνει αγώνα για να προστατεύσει τα εδάφη και τον λαό τους. Θα ήθελα και εσείς, άλλωστε και εσείς είχατε δώσει θετική ψήφο στα ΗΕ και δεν γίνατε συνεργοί σε αυτό και σας ευχαρίστησα αλλά αν την πείτε τρομοκρατική οργάνωση αυτό θα μας λυπούσε. Εγώ δεν τη θεωρώ και από εδω και πέρα παρακολουθώ τη Χαμάς και στη χώρα μου υπάρχουν πάνω από 1000 μέλη που νοσηλεύονται και συνεχίζω και πιστεύω ότι με εσάς έχουμε μια λανθασμένη προσέγγιση που δεν μπορώ να συμφωνήσω, θα ήταν αδικία, διότι σκοτώνονται τόσα μέλη της Χαμάς αλλά όλη η Δύση τους επιτίθεται με κάθε όπλο, με κάθε πυρομαχικό. Αυτοί έχουν εκτοπιστεί συνέχεια από αυτά τα εδάφη, αν την ονομάστε τρομοκρατική αυτό θα με λυπούσε».
Παίρνοντας τον λόγο ο πρωθυπουργός απάντησε: «Ας συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε σε αυτό, αλλά να συμφωνήσουμε ότι συμφωνούμε στην ανάγκη για κατάπαυση του πυρός και για να προστατευτούν οι Παλαιστίνιοι που είναι τα θύματα».
Κλείνοντας ο Ερντογάν είπε: «Αυτό μπορεί να γίνει, σας ευχαριστώ».
Ερντογάν: Προσβλέπουμε στην εκπλήρωση των δικαιωμάτων της τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα
Η συνέντευξη Τύπου ξεκίνησε με τις δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος αναφέρθηκε στην ενίσχυση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας, χαρακτηρίζοντας άκρως εποικοδομητικές τις επαφές με τον έλληνα πρωθυπουργό. Ο Ερντογάν, ωστόσο, αναφέρθηκε ξανά σε τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα, ενώ μίλησε και για τη μετατροπή της Μονής της Χωράς σε τζαμί.
«Σας χαιρετώ εγκάρδια και με σεβασμό και αισθάνομαι ικανοποίηση που φιλοξενώ τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Άγκυρα.
Όπως γνωρίζετε, επισκέφθηκα την Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2023 και είχαμε επιβεβαιώσει την αμοιβαία συμφωνία μας να διατηρήσουμε ανοικτούς τους διαύλους διάλογου. Καταγράψαμε αυτή την συναντίληψη και την Διακήρυξη των Αθηνών για σχέσεις καλής γειτονίας.
Η επίσκεψη αυτή αποτελεί αντικατοπτρισμό αυτής της συμφωνίας και τον ευχαριστώ για την ειλικρίνειά του.
Είχαμε μια εποικοδομητική συνομιλία με τον έλληνα πρωθυπουργό και συζητήσαμε τα θέματα της διμερούς μας ατζέντας.
Εργαζόμαστε, για να ανεβάσουμε στα 10 δισ. το διμερές μας εμπόριο. Οι χώρες μας, που βρίσκονται σε σεισμική ζώνη, έσπευσαν να βοηθήσουν η μία την άλλη. Το μνημόνιο για την αντιμετώπιση καταστροφών και εκτάκτων καταστάσεων εδραίωσε τη συνεργασία μας, όπως και αυτό για την υγεία.
Συζητήσαμε και τα προβλήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Είμαστε προσηλωμένοι να επιλύσουμε τα προβλήματά μας στη βάση καλού διαλόγου και στη βάση του διεθνούς δικαίου. Η καταπολέμηση τρομοκρατικών οργανώσεων βρέθηκε στην ατζέντα μας.
Είμαστε σύμφωνοι ότι δεν υπάρχει θέση για τις τρομοκρατικές οργανώσεις στην περιοχή μας.
Βλέπουμε το θέμα της μειονότητας ως θέμα ανθρώπινης φιλίας μεταξύ των λαών. Προσβλέπουμε στην εκπλήρωση των δικαιωμάτων της τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα. Να βρεθεί βιώσιμη λύση στο Κυπριακό, για να υπάρξει ειρήνη στην περιοχή.
Κρατούμε ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας και η Τουρκία είναι υπόδειγμα στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Μονή της Χώρας άνοιξε ξανά σε λατρεία και επίσκεψη μετά από απόφαση του 2020 και αποδίδουμε μεγάλη σημασία να δοθεί στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Είναι ανοικτό για όλους.
Θέλω να ευχαριστήσω πάλι τον αξιότιμο πρωθυπουργό και εύχομαι οι συνομιλίες μας να έχουν καλά αποτελέσματα για τις χώρες μας. Τον περιμένω ξανά στην Άγκυρα», είπε ο τούρκος πρόεδρος.
Δείτε τις δηλώσεις των δύο ηγετών μετά τη συνάντησή τους:
