Η έλλειψη χαρτιού, η βαθιά οικονομική κρίση και οι πολιτικές πιέσεις στη Βενεζουέλα ήταν οι βασικοί λόγοι για τους οποίους η εφημερίδα «El Nacional» θα βάλει λουκέτο, με την τελευταία της έντυπη έκδοση να κυκλοφορεί σήμερα.
Έπειτα από δύο δεκαετίες σκληρών αντιπαραθέσεων με τις κυβερνήσεις του Ούγκο Τσάβες (1999-2013) και του Νικολάς Μαδούρο, κατά τη διάρκεια των οποίων δεκάδες μέσα ενημέρωσης εξαφανίστηκαν, η εφημερίδα που ιδρύθηκε πριν από 75 χρόνια, θα σταματήσει να βρίσκεται στη διάθεση του αναγνωστικού κοινού.
«Κατάφεραν να σωπάσει το ραδιόφωνο και η τηλεόραση και να εξαφανιστεί ο ανεξάρτητος έντυπος Τύπος», δήλωσε ο Μιγκέλ Ενρίκε Οτέρο, ο ιδιοκτήτης της εφημερίδας, αναφερόμενος στην κυβέρνηση του προέδρου της Βενεζουέλας τον οποίο δεν διστάζει να χαρακτηρίζει «δικτάτορα» στα άρθρά του.
Η εφημερίδα ανακοίνωσε, ωστόσο, ότι θα ενισχύσει την ηλεκτρονική της έκδοση. «Ήταν αδύνατο να συνεχίσουμε να χρηματοδοτούμε την έντυπη έκδοση», εξήγησε ο Αρχένις Μαρτίνες, υπεύθυνος σύνταξης της εφημερίδας, την ώρα που ετοίμαζε το τελευταίο φύλλο της. «Είναι ένα περίεργο συναίσθημα», παραδέχθηκε.
Τα προβλήματα άρχισαν το 2003, όταν η κυβέρνηση δημιούργησε μια εταιρία που είχε το μονοπώλιο της εισαγωγής και πώλησης δημοσιογραφικού χάρτου.
Σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση Espacio Publico, που υποστηρίζει την ελευθερία του Τύπου και όπως αναμεταδίδει το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, οι μισές και πλέον από τις 134 εφημερίδες που κυκλοφορούσαν στη Βενεζουέλα σταμάτησαν να τυπώνονται.
Τα οπτικοακουστικά μέσα δεν γλίτωσαν από αυτό που το Εθνικό Συνδικάτο των εργαζομένων στον Τύπο (SNTP) χαρακτηρίζει «κλιμάκωση» εναντίον της ελευθερίας του Τύπου.
Το 2017, 52 ραδιοφωνικοί σταθμοί και οκτώ τηλεοπτικά δίκτυα, ανάμεσά τους η ισπανόφωνη υπηρεσία του CNN, σταμάτησαν να εκπέμπουν. «Είναι μεγάλη η λύπη, αλλά είναι μια λύπη για την οποία είχαμε προετοιμαστεί. Αντέξαμε περισσότερο απ’ όσο πιστεύαμε», επισήμανε η Ίλντα Λούγο, υπεύθυνη για τη στήλη της τέχνης και της ψυχαγωγίας.
Για να επιβιώσει, η «El Nacional» έλαβε δωρεές ακόμη και δάνεια δημοσιογραφικού χάρτου από τον όμιλο Τύπου «Grupo de Diarios de América», στον οποίο ανήκουν -μεταξύ άλλων- η La Nacion (Αργεντινή), η O Globo (Βραζιλία) και η El Mercurio (Χιλή), εξήγησε ο Αρχένις Μαρτίνες.
Όμως, η εφημερίδαδεν μπόρεσε να ξεφύγει από τη βαθιά οικονομική κρίση που πνίγει μια χώρα βυθισμένη σε πέντε χρόνια σοβαρής ύφεσης και έναν υπερπληθωρισμό που αναμένεται να ανέλθει στο 10.000.000% το 2019, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Η «El Nacional», που είχε έως 72 σελίδες και διάφορα περιοδικά, μείωσε τα φύλλα της στις 16 σελίδες και περιόρισε την κυκλοφορία της σε πέντε ημέρες την εβδομάδα.
Τον Αύγουστο η κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο διέταξε αύξηση 3.400% του ελάχιστου μισθού, κάτι που κλυδώνισε πολλές επιχειρήσεις. Περίπου 20 εφημερίδες απέλυσαν το προσωπικό τους, περιόρισαν την προσφορά τους ή έκλεισαν. Τον Νοέμβριο, μια νέα αύξηση 150% αποφασίστηκε από τον ηγέτη της χώρας.
Το 2015 η εφημερίδα καταγγέλθηκε για δυσφήμιση από τον πρόεδρο της Συνταγματικής Συνέλευσης και δεύτερο στην ιεραρχία της προεδρίας Τσάβες, τον Ντιοντάντο Καμπέγιο, γιατί αναπαρήγαγε ρεπορτάζ που είχαν δημοσιευτεί στον ισπανικό Τύπο, τα οποία ενέπλεκαν το όνομά του στη διακίνηση ναρκωτικών.
Παρόμοιες διώξεις που ασκήθηκαν σε βάρος του ABC στην Ισπανία και της The Wall Street Journal στις ΗΠΑ απορρίφθηκαν στις δύο χώρες. Αλλά, στη Βενεζουέλα ο σοσιαλιστής ηγέτης δικαιώθηκε και τα τοπικά ΜΜΕ καταδικάστηκαν να πληρώσουν πρόστιμα.
Οι δημοσιογράφοι κατήγγειλαν συνεχείς επιθέσεις και παράνομες συλλήψεις. Μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2018 το SNTP κατέγραψε 113 επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων. Το συνδικάτο επισήμανε επίσης μια άλλη απειλή: τον αποκλεισμό ιστοσελίδων από τον δημόσιο πάροχο CANTV, τον κύριο προμηθευτή τηλεφωνίας και ΙΝΤΕΡΝΕΤ στη χώρα.
