Τρεις ειδικοί εξηγούν αν πρέπει να κάνετε το εμβόλιο κατά του κορονοϊού στα παιδιά σας

Ένα μικρό σοκ ακολούθησε μετά την ανακοίνωση της Καθηγήτριας Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Βάνας Παπαευαγγέλου, στην καθιερωμένη ενημέρωση για την πορεία του κορονοϊού στην Ελλάδα την Πέμπτη 3 Φεβρουαρίου, πως αυτή τη στιγμή 100 παιδιά έως 11 ετών νοσηλεύονται με κορονοϊό στα νοσοκομεία της χώρας. Την ίδια στιγμή, ο εμβολιασμός των παιδιών ηλικίας 5 ως 11 ετών ο οποίος ξεκίνησε στις 15 Δεκεμβρίου 2021 (των εφήβων έχει ξεκινήσει μερικούς μήνες νωρίτερα) έκανε τον πρώτο μήνα τα εμβόλια να είναι διαθέσιμα με… το σταγονόμετρο.

Η κατάσταση εξομαλύνθηκε κάπως τον περασμένο Ιανουάριο όταν και αυξήθηκαν οι διαθέσιμες δόσεις που έχει η Ελλάδα (σημειώνεται πως δεδομένου ότι τα παιδικά εμβόλια περιέχουν το 1/3 της δόσης ενός κανονικού εμβολίου Pfizer, η εταιρεία παρασκευάζει τα εμβόλια για τα παιδιά εκ νέου και για αυτό ο διαμοιρασμός τους στις χώρες της Ε.Ε γίνεται ανάλογα με την διαθεσιμότητα). Και ενώ τα κρούσματα στην κοινότητα των παιδιών «αυγατίζουν», δεν είναι λίγοι οι γονείς που συνεχίζουν να διστάζουν στο να εμβολιάσουν τα παιδιά τους. Το Newsbeast απηύθυνε ερωτήσεις για το ζήτημα σε τρεις διακεκριμένους γιατρούς και σας παρουσιάζει την άποψη τους.

Τι λέει για το εμβόλιο κατά του κορονοϊού στα παιδιά ο Παναγής Γαλατσιάτος

Κύριε Γαλατσιάτο, πόσο απαραίτητο είναι για τα παιδιά το εμβόλιο κατά του κορονοϊού;

Από τις λοιμώξεις μέχρι και τους καρκίνους, οι ασθένειες θα επηρεάζουν πάντα δυσανάλογα περισσότερο τους ηλικιωμένους παρά τα παιδιά. Για κάθε 50 νοσοκομεία ενηλίκων έχουμε ένα εξειδικευμένο νοσοκομείο για τα παιδιά. Επομένως, δεν πρέπει να συγκρίνουμε το θέμα του εμβολιασμού με την ηλικία και τον αντίκτυπο του κορονοϊού στην προκειμένη, στα παιδιά. Με αυτή τη λογική δεν θα έπρεπε να μπαίνουμε στον κόπο να χρηματοδοτούμε την έρευνα για τον παιδικό καρκίνο. Αυτό που πιστεύω και αυτό στο οποίο έχουμε συμφωνήσει ως κοινωνία είναι ότι δεν πρέπει να επιτρέπουμε να πεθαίνει κανένα παιδί από κάτι που μπορεί να προληφθεί. Και από τον κορονοϊό έχουν χάσει παιδιά τη ζωή τους, άρα αυτό μας χτυπάει τον συναγερμό. Η θνησιμότητα του κορονοϊού είναι εφάμιλλη με προηγούμενες ασθένειες που έχουμε εξαλείψει, όπως η ιλαρά, η παρωτίτιδα και η ευλογιά. Το εμβόλιο κατά του κορονοϊού είναι μακράν η πιο σωστή κίνηση που μπορούμε να κάνουμε στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις παιδιατρικές ασθένειες. Καταλήγοντας: είναι επείγον να προστατέψουμε τα παιδιά με αυτό το εμβόλιο.

Πόσο διάστημα θα κρατήσουν τα παιδιά τα αντισώματά τους με το εμβόλιο του κορονοϊού;

Είναι ασαφές. Πολύ πιθανόν όμως για 6 και περισσότερους μήνες.

Έχουμε πια δεδομένα για το πόσο συχνά εμφανίζονται τα σύνδρομα MIS-C και Long Covid στα παιδιά;

Τόσο το MIS-C (σ.σ. πολυσυστημικό φλεγμονώδες σύνδρομο, το οποίο εμφανίζεται από 2 έως 6 εβδομάδες μετά τη νόσηση των παιδιών με κορονοϊό. Στις βαριές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε πολυοργανική ανεπάρκεια. Στην Ελλάδα έχουν νοσηλευτεί ήδη αρκετά παιδιά με MIS-C σε παιδιατρικά νοσοκομεία) όσο και το Long Covid κάνουν την εμφάνιση τους στα παιδιά. Αυτό το οποίο παρατηρούμε όμως, είναι ότι τα εμβολιασμένα παιδιά ηλικίας 5 έως 12 ετών δεν φαίνεται να αναπτύσσουν MIS-C, αν κολλήσουν, και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Όσον αφορά στο σύνδρομο Long Covid, αυτό είναι ένα κομμάτι που συνεχίζουμε να το ερευνούμε. Έχουμε λιγότερα δεδομένα εδώ αλλά είναι πολύ πιθανό να χτυπήσει τα ανεμβολίαστα παιδιά. Το έχουμε δει περισσότερο σε αγόρια ηλικίας 17 και 18 ετών– έχω δει πολλούς τέτοιους έφηβους στην κλινική που είμαι υπεύθυνος.

Γνωρίζουμε πότε θα χρειαστεί να εμβολιαστούν ξανά τα παιδιά μετά από τον αρχικό τους εμβολιασμό κατά της Covid 19;

Το πότε θα εμβολιαστούν ξανά τα παιδιά μετά από τον πλήρη εμβολιασμό τους θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο και για πόσο θα είμαστε ικανοί να κρατάμε χαμηλά τα νούμερα των νοσηλειών από κορονοϊό στα νοσοκομεία. Οι ενισχυτικές δόσεις αρχίζουν να γίνονται απαραίτητες όταν αυξάνονται τα κρούσματα και πέφτει αυτόματα και η προστασία του κοινού, το οποίο συνεχίζει να μολύνεται εξαιτίας των αντισωμάτων από τα εμβόλια που πια πέφτουν σε διάστημα μικρότερο των 6 μηνών από την τελευταία δόση. Άρα, εξαρτάται από τους ενήλικες και τη δική τους εμβολιαστική συμπεριφορά, το να μη χρειαστεί να επαναλάβουμε περισσότερες δόσεις κατά του κορονοϊού στα παιδιά μετά από τον αρχικό γύρο.

• Ο Παναγής Γαλατσιάτος είναι καθηγητής πνευμονολογίας και επικεφαλής της μονάδας Covid 19 του νοσοκομείου Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη. Διαβάστε εδώ τη μεγάλη συνέντευξη του Παναγή Γαλατσιάτου στο Newsbeast

Τι λέει για το εμβόλιο στα παιδιά ο Κώστας Νταλούκας

Ακούμε έντονα σε αυτή τη φάση της πανδημίας ότι τα παιδιά αποτελούν «δεξαμενή» μολύνσεων. Είναι όντως έτσι;

Δεν θα χρησιμοποιούσα τη λέξη δεξαμενή. Έχουμε όμως σίγουρα πολλά κρούσματα. Τα παιδιά κολλάνε στο σχολείο, αυτό είναι μια πραγματικότητα. Μετά, επιστρέφοντας στο σπίτι κολλάνε και τους γονείς τους. Αλλά φυσικά, συμβαίνει και η αντίθετη διαδρομή. Πιο έντονα όμως διαπιστώνω αυτή την περίοδο ότι γίνεται η πρώτη. Έχω δει πολλά περιστατικά όπου παιδιά κόλλησαν τους εμβολιασμένους γονείς τους. Οι εμβολιασμοί δεν είναι ακόμα όσοι χρειαζόμαστε για να προστατευόμαστε συνολικά. Η άκρως μεταδοτική μετάλλαξη Όμικρον, βρίσκει αυτή τη στιγμή τον δρόμο να κολλάει τα μικρότερα παιδιά που είναι και σε μεγάλο βαθμό ανεμβολίαστα. Η Όμικρον κατέβασε επίσης την ηλικία της νόσησης. Και όλα αυτά, ενώ με τη συγκεκριμένη μετάλλαξη η περίοδος επώασης είναι μόλις δύο ημέρες, σε σχέση με τις προηγούμενες μεταλλάξεις. Τα μέτωπα είναι τώρα πολλά.

Είναι κρίσιμο λοιπόν να εμβολιαστούν τώρα τα παιδιά;

Με την Όμικρον, ο εμβολιασμός των παιδιών έγινε ακόμα πιο επιτακτικός, δεδομένου ότι και τα σχολεία είναι ανοιχτά. Τα παιδιά δεν νοσούν βαριά όμως υπάρχουν παιδιά που νοσηλεύονται τώρα στα νοσοκομεία και ανάμεσα τους και παιδιά που έχουν παρουσιάσει περικαρδίτιδες λόγω MIS-C. Τα πολλά πια κρούσματα φέρνουν στην επιφάνεια προβλήματα παιδιών που νόσησαν σοβαρά εμφανίζοντας για παράδειγμα πνευμονία, η οποία δεν είναι καθόλου αμελητέα ασθένεια.

Ποια παιδιά πρέπει να εμβολιαστούν πάση θυσία;

Τα παιδιά που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, δηλαδή: ανοσοκατεσταλμένα, μεταμοσχευμένα, παιδιά με διαβήτη, παιδιά με σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα και βεβαίως και τα παχύσαρκα παιδιά. Δυστυχώς, αρκετοί Έλληνες γονείς δεν αντιλαμβάνονται την παχυσαρκία των παιδιών τους. Ο παιδίατρος σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να μετρήσει τον δείκτη μάζας σώματος του παιδιού και να τους ενημερώσει για την αναγκαιότητα του εμβολίου.

Υπάρχουν παιδιά που κινδυνεύουν περισσότερο από τον κορονοϊό;

Ναι. Αυτά κάτω των δύο ετών και ακόμα περισσότερο αυτά κάτω του ενός έτους. Αυτά δηλαδή στα οποία δεν έχουμε και εμβόλιο για να τους κάνουμε. Να σημειώσω ότι στους βρεφονηπιακούς σταθμούς τα μικρά παιδιά δεν φορούν μάσκες άρα εκεί ο κίνδυνος διασποράς είναι ακόμα μεγαλύτερος. Αλλά και στα νηπιαγωγεία βλέπουμε ότι τα μικρά παιδάκια δυσκολεύονται με τη μάσκα. Η μόνη λύση λοιπόν με ανοιχτά σχολεία είναι να κάνουν εμβόλιο τα παιδιά. Στους εφήβους οι οποίοι ξεκίνησαν να εμβολιάζονται και νωρίτερα, τα ποσοστά εμβολιασμού είναι πιο υψηλά και ίσως αυτά τους κάνει να κινδυνεύουν τώρα λιγότερο.

Πως θωρακίζονται τα παιδιά με τα εμβόλια;

Κατ’ αρχάς δεν θα αναπτύξουν σοβαρή νόσο και δεν θα βρεθούν στο νοσοκομείο. Στη χώρα μας είχαμε ήδη παιδιά που έχασαν τη ζωή τους. Με το εμβόλιο επίσης μειώνουν στο ελάχιστο τις πιθανότητες να πάθουν MIS-C. Για το δε long covid κάποιες πιο παλιές μελέτες έδειχναν ότι εμφανίζεται σε ποσοστό 2% με 4% στα πιο μεγάλα όμως παιδιά. Ακόμα ερευνάται το long covid στα παιδιά. Και μπορεί το MIS-C και το long covid να είναι σπάνια, αλλά καταλαβαίνετε πως όσα περισσότερα κρούσματα έχουμε, όπως τώρα, τόσο περισσότερο αυξάνονται και οι πιθανότητες να το πάθουν περισσότερα παιδιά. Το long covid μπορεί να αφήσει στα παιδιά για μήνες συμπτώματα όπως γενικότερη αδυναμία, αδυναμία συγκέντρωσης, αυπνίες, πυρετός ή προβλήματα στην καρδιά.

Μπορεί να κολλήσει κορονοϊό ένα πλήρως εμβολιασμένο παιδί όπως συμβαίνει τώρα με τους ενήλικες;

Ναι, μπορεί να κολλήσουν και τα παιδιά κορονοϊό μετά από τον εμβολιασμό τους αλλά θα τα πάνε μια χαρά. Εκτιμούμε όμως ότι αυτές οι περιπτώσεις θα είναι πολύ λίγες γιατί τα παιδιά εξαιτίας του πολύ καλύτερου ανοσοποιητικού του συστήματος χτίζουν και καλύτερη ανοσία με τα εμβόλια. Το συμπέρασμα που βγάζουμε δηλαδή για την ώρα είναι πως η ανοσία τους θα κρατήσει μεγαλύτερο διάστημα, γι’ αυτό και δε συζητάμε καθόλου και την τρίτη δόση στα παιδιά.

Τι θα κρίνει τον εμβολιασμό των παιδιών με μια νέα, αναμνηστική δόση;

Αν δούμε πλήρως εμβολιασμένα παιδιά να μπαίνουν στο νοσοκομείο και να νοσούν σοβαρά, αυτό θα σημαίνει ότι η ανοσία τους πέφτει τελικά και θα χρειάζονται νέα δόση. Αυτό θα προκύψει μέσα από παγκόσμιες μελέτες που ήδη τρέχουν.

Τι θα λέγατε σε γονείς που τα παιδιά τους έχουν κάνει φέτος το εμβόλιο της γρίπης ή κάποιο άλλο αναμνηστικό εμβόλιο και φοβούνται να κάνουν και ένα δεύτερο εμβόλιο σε σύντομο χρονικό διάστημα;

Θα τους έλεγα πως ένας οργανισμός μπορεί να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα μέσα σε μια μέρα, χιλιάδες αντιγόνα. Η ποσότητα των εμβολίων που κάνουμε είναι αστεία, ασήμαντη εντελώς. Και χιλιάδες εμβόλια να υπήρχαν διαθέσιμα για να κάνει κάποιος μέσα σε ένα μήνα, το ανοσοποιητικό σύστημα δεν θα αντιμετώπιζε κανένα πρόβλημα.

Εμβολιάζετε πολλά παιδιά αυτόν τον καιρό στο ιατρείο σας. Βλέπετε να υπάρχουν κάποιες παροδικές παρενέργειες μετά το εμβόλιο;

Έχω εμβολιάσει ήδη γύρω στα 150 παιδιά. Τα παιδιά ηλικίας 5 έως 11 ετών δεν εμφανίζουν, σχεδόν σε συντριπτικό ποσοστό, καμία απολύτως παρενέργεια. Ζήτημα και αν τους κάνει έναν ελαφρύ πόνο στο χέρι ή στη μασχάλη.

• Ο Κώστας Νταλούκας είναι πρόεδρος των ελευθεροεπαγγελματιών παιδιάτρων Αττικής

Τι λέει για το εμβόλιο στα παιδιά ο Γιώργος Χρούσος

Γιατί υπάρχει κατά την άποψη σας δισταγμός για τα εμβόλια στα παιδιά; Βλέπουμε γονείς να το έχουν κάνει οι ίδιοι αλλά να φοβούνται να προχωρήσουν στον εμβολιασμό των παιδιών τους

Οι Έλληνες ειδικά, πολύ περισσότερο από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, έχουμε πολύ μεγάλη αγάπη και αδυναμία στα παιδιά μας. Έχω ζήσει και στο εξωτερικό και δεν έχω ξαναδεί αλλού τόσο προστατευτικούς γονείς όσο οι Έλληνες. Αυτό είναι βέβαια καλό. Κάνουμε καλά παιδιά που επιτυγχάνουν σε μεγάλο βαθμό στη ζωή τους. Αυτή η υπερπροστατευτικότητα έχει βέβαια και τα μειονέκτηματά της. Βλέπουμε πολλούς γονείς να σκέφτονται: «να δώσω κάτι στο παιδί μου για το οποίο δεν είμαι σίγουρος;»

Απ’ ο, τι καταλαβαίνουμε η υπερπροστατευτικότητα σε αυτή την περίπτωση, εντοπίζεται στο αν το παιδί τους θα πάθει κάτι στο μέλλον από τα εμβόλια

Τα εμβόλια mRNA, τα οποία κάνουν και τα παιδιά, εκφράζουν στην ουσία μια πρωτεΐνη. Απ’ ο, τι γνωρίζουμε όμως για την ώρα δεν φαίνεται να έχουν αυτά τα εμβόλια μακροχρόνια δράση. Υπάρχουν ιοί και εμβόλια γι’ αυτούς, όπως το εμβόλιο για τον hpv (σ.σ κονδυλώματα) για παράδειγμα, όπου το γονιδίωμα «κάθεται» στα κύτταρα ή ο ιός της ανεμοβλογιάς, όπου μπορούν σπανίως να προκαλέσουν στο μέλλον κάποια ζητήματα όπως ο έρπητας ζωστήρας. Τονίζω πως πρόκειται για εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις. Το εμβόλιο του κορονοϊου, υπάρχει εδώ και ενάμιση χρόνο, έχει γίνει σε δισεκατομμύρια ανθρώπους και δεν φαίνεται για την ώρα να δημιουργεί κάποιου είδους μακροχρόνιο πρόβλημα. Ακόμα δεν γνωρίζουμε φυσικά μετά βεβαιότητας, αφού δεν έχουμε όλα τα δεδομένα. Ξέρουμε όμως πως αν κολλήσει κάποιος τον κορονοϊό μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα επικίνδυνο ως και μοιραίο. Το έχουμε δει και με την ανεμοβλογιά που μπορεί να προκαλέσει μόνιμες βλάβες και αυτές στην περίπτωση του κορονοϊού να εκφραστούν μέσω του MIS-C ή του long covid. Άρα: μεταξύ του ιού και του εμβολίου πρέπει να πάμε με το εμβόλιο. Τα εγγονάκια μου, 5 και 8 ετών το έκαναν.

Ποιο είναι το μέλλον των εμβολίων κατά του κορονοϊού στα παιδιά;

Η Pfizer έχει ζητήσει στην Αμερική άδεια για να το χορηγεί και στα παιδιά κάτω των 5 ετών. Είμαι σίγουρος ότι σε λίγους μήνες θα το δίνουν και σε αυτή την ηλικιακή ομάδα. Να πω εδώ πως τα παιδιά κάτω του ενός έτους, συχνά κινδυνεύουν πολύ περισσότερο από τα πιο μεγάλα. Από ενός έως πέντε ετών τα παιδιά κινδυνεύουν πολύ λιγότερο από το να πάθουν κάτι από τον κορονοϊό, αν πάθουν όμως, αυτό το κάτι θα είναι το MIS-C ή το long covid και εδώ τα πράγματα μπορούν να γίνουν άσχημα.

Θα χρειαστούν τα παιδιά αναμνηστική δόση;

Αυτό δεν έχει αποφασιστεί ακόμα. Ξέρουμε όμως ότι τα παιδιά έχουν εξαιρετικά καλές αντιδράσεις στο εμβόλιο κατά του κορονοϊού. Τα αντισώματα δηλαδή που κάνει ένα παιδί είναι πολύ, πολύ καλύτερα από έναν ενήλικα και διαρκούν και περισσότερο. Από αυτή την άποψη και αν η πανδημία προχωρήσει καλά τα παιδιά μπορεί και να μη ξαναχρειαστούν άλλο εμβόλιο για τον κορονοϊό, ούτε καν μια φορά τον χρόνο. Θα το δούμε μέσα από τις μελέτες που τρέχουν.

• Ο Γεώργιος Χρούσος είναι καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας του ΕΚΠΑ και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών. Συγκαταλέγεται μεταξύ των 250 πλέον χαρακτηριστικών κλινικών ερευνητών του κόσμου.