Η εκστρατεία του εμβολιασμού κατά του κορονοϊού και κυρίως εν μέσω της επέλασης της νέας μετάλλαξης Όμικρον που έχει γονατίσει τον πλανήτη, είναι ίσως η μόνη ασπίδα προστασίας από τον ιό που πλέον μετρά 3 χρόνια στις ζωές μας. Ο εμβολιασμός του πληθυσμού (ενήλικου και ανήλικου) μαζί με τα μέτρα αυτοπροστασίας αποτελεί εδώ και μήνες κομβικό κομμάτι του σχεδιασμού των υγειονομικών αρχών.
Η μετάλλαξη Όμικρον έχει κυριαρχήσει πλέον και στην Ελλάδα με την κατακόρυφη εκτόξευση των κρουσμάτων και τα 35.580 θετικά περιστατικά στις 30/12/2021 να μιλούν από μόνα τους.
Η συζήτηση πλέον έχει μεταφερθεί στον άμεσο εμβολιασμό παιδιών όλων των ηλικιών. Στην Ελλάδα από τις 15 Δεκεμβρίου έχει ανοίξει η πλατφόρμα για τα ραντεβού παιδιών 5 έως 11 ετών, με την ανταπόκριση από την πρώτη μέρα να είναι πολύ μεγάλη. Μόνο την πρώτη μέρα έκλεισαν ραντεβού 30.000 παιδιά για να εμβολιαστούν κατά του κορονοϊού. Στις 28/12 η πλατφόρμα μπορούσε να δεχθεί άλλα 120.000 ραντεβού για παιδιά αυτής της ηλικίας.
Οι συχνότερες παρενέργειες και ο ένας μεγάλος κίνδυνος
Οι παρενέργειες των εμβολίων στα παιδιά δεν διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από αυτές που εμφανίζονται και στους ενήλικες, ανάλογα φυσικά και με το σκεύασμα.
Στις ηλικίες 5-11 ετών και σύμφωνα πάντα με την πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου, παρουσιάζονται 5 συχνές παρενέργειες.
Αυτές ήταν:
- πόνος στο σημείο της ένεσης
- κόπωση
- πυρετός
- μυαλγία
- κεφαλαλγία
Η κα Θεοδωρίδου χρησιμοποιώντας τα διαθέσιμα στοιχεία των Αμερικανικών CDC ανέφερε ότι: «στις ΗΠΑ μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου είχαν χορηγηθεί περισσότερα από 7,1 εκατομμύρια εμβόλια των Pfizer/Biontech σε παιδιά 5-11 ετών και σημειώθηκαν μόλις 8 περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας.
Συγκεκριμένα, είχαν χορηγηθεί 7.141.428 δόσεις εμβολίων της Pfizer σε παιδιά 5-11 ετών και καταγράφηκαν 3.233 αναφορές. Η μέση ηλικία ήταν 9 ετών και ανά φύλο ήταν περίπου μισά μισά. Το 97% εμφάνισαν μη σοβαρές ανεπιθύμητες αντιδράσεις. Λιγότερο από 10% των παιδιών απουσίασε από το σχολείο, όπως και λιγότερο από 1% ζήτησαν συμβουλή γιατρού. Στο σύνολο των 7.141.428, 8 περιπτώσεις πληρούσαν τον ορισμό της μυοκαρδίτιδας, 4 σε αγόρια και 4 σε κορίτσια, ενώ έξι από αυτά τα περιστατικά εκδηλώθηκαν κατά τη δεύτερη δόση του εμβολίου».
Και κατέληξε: «Η συχνότητα της περίπου μία στο εκατομμύριο της μυοκαρδίτιδας επιβεβαιώνει ότι η ανεπιθύμητη αυτή παρενέργεια είναι υπαρκτή, αλλά σπάνια και δεν επηρεάζει τον εμβολιασμό των παιδιών. Καμία από τις παρενέργειες δεν διέφευγε από αυτές που είχαν καταγραφεί κατά τη διάρκεια των κλινικών ερευνών».
Η καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας Μαρίζα Τσολιά μιλώντας στην ΕΡΤ με τη σειρά της τόνισε: «να σπεύσουμε να εμβολιάσουμε τα παιδιά μικρής ηλικίας όπως κάναμε με τους εφήβους». Παράλληλα, απαντώντας σε απορία τηλεθεάτριας, στο γιατί να εμβολιαστεί ένα παιδί δεδομένου ότι σε μικρή ηλικία δε συναντώνται βαριές νοσήσεις, επισήμανε ότι «δεν έχουμε βαριές νοσήσεις έχουμε όμως από τις αρχές του έτους νοσηλεύσει πάνω από 1.600 παιδιά ανά τη χώρα. Το 1% των κρουσμάτων νοσηλεύεται. Κάποια μπαίνουν και στη μονάδα εντατικής θεραπείας».
Τα οφέλη για την κοινότητα από τον εμβολιασμό παιδιών
Είναι φανερό από τα διαθέσιμα στοιχεία ότι όσο αυξάνεται η εμβολιαστική κάλυψη τόσο μειώνεται η επίπτωση του κορονοϊού, με τη μεγαλύτερη μείωση να σημειώνεται στην ηλικιακή ομάδα των 17 ετών, όπου το ποσοστό της εμβολιαστικής κάλυψης φτάνει περίπου το 47,8%.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, κατά την πρώτη χρονική περίοδο του έτους που διανύσαμε (Ιανουάριος 2021- Αύγουστος 2021) παρατηρήθηκε αύξηση της επίπτωσης της νόσου COVID-19 ανάλογα με την ηλικία των παιδιών, αύξηση η οποία αφορά πάντα τα παιδιά άνω των 4 ετών.
Τον Ιούλιο του 2021 το εμβόλιο Pfizer-BioNTech κατά του κορονοϊού εγκρίθηκε και άρχισε να χορηγείται στη χώρα μας για τα παιδιά και εφήβους στην ηλικιακή ομάδα των 12-17 ετών. Από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2021 οι επιπτώσεις της νόσου στα παιδιά πάνω 12 χρονών έχουν πτωτικές τάσεις. Επιπρόσθετα, παρατηρείται αρνητική συσχέτιση μεταξύ της εμβολιαστικής κάλυψης των παιδιών και της επίπτωσης της νόσου COVID-19, και συγκεκριμένα όσο αυξάνεται η εμβολιαστική κάλυψη τόσο μειώνεται η επίπτωση της νόσου, με τη μεγαλύτερη μείωση να σημειώνεται στην ηλικιακή ομάδα των 17 ετών, όπου το ποσοστό της εμβολιαστικής κάλυψης φτάνει περίπου το 47,8%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει ο ΕΟΔΥ το 2020 υπήρχαν συνολικά 4.300 κρούσματα μεταξύ των παιδιών 13-17 ετών, εκ των οποίων 3 παιδιά χρειάστηκαν διασωλήνωση και σημειώθηκαν 3 θάνατοι. Το έτος 2021, σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα σημειώθηκαν 73.479 κρούσματα, εκ των οποίων μόλις το 3,2% (2.344 κρούσματα) αφορούσε εμβολιασμένα παιδιά και το υπόλοιπο 96,8% (71.135 κρούσματα) ανεμβολίαστα παιδιά, ενώ σημειώθηκαν 8 διασωληνώσεις αποκλειστικά σε ανεμβολίαστα παιδιά.
Στα εμβολιασμένα άτομα αυτής της ηλικιακής ομάδας σημειώθηκαν μόλις οι 3 από τις συνολικά 516 νοσηλείες σε απλή κλίνη νοσοκομείου (το 0,58% δηλαδή του συνόλου των νοσηλειών) έναντι 513 νοσηλειών σε ανεμβολίαστα παιδιά, ενώ δεν σημειώθηκε κανένας θάνατος στα συνολικά 2.344 κρούσματα των εμβολιασμένων παιδιών.
Οι λόγοι για να εμβολιάσουμε τα παιδιά και οι αγωνιώδεις ερωτήσεις των γονιών
Η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου, στις ενημερώσεις του υπουργείου Υγείας έχει εξηγήσει αρκετές φορές το σκεπτικό των υγειονομικών αρχών αλλά και τους λόγους που η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών προχώρησε στην ομόφωνη σύσταση για την ανοσοποίηση των παιδιών μέσω του εμβολιασμού.
Ο εμβολιασμός των παιδιών λοιπόν κατά του κορονοϊού:
- θα προστατεύσει τα παιδιά από τη λοίμωξη και τις επιπλοκές της
- θα επιτρέψει να παρακολουθούν ανεμπόδιστα την εκπαίδευση και όλες τις δραστηριότητες τους στην κοινότητα
- θα μειώσει τη διασπορά του ιού στο περιβάλλον
- θα προστατεύσει έμμεσα και τα ευάλωτα άτομα που βρίσκονται κοντά στα παιδιά
- θα συντελέσει σημαντικά στη μείωση των μεταλλάξεων του ιού.
Ειδικά το τελευταίο σημείο είναι και το πλέον κρίσιμο μιας και η περίπτωση της μετάλλαξης Όμικρον και των προβλημάτων που δημιουργεί είναι χαρακτηριστική.
Αναπόφευκτα οι γονείς έχουν ερωτήματα για τον εμβολιασμό των παιδιών από την ηλικία των 5 ετών. Σχηματικά αυτά τα ερωτήματα είναι πέντε στον αριθμό και οι ειδικοί απαντούν:
Το ερώτημα «Γιατί να εμβολιάσω το παιδί μου, αφού η νόσος στην ηλικία του είναι ήπια;» ακούγεται πολύ συχνά από τους γονείς. Η κα Θεοδωρίδου αναφέρει: «Η νόσος, ναι μεν από την αρχή ήταν και παραμένει ήπια χωρίς να έχει διαφορετική κλινική έκφραση με την πάροδο του χρόνου, αλλά υπάρχουν κίνδυνοι, μικροί αλλά υπαρκτοί. Μικρός αλλά υπαρκτός είναι ο κίνδυνος της σπάνιας εκδήλωσης του πολυοργανικού, πολυσυστηματικού φλεγμονώδους συνδρόμου, γνωστού ως MIS-C, το οποίο εμφανίζεται βέβαια 1 φορά στα 3.000 κρούσματα σε παιδιά, αλλά είναι ένα σύνδρομο το οποίο και ταλαιπωρεί και μπορεί να έχει και σοβαρή βαριά έκβαση” εξήγησε η καθηγήτρια. Επίσης, ιδιαίτερα απασχολεί τους παιδιάτρους και η παραμονή συμπτωμάτων μετά από νόσο, για πολλές εβδομάδες (longcovid)».
Οι γονείς επίσης ρωτούν αν μπορούν να εμβολιαστούν παιδιά με αλλεργίες. «Οι συνήθεις αλλεργίες σε τροφές, φάρμακα, περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα, χρωστικές, νυγμούς εντόμων, δεν αποτελούν αντενδείξεις για τον εμβολιασμό των παιδιών ούτε και των ενηλίκων. Ο εμβολιασμός αντενδείκνυται σε σπάνιες περιπτώσεις αλλεργίας στα συστατικά των mRNA εμβολίων (πολυαιθυλενογλυκόλη Peg και το πολυσορβικό 80)” απαντά η Επιτροπή. Μάλιστα, στις οδηγίες τονίζεται ότι παιδιά με ιστορικό αλλεργίας παραμένουν στο εμβολιαστικό κέντρο για παρακολούθηση μετά τον εμβολιασμό για 30 λεπτά».
Μία άλλη αγωνία αφορά το αν το εμβόλιο mRNA μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην καρδιά. Πράγματι, σε σπάνιες περιπτώσεις τα m-RNA εμβόλια έχουν συσχετιστεί με φλεγμονή του μυοκαρδίου ή του περικαρδίου, ωστόσο υπογραμμίζεται ότι η νόσος Covid προκαλεί πολλαπλάσιο αριθμό περιπτώσεων μυοκαρδίτιδας. Οι εκδηλώσεις αυτές είναι συχνότερες σε αγόρια ηλικίας 12 έως 29 ετών και εμφανίζονται λίγες ημέρες μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η νόσος αυτοπεριορίζεται. Τα συμπτώματα είναι: πόνος στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή και αίσθημα παλμών.
Ο φόβος για τις παρενέργειες ωστόσο είναι γενικότερος με αρκετούς γονείς να ανησυχούν για ενδεχόμενο προβλήματα που ενδεχομένως να εμφανιστούν στα παιδιά χρόνια μετά τον εμβολιασμό τους. Οι ειδικοί της Επιτροπής απαντούν πως οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων παρουσιάζονται τις πρώτες εβδομάδες μετά τη χορήγησή τους. Τα mRNA εμβόλια καταστρέφονται απ’ τον οργανισμό μέσα σε ώρες, αφού δώσουν το «μήνυμα» για την παραγωγή αντισωμάτων. Κανένα συστατικό του εμβολίου δεν αθροίζεται στον οργανισμό για να συνδεθεί με μακροπρόθεσμες ανεπιθύμητες ενέργειες.
Τέλος αρκετοί γονείς αναρωτιούνται αν το εμβόλιο έχει επιπτώσεις στη γονιμότητα ή στον έμμηνο κύκλο των εφήβων. Οι ειδικοί απαντούν αρνητικά, εξηγώντας ότι το μόριο των εμβολίων mRNA καταστρέφεται μόλις ολοκληρώσει την αποστολή του στον οργανισμό και αποβάλλεται από το σώμα. Δεν υπάρχει καμία βιολογική σύνδεση εμβολίου και γονιμότητας και δεν έχει διαπιστωθεί βλαπτική επίδραση απ’ το εμβόλιο στη γονιμότητα ανδρών και γυναικών.
Φάουτσι: «Στο επόμενο δίμηνο η έγκριση για τον εμβολιασμό παιδιών κάτω των 5 ετών»
Ο κορυφαίος επιδημιολόγος των ΗΠΑ Άντονι Φάουτσι φάνηκε αισιόδοξος για την έγκριση των εμβολίων σε παιδιά κάτω των 5 ετών. δήλωσε στο CNN την Τετάρτη (29/12) πως θα χρειαστούν «τουλάχιστον δύο μήνες» μέχρι να λάβει έγκριση εμβόλιο κατά της Covid-19 για παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών.
Οι χώρες που εμβολιάζουν τα παιδιά από τα 5 τους χρόνια και αυτές που το εξετάζουν
Εκτός από την Ελλάδα αρκετές είναι οι χώρες που έχουν ξεκινήσει την εκστρατεία ανοσοποίησης των παιδιών 5-11 ετών. Η Γερμανία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ουγγαρία συγκαταλέγονται στις χώρες που επεκτείνουν την εμβολιαστική τους εκστρατεία σε μικρότερα παιδιά, με τους γιατρούς να αναφέρουν μεγάλη ανταπόκριση από την πλευρά των γονέων.
Η Δανία, όπου παρατηρείται αύξηση των κρουσμάτων που αποδίδεται στην υψηλής μεταδοτικότητας παραλλαγή Όμικρον, και ορισμένες περιοχές της Αυστρίας έχουν ξεκινήσει τον εμβολιασμό μικρότερων παιδιών ήδη από τον Νοέμβριο.
Οι ΗΠΑ από την άλλη ήταν η πρώτη μεγάλη χώρα που το έπραξε και έχει μέχρι στιγμής εμβολιάσει περισσότερα από πέντε εκατομμύρια παιδιά ηλικίας πέντε ως 11 ετών.
Στη Γαλλία, ο εμβολιασμός έχει εγκριθεί για τις ηλικίες 5-11 που κινδυνεύουν να νοσήσουν σοβαρά, αλλά η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι σκέφτεται να επεκτείνει το μέτρο για όλα τα παιδιά σε εθελοντική βάση.
Το Βέλγιο αναμένει τη σύσταση από την εθνική επιτροπή υγείας με το μέτρο να ξεκινάει να εφαρμόζεται περί το νέο έτος.
Στην Ελβετία η αρμόδια υπηρεσία έχει δώσει το πράσινο φως για τον εμβολιασμό των παιδιών, αλλά η ίδια η εκστρατεία θα ξεκινήσει μάλλον στις αρχές Ιανουαρίου.
Οι βρετανικές ρυθμιστικές αρχές βρίσκονται στο στάδιο της εξέτασης για την έγκριση ή μη των εμβολίων για παιδιά 5 ως 11 ετών με την απόφαση να αναμένεται ίσως και πριν από τα Χριστούγεννα.
Εκτός Ευρώπης, ο Καναδάς, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ έχουν δώσει έγκριση για τον εμβολιασμό παιδιών αυτής της ηλικίας. Η Κίνα, η Χιλή, η Αργεντινή, η Βενεζουέλα και η Κολομβία εμβολιάζουν τα παιδιά από τριών ετών και πάνω, ενώ η Κούβα και η Νικαράγουα από δύο ετών.
