Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κλινικών Μελετών (20 Μαΐου), ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) τονίζει, για μια ακόμη φορά, το σπουδαίο ρόλο της Κλινικής Έρευνας στην προάσπιση της Δημόσιας Υγείας. Χάρη στην κλινική έρευνα έχουμε σε λιγότερο από ένα χρόνο εμβόλια κατά της πανδημίας COVID-19. Παγκοσμίως διεξάγονται πάνω από 4.800 κλινικές μελέτες για την εξεύρεση κατάλληλης θεραπείας κατά της COVID-19, ενώ ερευνώνται πάνω από 1.000 υποψήφια φάρμακα, με 100 από αυτά να αποτελούν υποψήφια εμβόλια. Ο ΣΦΕΕ, έχοντας κατανοήσει πλήρως την προστιθέμενη αξία της Κλινικής Έρευνας, αγωνίζεται διαχρονικά, με τον πλέον δυναμικό τρόπο, για την ανάπτυξη της στην Ελλάδα, καθώς η χώρα μας υστερεί στον αριθμό κλινικών μελετών όταν συγκρίνεται με χώρες της Ευρώπης που έχουν παρόμοιο μέγεθος. Στην Ευρώπη επενδύονται ετησίως πάνω από €36 δις με την Ελλάδα δυστυχώς να απορροφά περίπου €100 εκατομμύρια! Σε σύγκριση με την Ελλάδα, η Ουγγαρία προσελκύει 5 φορές περισσότερες, η Δανία 30 φορές περισσότερες και το Βέλγιο προσελκύει 70 φορές περισσότερες επενδύσεις σε φαρμακευτική Έρευνα & Ανάπτυξη.
Την τελευταία διετία έχουν γίνει βήματα από την Πολιτεία στην παροχή κινήτρων, όπως η δυνατότητα συμψηφισμού των επενδύσεων σε κλινικές μελέτες με το clawback που καλείται να καταβάλει κάθε εταιρεία, καθώς και ο τριπλασιασμός του φορολογικού συντελεστή υπερέκπτωσης για επενδύσεις σε Έρευνα & Ανάπτυξη. Αποτέλεσμα αυτών είναι μια μικρή αύξηση στον αριθμό των κλινικών μελετών τα τελευταία χρόνια, από 134 κλινικές μελέτες το 2018, σε 154 το 2019 και σε 175 το 2020. Σίγουρα, όμως, οι δυνατότητες της Ελλάδος είναι πολύ περισσότερες.
Ο ΣΦΕΕ επιδιώκει σταθερά τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα να αναδειχθεί σε επενδυτικό «hub» έρευνας και ανάπτυξης για την κλινική έρευνα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Αναγνωρίζει ότι έχουμε άρτια εκπαιδευμένο επιστημονικό προσωπικό διεθνούς βεληνεκούς, καθώς και τις υπάρχουσες υποδομές στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (υψηλός αριθμός νοσοκομείων & ιατρών, το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς), ωστόσο η Ελλάδα εξακολουθεί να υστερεί σε κλινική ερευνητική δραστηριότητα. Ως υπεύθυνος κοινωνικός εταίρος, ο ΣΦΕΕ σε συνεργασία με την PwC πρόσφατα ολοκλήρωσε σχετική μελέτη με καλές πρακτικές άλλων χωρών για την προσέλκυση κλινικών μελετών, την οποία και δημοσιοποίησε προς τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας.
Όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα της μελέτης χρειάζεται να επικεντρωθούμε, για να διεκδικήσουμε τη θέση που μας αξίζει στη διεξαγωγή κλινικών μελετών, σε ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο το οποίο θα βασίζεται:
1) στη διευκόλυνση της συμμετοχής των ασθενών,
2) στην απλοποίηση των διαδικασιών, τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη βελτίωση του χρόνου εγκρίσεων,
3) στην παροχή κινήτρων για έρευνα και ανάπτυξη και
4) στην εκπαίδευση του διοικητικού προσωπικού των νοσοκομείων.
Πρόταση του ΣΦΕΕ είναι η δημιουργία Επιτελικής Δομής στο Υπουργείο, αλλά και σε όλα τα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας, η οποία θα λειτουργεί συντονιστικά ως one-stop-shop. Η Δανία για παράδειγμα, η οποία το 2012 ίδρυσε Εθνικό Γραφείο Κλινικών Μελετών με αντίστοιχες αρμοδιότητες, ώστε να αντιμετωπίσει παρεμφερή προβλήματα, σήμερα είναι στην 3η θέση Πανευρωπαϊκά στις κατά κεφαλήν επενδύσεις σε κλινικές μελέτες.
Με τον τρόπο αυτό θα μεγιστοποιηθεί η συμμετοχή της χώρας μας στο πεδίο της κλινικής έρευνας.
Τα οφέλη είναι πολλαπλά, πρωτίστως για τους ασθενείς που συμμετέχουν σε αυτές, για τους συμμετέχοντες ερευνητές και τις δομές υγείας, καθώς και για την οικονομία της χώρας:
- Για τους ασθενείς: ταχεία και δωρεάν πρόσβαση σε νέες θεραπείες, φάρμακα και εργαστηριακές και διαγνωστικές εξετάσεις χωρίς καμία επιβάρυνση, συνεχής και υψηλού επιπέδου ιατρική παρακολούθηση.
- Για τους ερευνητές: Οι γιατροί και το λοιπό προσωπικό που συμμετέχουν στις κλινικές μελέτες βελτιώνουν σημαντικά τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους γύρω από κάθε νόσημα, με αποτέλεσμα να βελτιώνεται σημαντικά η ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν στο σύνολο των ασθενών. Οι κλινικές μελέτες είναι ένας τρόπος, επίσης, να φέρουμε πίσω στην Ελλάδα τους επιστήμονες που έφυγαν στο εξωτερικό (brain gain).
- Για την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση. Δίνεται η ευκαιρία διαρκούς εκπαίδευσης με επιστημονικό ανθρώπινο δυναμικό.
- Προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων (FDI), εξοικονόμηση πόρων για το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Για κάθε επένδυση που γίνεται σε κλινικές μελέτες στη χώρα μας, πάνω από το 70% του προϋπολογισμού της προορίζεται για αμοιβές των ερευνητών και έσοδα για τα νοσοκομεία, ενισχύοντας σημαντικά με τον τρόπο αυτό τους προϋπολογισμούς των δημόσιων νοσοκομείων της χώρας.
Σε ένα μετριοπαθές σενάριο, δηλαδή αν καταφέρουμε να φτάσουμε τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο (Μ.Ο.), με βάση το μέγεθος της χώρας μας, μπορούμε να προσελκύσουμε επενδύσεις €500 εκ. σε ετήσια βάση, από €100εκ. το 2020 και να επιτύχουμε σημαντική αύξηση του ΑΕΠ και φυσικά δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας.
Ο Πρόεδρος του ΣΦΕΕ, κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, σημείωσε σχετικά: «Έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την προσέλκυση επενδύσεων, ωστόσο τα περιθώρια βελτίωσης είναι ακόμη μεγάλα δεδομένου ότι ο συγκεκριμένος τομέας είναι διεθνώς ιδιαίτερα ανταγωνιστικός. Θα πρέπει ο άκρως παραγωγικός και πολλά υποσχόμενος τομέας της Κλινικής Έρευνας να αναδειχθεί ως μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες της Πολιτικής Ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας. Η δημιουργία ερευνητικού προσανατολισμού στις δομές υγείας που εμπλέκονται στη διεξαγωγή των κλινικών ερευνητικών προγραμμάτων, η ευρυθμία στις διαδικασίες και η δημιουργία σχετικών κινήτρων αποτελούν τα βασικά σημεία, τα οποία μπορούν να βελτιώσουν τους αντίστοιχους δείκτες δραστηριοποίησης της χώρας μας στην Κλινική Έρευνα, στοιχείο που θα οδηγήσει στην προσέλκυση σημαντικών επενδυτικών κεφαλαίων για τη χώρα μας.»
