Κιρσοί και ευρυαγγείες

Τα προβλήματα που προκύπτουν στις φλέβες των κάτω άκρων είναι εξαιρετικά συχνά, ειδικότερα στις γυναίκες και ιδιαίτερα σε αυτές που περιμένουν παιδί. Τα πιο συνηθισμένα προβλήματα είναι οι ευρυαγγείες και οι κιρσοί στα πόδια.

Τι είναι όμως η φλεβική ανεπάρκεια;

Η φλεβική ανεπάρκεια προκύπτει από κακή λειτουργία των βαλβίδων που βρίσκονται στο εσωτερικό των φλεβών. Οι βαλβίδες αυτές εξασφαλίζουν την ροή του αίματος προς μία κατεύθυνση, από τα πόδια προς την καρδιά. Βλάβη των βαλβίδων έχει ως αποτέλεσμα την παλινδρόμηση του αίματος στις φλέβες, οι οποίες μεγαλώνουν σε διάμετρο και σε μήκος και γίνονται ορατές στο δέρμα.

Ποιοι παράγοντες έχουν την ευθύνη;

Από τους πιο ισχυρούς παράγοντες για την εμφάνιση φλεβικής ανεπάρκειας είναι η κληρονομικότητα. Το γυναικείο φύλο είναι ένας ακόμη σημαντικός προδιαθεσικός παράγοντας, καθώς οι γυναίκες πάσχουν έως και τρεις φορές πιο συχνά από τους άνδρες. Το αυξημένο σωματικό βάρος είναι παράγοντας κινδύνου, όχι όμως τόσο σημαντικός όπως οι προηγούμενοι. Τέλος, ο τρόπος ζωής είναι πολύ σημαντικός, καθώς οι πολλές ώρες ορθοστασίας ή καθιστικής ζωής επιδεινώνουν την λειτουργία των φλεβών.

Ποια είναι τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν;

Τα πιο συχνά που αναφέρονται έχουν να κάνουν με βάρος, φαγούρα ή κάψιμο στα πόδια, τα οποία επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας και από την πολύωρη ορθοστασία. Ειδικότερα, οι ασθενείς με κιρσούς είναι συχνό να εμφανίζουν το απόγευμα οίδημα γύρω από τον αστράγαλο στο πόδι που πάσχει, το οποίο εξαφανίζεται το πρωί. Σε πιο προχωρημένο στάδιο, το δέρμα στην εσωτερική επιφάνεια της κνήμης μπορεί να σκληρύνει και να εμφανίσει ερυθρότητα ή μελανό χρώμα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται λιποδερματοσκλήρυνση, είναι ιδιαίτερα σοβαρή και η σωστή αντιμετώπισή της περιλαμβάνει σαν πρώτη προτεραιότητα την επεμβατική θεραπεία του αίτιου, δηλαδή των κιρσών. Το τελικό στάδιο των κιρσών συνοδεύεται από την εμφάνιση έλκους (πληγής) στην κνήμη. Το φλεβικό έλκος επουλώνει πολύ δύσκολα και έχει την τάση να υποτροπιάζει συχνά.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η απάντηση στο ερώτημα αν μια γυναίκα που παρατηρεί στα πόδια της ευρυαγγείες ή κιρσούς πάσχει από φλεβική ανεπάρκεια είναι απλή: ναι, πάσχει. Από εκεί και πέρα, όμως, είναι απαραίτητη η μελέτη του φλεβικού συστήματος των ποδιών με το έγχρωμο Duplex – το γνωστό Triplex. Αυτή είναι μια εξέταση που γίνεται με υπερήχους. Είναι τελείως ανώδυνη και ακίνδυνη, τόσο για την γυναίκα όσο και για το έμβρυο σε περίπτωση εγκυμοσύνης..

Πώς ορίζονται και πως αντιμετωπίζονται οι ευρυαγγείες;

Οι ευρυαγγείες είναι μικρές φλέβες στο δέρμα, οι οποίες σχεδόν πάντα τροφοδοτούνται από μεγαλύτερες φλέβες που βρίσκονται κάτω από το δέρμα και μπορεί να μην φαίνονται με γυμνό μάτι.

Αντίθετα με ότι πιστεύεται, υπάρχει ριζική θεραπεία για την εξάλειψη των ευρυαγγειών. Το ποσοστό εκκαθάρισης που πρέπει να περιμένει κανείς μετά το τέλος μιας επιτυχημένης θεραπείας είναι μεγαλύτερο του 90%. Η θεραπεία περιλαμβάνει την σκληροθεραπεία με υγρό ή αφρό σε συνδυασμό με εφαρμογή δερματικού Laser ή θερμοπηξίας.

Πώς ορίζονται και πως αντιμετωπίζονται οι κιρσοί;

Οι κιρσοί είναι πολύ μεγαλύτερες σε διάμετρο φλέβες από τις ευρυαγγείες, βρίσκονται κάτω από το δέρμα και σχεδόν πάντα τροφοδοτούνται από μια από τις κύριες επιφανειακές φλέβες του ποδιού, στις οποίες οι βαλβίδες έχουν, επίσης, υποστεί βλάβη. Οι κιρσοί αποτελούν πιό σοβαρό πρόβλημα από τις ευρυαγγείες καθώς το αίμα στον αυλό τους ρέει με χαμηλότερη ταχύτητα και με μεγαλύτερη πίεση από την φυσιολογική. Προοδευτικά, οδηγούν στην σκλήρυνση του δέρματος στην περιοχή της κνήμης και σε αλλαγή του χρώματός του, ενώ σε τελικό στάδιο εμφανίζονται έλκη, τα οποία επουλώνουν δύσκολα.

Οι κιρσοί είναι πιo σοβαρό πρόβλημα από τις ευρυαγγείες. Ανεξάρτητα από το αν προκαλούν συμπτώματα ή όχι, οδηγούν σε σημαντικές αλλαγές στο φλεβικό σύστημα των ποδιών, οι οποίες καταλήγουν στην ανάπτυξη οιδήματος, λιποδερματοσκλήρυνσης και φλεβικού έλκους. Για τους λόγους αυτούς, οι επιπλοκές είναι συχνές. Οι σημαντικότερες από αυτές είναι η κιρσορραγία, η αιμορραγία, δηλαδή, από τους κιρσούς και η θρόμβωση με απρόβλεπτες μερικές φορές συνέπειες. Γίνεται, λοιπόν, παραπάνω από σαφές ότι ο ασθενής με κιρσούς έχει σημαντικό όφελος να προχωρήσει το συντομότερο δυνατό σε θεραπεία τους.

Ο κλασσικός τρόπος θεραπείας των κιρσών είναι η επέμβαση της σαφηνεκτομής. Η επέμβαση αυτή γίνεται υπό γενική ή περιοχική, δηλαδή ραχιαία ή επισκληρίδιο αναισθησία και συχνά ο ασθενής χρειάζεται αρκετές ημέρες ανάρρωσης για την πλήρη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες και την εργασία του. Επιπλέον, είναι απαραίτητη κατά τη διάρκεια της επέμβασης η διενέργεια χειρουργικών τομών, τόσο για την αφαίρεση της κύριας φλέβας όσο και για την αφαίρεση των κιρσών. Οι τομές αυτές οδηγούν συχνά στην δημιουργία νέων αγγείων, τα οποία είναι πιθανό να προκαλέσουν υποτροπή του προβλήματος. Η υποτροπή μετά από σαφηνεκτομή δεν είναι αμελητέα, καθώς μπορεί να συμβεί σε ποσοστό μεγαλύτερο του 30% στην πενταετία μετά την επέμβαση.

Η ενδοαυλική θεραπεία των κιρσών είναι η ελάχιστα επεμβατική εκδοχή της σαφηνεκτομής, η οποία συνδυάζει άριστα αποτελέσματα, τόσο αισθητικά όσο και λειτουργικά, με τον πλέον ανώδυνο και τεχνολογικά προηγμένο τρόπο. Η εφαρμογή των Laser στην χειρουργική των φλεβών ξεκίνησε πριν από σχεδόν μια δεκαετία και από τότε η διάδοσή της ήταν ταχύτατη. Για την επέμβαση δεν γίνονται καθόλου χειρουργικές τομές και δεν είναι απαραίτητη η χορήγηση γενικής ή περιοχικής αναισθησίας.

Εναλλακτικά των Laser, μπορεί να γίνει η εφαρμογή ραδιοσυχνοτήτων (RF), με παρόμοια σχεδόν τεχνική και αποτελέσματα. Η επιλογή RF ή Laser έχει να κάνει κυρίως με την προσωπική προτίμηση του θεράποντος ιατρού σε συννενόηση με τον ασθενή, καθώς τα αποτελέσματά τους διαφέρουν ελάχιστα.

Αλέξανδρος Ματθαίου, Αγγειοχειρουργός