Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι ένα ψυχογενές πρόβλημα, το οποίο κατά κύριο λόγο εμφανίζεται σε κορίτσια ηλικίας 13-18 ετών, ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση κρουσμάτων και στους άντρες νεαρής ηλικίας.
Οι κύριες μορφές διαταραχών πρόσληψης τροφής είναι: η ψυχογενής ανορεξία, η ψυχογενής βουλιμία και η επεισοδιακή υπερφαγία. Βασικό χαρακτηριστικό και των τριών μορφών διαταραχής πρόσληψης τροφής είναι η έντονη ανησυχία του ατόμου για το βάρος και τη διάπλαση του σώματός του. Οι αιτίες για την εκδήλωση των διαταραχών πρόσληψης τροφής είναι αρκετά σύνθετες και απορρέουν από ένα συνδυασμό μακροχρόνιων συμπεριφορικών συναισθηματικών, ψυχολογικών, διαπροσωπικών και κοινωνικών παραγόντων. Κάποιες από τις αιτίες για την εμφάνισή τους είναι:
Η έλλειψη αυτοπεποίθησης και εμπιστοσύνης στον εαυτό.
Η αρνητική αξιολόγηση του εαυτού και του σώματος.
Η μίμηση νέων σωματικών προτύπων.
Τα συναισθηματικά συμπλέγματα και οι δυσκολίες κοινωνικοποίησης.
Η ανάγκη για έλεγχο του κοντινού περιβάλλοντος οδηγεί συχνά στην εμφάνιση διατροφικών διαταραχών.
Η ψυχογενής ανορεξία (anorexia nervosa) είναι μια σοβαρή και πολλές φορές επικίνδυνη για τη ζωή ασθένεια. Κύριο χαρακτηριστικό της διαταραχής είναι η μείωση της προσλαμβανόμενης τροφής και η υπερβολική ενασχόληση με το σωματικό βάρος. Οι ασθενείς ασχολούνται υπερβολικά με την τροφή τους, τη μέτρηση των θερμίδων και εκδηλώνουν αποστροφή σε ό,τι παχυντικό.
Η ψυχογενής βουλιμία (bulimia nervosa) είναι μια εξίσου σοβαρή ασθένεια η οποία εκδηλώνεται σε δύο φάσεις. Στην πρώτη, το άτομο «καταβροχθίζει» σε σύντομο χρόνο μεγάλες ποσότητες φαγητού. Στη δεύτερη, βιώνει αισθήματα ενοχών και δυσφορίας και λαμβάνει μέτρα αντιμετώπισης όπως η εντατική γυμναστική, ο προκλητός εμετός και η χρήση διουρητικών και καθαρτικών.
Η επεισοδιακή υπερφαγία (binge eating) χαρακτηρίζεται από επεισόδια ανεξέλεγκτης και παρορμητικής υπερφαγίας. Τα επεισόδια αυτά αρκετά συχνά συνοδεύονται από ενοχές και δυσαρέσκεια για το γεγονός, αλλά αντίθετα με τη βουλιμία, δεν οδηγούν σε προκλητούς εμετούς αλλά σε περιόδους επαναλαμβανόμενων διαιτών.
Όπως όλες οι παθήσεις, έτσι και οι διατροφικές διαταραχές δεν εμφανίζονται από τη μια μέρα στην άλλη. Αντίθετα «επωάζονται» για καιρό στην ψυχή του ατόμου και δημιουργούν κάποια «σημάδια», που αν ένας γονιός ή άτομο του άμεσου περιβάλλοντος έχει τις απαραίτητες γνώσεις-πληροφορίες, μπορεί να τα αναγνωρίσει και να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση και επίλυση του προβλήματος. Ας δούμε εδώ τα «σημάδια» που προσδίδουν την κάθε διαταραχή:
Ψυχογενής ανορεξία
Σοβαρή απώλεια βάρους (15% λιγότερο του φυσιολογικού)
Διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος
Αμηνόρροια (πάνω από 3 διαδοχικούς κύκλους)
Τελειομανία
Κρύα άκρα
Χνουδωτή τρίχωση σώματος
Δυσκολία στον ύπνο
Απομάκρυνση από φίλους και κοινωνικό περίγυρο
Υπερβολική γυμναστική (σε ένταση και συχνότητα)
Προκλητοί εμετοί
Χρήση καθαρτικών ή διουρητικών
Ψυχογενής βουλιμία
Επεισόδια υπερφαγίας με γρήγορη κατανάλωση μεγάλης ποσότητας τροφής.
Προκλητοί εμετοί, χρήση καθαρτικών ή διουρητικών.
Εξαφάνιση στην τουαλέτα μετά από τα γεύματα.
Αίσθημα απώλειας ελέγχου.
Διαταραχές έμμηνου ρύσεως
Αφυδάτωση – λέπτυνση και κακή υγεία δέρματος
Βλάβες στα δάκτυλα και στην αδαμαντίνη των δοντιών
Έντονη μυστικοπάθεια Επεισοδιακή υπερφαγία
Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας τροφής, ακόμη και χωρίς αίσθημα πείνας, μέχρι το άτομο να νιώσει άβολα.
Ταχεία κατανάλωση τροφής
Τα άτομα καταναλώνουν συνήθως την τροφή μόνα τους, για να καλυφθεί το αίσθημα της ντροπής σε σχέση με την ποσότητα.
Ένοχες, ντροπή, τύψεις μετά το επεισόδιο.
Είναι αναγκαίο να υπάρχει υποστηρικτικό πλαίσιο για την θεραπεία των διατροφικών διαταραχών από εξειδικευμένη ομάδα (Ψυχίατρο, Ψυχολόγο, Διαιτολόγο, Παθολόγο, Εργοθεραπευτή), όπως επίσης ενημέρωση και πληροφόρηση από έγκυρες πηγές.
Πηγή: mednutrition.gr
