Τι είναι οι πολυσυζητημένες ΜΚΟ και πότε ξεκίνησαν τη δράση τους στην Ελλάδα;

Στο μικροσκόπιο της Δικαιοσύνης μπήκε προ ημερών η Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) Human Rights 360 κατόπιν πορίσματος της Αρχής Καταπολέμησης Μαύρου Χρήματος, ανοίγοντας με αυτό τον τρόπο τον κύκλο της ποινικής διερεύνησης του τρόπου διαχείρισης των κονδυλίων που λάμβανε και προορίζονταν για τους πρόσφυγες.

Στο στόχαστρο βρίσκεται παράλληλα αυτή την περίοδο και η Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Κιβωτός το Κόσμου» καθώς ελέγχονται περιουσιακά στοιχεία, τραπεζικοί λογαριασμοί των στελεχών και δωρεές εκατομμυρίων για να διαπιστωθεί εάν έχει διαπραχθεί το αδίκημα της υπεξαίρεσης χρημάτων.

Προ μηνών έρευνα της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Μυτιλήνης αποκάλυψε την οργανωμένη δράση ατόμων που δραστηριοποιούνταν στη διευκόλυνση της παράνομης εισόδου αλλοδαπών στην ελληνική επικράτεια μέσω των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου και στο κύκλωμα αυτό εμπλέκονταν τέσσερα μέλη ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται σε θέματα μετανάστευσης.

Τι είναι τελικά αυτές οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που ξεφύτρωσαν κατά δεκάδες τα τελευταία χρόνια; Πότε πρωτοεμφανίστηκαν; Πώς λειτουργούν; Είναι πράγματι τόσο δόλιες όσο εμφανίζονται ή μήπως οι περισσότερες προσφέρουν κοινωνικό έργο και δη σημαντικό; Ας τα πάρουμε με τη σειρά.

Τι είναι οι ΜΚΟ

Καταρχάς ΜΚΟ είναι οι μη κυβερνητικοί οργανισμοί που λειτουργούν ανεξάρτητα από τις κυβερνήσεις και δραστηριοποιούνται συνήθως στους τομείς της καταπολέμησης της φτώχειας, της ανεπαρκούς υγειονομικής περίθαλψης, των περιβαλλοντικών ζητημάτων, της κατάργησης των πάσης φύσεως διακρίσεων, των δικαιωμάτων του καταναλωτή, του αφοπλισμού, της γενικής υγείας του πληθυσμού και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Αρκετές φορές έχουν τη μορφή φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Μπορεί να είναι μικρές που προέρχονται από ευαισθητοποιημένους πολίτες της τοπικής κοινωνίας μέχρι διεθνείς οργανώσεις με παραρτήματα σε διάφορα σημεία του κόσμου. Μη Κυβερνητική Οργάνωση στην Ελλάδα μπορεί να θεωρηθεί ακόμη και ένας εξωραϊστικός σύλλογος, ένα επαγγελματικό σωματείο, μια θρησκευτική οργάνωση, ένας σύλλογος μεταναστών, αποδήμων ή ατόμων με αναπηρία. Οι πόροι τους προέρχονται ως επί το πλείστον από δωρεές, εράνους ή κρατική χρηματοδότηση.

Οπότε αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι ΜΚΟ δεν είναι κάτι το καινούργιο που μας ήρθε τα τελευταία χρόνια από το εξωτερικό. Θεωρητικά υπήρχαν και υπάρχουν σε κάθε σύγχρονη κοινωνία.

Πώς ιδρύονται

Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις ιδρύονται με πρωτοβουλία ιδιωτών ή ομάδων προσώπων. Κάθε φυσικό πρόσωπο άνω των 18 ετών ή νομικό πρόσωπο, εθνικό ή αλλοδαπό είναι ελεύθερο να ιδρύσει μια ΜΚΟ σε μια από τις ακόλουθες μορφές:

• Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία (άρθρα 741-784 Αστικού Κώδικα)
• Σωματείο (άρθρα 78 – 107 Αστικού Κώδικα)
• Κοινωφελές ίδρυμα (άρθρα 108 – 121 Αστικού Κώδικα)

Απαραίτητο στοιχείο για την ύπαρξη ΜΚΟ αποτελεί η μη κερδοσκοπική της φύση, ανεξάρτητα απ’ τoν χαρακτηρισμό που θα της έχουν δώσει οι ιδρυτές. Τα τυχόν έσοδα που απορρέουν από τις δραστηριότητές του δεν διανέμονται στα μέλη ή τους ιδρυτές του, αλλά χρησιμοποιούνται για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί.

Απαλλαγές από τον ΦΠΑ

Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις απαλλάσσονται από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) για έσοδα που πραγματοποιούνται από ευκαιριακού χαρακτήρα εκδηλώσεις ή όταν οργανώνονται για την οικονομική ενίσχυση των νομικών προσώπων, εφόσον οι εκδηλώσεις αυτές δεν ξεπερνούν τις δύο ανά έτος.

Επίσης απαλλάσσεται από ΦΠΑ η παροχή υπηρεσιών και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών προς τα μέλη τους, έναντι καταβολής συνδρομής, από μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα και οργανισμούς, που επιδιώκουν στα πλαίσια του συλλογικού τους συμφέροντος σκοπούς πολιτικούς, συνδικαλιστικούς, θρησκευτικούς, φιλοσοφικούς, φιλανθρωπικούς ή εθνικούς εφόσον δεν οδηγούν σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού.

Απαλλαγή του ΦΠΑ προβλέπεται και για παροχή υπηρεσιών πολιτιστικής ή μορφωτικής φύσης και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών, από νομικά πρόσωπα ή ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία λειτουργούν νόμιμα και έχουν σκοπούς πολιτιστικούς ή μορφωτικούς, εφόσον δεν οδηγούν σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού. Στις υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνονται ιδίως οι παρεχόμενες υπηρεσίες σε επισκέπτες μουσείων, μνημείων, αρχαιολογικών ή άλλων παρόμοιων χώρων, καθώς και η οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, εκθέσεων και διαλέξεων.

Γενικά τα έσοδα των προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δεν υπόκεινται στον ΦΠΑ, εφόσον πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, εκτός αν είναι αποτέλεσμα πράξεων που προέρχονται από εμπορική δραστηριότητα ή παροχή υπηρεσιών.

Γίνεται να προσλαμβάνουν κόσμο;

Ξεκάθαρα, ναι. Σε κάθε νομικό πρόσωπο οι αμοιβές του προσωπικού εντάσσονται στο λειτουργικό κόστος όπως συμβαίνει π.χ. με τα ενοίκια, το ηλεκτρικό ρεύμα ή την πληρωμή για την τυχόν χρήση τηλεφωνικών γραμμών. Κατά συνέπεια είναι νόμιμο και φυσιολογικό να απασχολούνται κάποια άτομα σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Δε θα πρέπει να το συγχέουμε με τον εθελοντισμό, που είναι μη αμειβόμενη εργασία. Εννοείται πως κάθε ΜΚΟ συνηθίζει να έχει μια πλειάδα εθελοντών αλλά υπάρχουν και κάποιοι άνθρωποι πλήρους απασχόλησης που εργάζονται για να μπορέσει να ανταποκριθεί ο φορέας στις ανάγκες και το έργο του.

Από πού κι ως που είναι «μη κυβερνητικές» οργανώσεις όταν χρηματοδοτούνται από το κράτος;
Αποκαλούνται «μη κυβερνητικές» γιατί δεν ανήκουν σε κάποιον κρατικό φορέα και όχι επειδή δεν έχουν τη δυνατότητα να λάβουν κρατική χρηματοδότηση. Το ελληνικό Δημόσιο ή η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνουν υπό προϋποθέσεις χρήματα σε μια σειρά από φορείς που μπορεί να είναι π.χ. σωματεία, επιχειρήσεις, ατομικές ή συλλογικές πρωτοβουλίες, ή ακόμη και τράπεζες (μέσω της ανακεφαλαιοποίησης των εν λόγω ιδρυμάτων), με απώτερο σκοπό το δημόσιο όφελος. Σε παλαιότερη έρευνα που είχε διεξαγάγει το αμερικανικό πανεπιστήμιο John Hopkins σε 27 χώρες αποδείκνυε πως το 40% των εσόδων των ΜΚΟ προερχόταν από το κράτος, το 49% από εμπορικές δραστηριότητες και το υπόλοιπο 11% από φιλανθρωπικές ενισχύσεις. Συνεπώς η κρατική χρηματοδότηση αποτελεί κοινή πρακτική σε παγκόσμιο επίπεδο.

Πώς ξεκίνησαν οι ΜΚΟ στην Ελλάδα και ο «χορός» των εκατομμυρίων ευρώ

Ως μέλος του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και μιας σειράς άλλων σημαντικών οργανισμών η Ελλάδα υποχρεούται να συνεισφέρει ένα μικρό μέρος του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της στις φτωχότερες χώρες, ως ανθρωπιστική και αναπτυξιακή βοήθεια. Η χώρα μας, ενταγμένη στης αναπτυγμένες χώρες, το 2000 έδωσε ένα ποσοστό της τάξης του 0,15% με 0,20% του ΑΕΠ προς αυτή την κατεύθυνση. Το ποσοστό μπορεί να ακούγεται μικρό, αλλά πρόκειται για αρκετά εκατομμύρια ευρώ.

Από το 2002 η Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας του Υπουργείου Εξωτερικών ανέλαβε την ευθύνη συντονισμού της χρηματοδότησης προς τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, πρωτίστως προς αυτές που έχουν διεθνή δράση. Το ζήτημα ήταν πως εκείνη την εποχή στη χώρα μας δεν ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένες οι ΜΚΟ που δραστηριοποιούταν διεθνώς, με εξαίρεση τα παραρτήματα στη Ελλάδα κάποιων πολύ μεγάλων οργανώσεων όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και η Unisef. Η αλήθεια είναι πως εκείνη την εποχή ούτε το Υπουργείο Εξωτερικών είχε μεγάλη τεχνογνωσία στη διανομή των κονδυλίων – σε αντίθεση με σήμερα.

Επειδή όμως… τα λεφτά ήταν πολλά, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα δημιουργήθηκαν ή εντάχθηκαν στο σχετικό Μητρώο περίπου 300 οργανώσεις. Άλλες παραδοσιακές ή μεγάλες (όπως τα «Παιδικά Χωριά SOS», η «Κιβωτός του Κόσμου» και το «Χαμόγελο του Παιδιού») και άλλες πολύ μικρές που στήθηκαν πολύ γρήγορα. Κάποιες απ’ αυτές τις τελευταίες το έκαναν μόνο για να πάρουν χρήματα καθώς το έργο που επιτελούσαν ήταν υποτυπώδες – αν όχι ανύπαρκτο.

Δε θα πρέπει να τις κακολογούμε όμως όλες γιατί στην πορεία του χρόνου πράγματι δημιουργήθηκαν και ΜΚΟ που είναι ανιδιοτελείς, προσφέρουν σημαντικό έργο στην κοινωνία και προωθούν τη συλλογικότητα.

Η προσφυγική κρίση στην Ελλάδα «γέννησε» ΜΚΟ

Ο αριθμός των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας εκτινάχθηκε κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης. Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά και το Ελληνικό Παρατηρητήριο για τους Πρόσφυγες (μια ΜΚΟ που δραστηριοποιείται από το 1989 στο χώρο του ασύλου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα μας και το 2005 είχε βραβευτεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ως «Νησίδα Ποιότητας Συλλογικής Δράσης» για την προσφορά στην παραγωγή εθελοντικού και πρωτοποριακού κοινωνικού έργου ποιότητας), «είναι παράδοξο και ταυτόχρονα εντυπωσιακό το γεγονός ότι, ενώ η ίδια η δράση και οι παροχές της Κοινωνίας των Πολιτών επιδοκιμάζονται και προβάλλονται ως ιδιαίτερα θετικές αλλά και αναγκαίες για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης που έχει προκληθεί από τη μαζική συγκέντρωση προσφύγων, κατά τη διάρκεια μάλιστα της γενικότερης οικονομικής κρίσης, οι ίδιες οι ΜΚΟ (ή γενικότερα ομάδες ή φορείς της ΚτΠ) καταγγέλλονται συχνά για τον τουλάχιστον «ύποπτο» ρόλο τους». Αυτό συνέβη γιατί προφανώς κάποιοι τυχάρπαστοι βρήκαν την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν την περίσταση για να αποκομίζουν κέρδη, κάποιες φορές ακόμη και εις βάρος των προσφύγων.

Μετά από αλλεπάλληλες καταγγελίες η οργανωμένη πολιτεία προχώρησε στην καταγραφή των ΜΚΟ που δραστηριοποιούναι σε ένα τόσο ευαίσθητο πεδίο, στο οποίο εμπλέκονται η προστασία της ανθρώπινης ζωής και θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θέματα γενικότερης κοινωνικής ηρεμίας και συνοχής αλλά και θέματα ασφάλειας.

Οι εγγεγραμμένες ΜΚΟ στη χώρα σήμερα

Αυτή τη στιγμή στο Μητρώο καταγραφής ελληνικών και ξένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που δραστηριοποιούνται σε θέματα διεθνούς προστασίας, μετανάστευσης και κοινωνικής ένταξης βρίσκονται σύμφωνα με το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου οι εξής:

• STIFTELSEN FLYKTNINGHJELPEN – NORWEGIAN REFUGEE COUNCIL – NRC
• BECAUSE WE CARRY HELLAS
• FENIX HUMANITARIAN LEGAL AID ΑΜΚΕ
• WATERSHED GREECE
• ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
• REFUGEE 4 REFUGEES ΜΚΟ
• CONNECT BY MUSIC GREECE
• Equal Rights Beyond Borders A.M.K.E.
• EARTHMEDICINE ΑΜΚΕ
• ΚΑΡΙΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ
• ACTIONAID ΕΛΛΑΣ
• Arbeiter Samariter Bund e.V.
• CRISIS MANAGEMENT ASSOCIATION CMA ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
• CATHOLIC RELIEF SERVICES-UNITED STATES CONFERENCE OF CATHOLIC BISHOPS/CRS
• DRÅPEN I HAVET (ΣΤΑΓΟΝΑ)
• DRC Greece Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία
• EL SISTEMA GREECE ΑΜΚΕ (ESG)
• Κοινωνία Ίσων Ευκαιριών – Equal Society
• ΑΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ EURORELIEF HELLAS
• GOODWILL CARAVAN A.M.K.E
• HOPETEN ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
• ΑΝΘΡΩΠΙΝΑΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ360
• ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
• INTERSOS HELLAS/ΙΝΤΕΡΣΟΣ ΕΛΛΑΣ Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία
• INTERNATIONAL RESCUE COMMITTEE HELLAS ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
• JESUIT REFUGEE SERVICE – ΕΛΛΑΔΑ
• ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΟΥ – ΚΜΟΠ
• ΣΥΝΥΠΑΡΞΙΣ-Οικουμενικό Πρόγραμμα Προσφύγων
• Legal Centre Lesvos AMKE
• ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
• ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ – ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
• ONE HAPPY FAMILY ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
• ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ
• ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ
• Safe Passage International AMKE
• SYRIAN AMERICAN MEDICAL SOCIETY
• Second Tree
• Αλληλεγγύη SolidarityNow
• ΑΣΤΕΡΙΑΣ ΑΜΚΕ
• ΒΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
• Terre des Hommes Hellas, Γη των Ανθρώπων
• THE HOME PROJECT
• «ΖΕΥΞΙΣ (Μ.Κ.Ο.)» , «ZEUXIS (N.G.O)»
• ΑΛΚΥΩΝ Δράση για την κοινωνικο-οικονομική ένταξη μεταναστών και προσφύγων στην Ελλάδα
• ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΛΕΣΒΟΥ ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ
• ΑΛΥΣΙΔΑ ΖΩΗΣ ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (Μ.Κ.Ο)
• ΑΠΟΣΤΟΛΗ
• ΑΡΣΙΣ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΝΕΩΝ
• ΑΡΩΓΗ ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
• ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑ
• ΠΥΛΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ – FREEDOM GATE GREECE
• ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΩΡΙΑ SOS ΕΛΛΑΔΟΣ
• ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
• ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΩΝ
• ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
• ΑμΚΕ ΔΥΝΑΜΗ ΖΩΗΣ
• ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ
• ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΟΜΟΓΕΝΩΝ – ΝΟΣΤΟΣ
• ΕΛΙΞ – Προγράμματα Εθελοντικής Εργασίας / ELIX – Conservation Volunteers Greece
• ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
• ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ
• ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΘΕΣΜΟΙ-ΕΚΠΕΘΕ
• ΗΛΙΑΚΤΙΔΑ ΑΜΚΕ
• ΙΑΣΙΣ ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
• ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΝΕΟΙ ΗΓΕΤΕΣ Η ΕΞΕΛΙΞΗ
• ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΜΕΡΕΣ ΕΛΛΑΔΑ
• ΚΥΤΤΑΡΟ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ ΝΕΩΝ
• ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΕΝΤΡΟ ΝΕΩΝ ΗΠΕΙΡΟΥ
• Κοινωνικό Ελληνικό Κλιμάκιο Άμεσης Βοήθειας
• ΜΕΤΑδραση – Δράση για τη Μετανάστευση και την Ανάπτυξη
• ΜΚΟ ΦΑΡΟΣ ΕΛΠΙΔΑΣ
• ΚΕΝΤΡΟ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Ο ΝΕΣΤΟΡΑΣ
• ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ
• ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΡΙΜΝΗΣ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ – ΣΜΑΝ
• ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΑΜΚΕ
• ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΦΟΡΕΩΝ ΧΑΝΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
• ΦΑΡΟΣ
• Κάριτας Ελλάς
• ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΦΙΛΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗ ΑΓΚΑΛΙΑ
• ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΦΟΡ ΕΛΕΜΕΝΤΣ (FOUR ELEMENTS)
• ΦΡΟΝΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Από πού προήλθε ο όρος ΜΚΟ

Ο όρος Μη Κυβερνητική Οργάνωση στα ελληνικά, αποτελεί μετάφραση του αντίστοιχου αγγλικού Νon Governmental Organization (NGO), ο οποίος χρησιμοποιήθηκε το 1945 στον Καταστατικό Χάρτη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, με σκοπό τη διαφοροποίηση στα δικαιώματα συμμετοχής ανάμεσα στα εξειδικευμένα διακρατικά Ινστιτούτα και τους διεθνείς ιδιωτικούς οργανισμούς.

Κατά τον ΟΗΕ ο όρος «Μη Κυβερνητική Οργάνωση» αφορά οργανώσεις, που έχουν αναγνωριστεί από έναν εθνικό ή διεθνή οργανισμό, ο οποίος τις συμβουλεύεται, για τα θέματα που αυτές δραστηριοποιούνται. Στο άρθρο 71 του Καταστατικού Χάρτη αναφέρεται χαρακτηριστικά πως: «Το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο (σ.σ. του ΟΗΕ, που αποτελείται από 54 μέλη των Ηνωμένων Εθνών) μπορεί να αποφασίζει να συμβουλεύεται μη κυβερνητικούς οργανισμούς που ασχολούνται με θέματα της αρμοδιότητάς του. Τέτοιες αποφάσεις μπορούν να αναφέρονται σε διεθνείς οργανισμούς και, όταν το απαιτούν οι περιστάσεις, σε εθνικούς οργανισμούς, ύστερα από συνεννόηση με το ενδιαφερόμενο Μέλος των Ηνωμένων Εθνών».

Τον 18ο αιώνα συναντάμε τις πρώτες ΜΚΟ

Πριν ιδρυθεί ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών το 1945 ο όρος «μη κυβερνητική οργάνωση» δεν ήταν σε γενική χρήση. Όταν για παράδειγμα το 1919 αποφάσισαν να συνεργαστούν μεταξύ τους 132 ΜΚΟ, το έπραξαν υπό την αιγίδα της Ένωσης Διεθνών Συνεταιρισμών. Ακόμη και η Κοινωνία των Εθνών (που ιδρύθηκε το 1920 και αποτελεί τον προπομπό του σημερινού ΟΗΕ) αναφερόταν επισήμως σε δεσμούς που είχε «με ιδιωτικές οργανώσεις», και όχι με ΜΚΟ, πολλές εκ των οποίων αυτοαποκαλούνταν διεθνή ινστιτούτα, διεθνείς ενώσεις ή απλά διεθνείς οργανισμοί.

Ιστορικά, οι πρώτες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις συστάθηκαν κατά τον 18ο αιώνα και αποσκοπούσαν στην κατάργηση του δουλεμπορίου και της δουλείας γενικότερα (οι «Quakers» το 1788, στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, η «Sierra Leone Company» το 1787, στο Λονδίνο, η «Société des Amis des Noirs» το 1788 στο Παρίσι, κ.λπ.). Το 1881 ιδρύεται το Διεθνές Συμβούλιο Γυναικών και η Διεθνής Κοινοβουλευτική Ένωση.

Ερυθρός Σταυρός: Η γνωστότερη ΜΚΟ στην κόσμο

Αν σε κάποιον οφείλουν τη φήμη τους οι ΜΚΟ αυτός δεν είναι άλλος από τον διεθνή Ερυθρό Σταυρό (το «Διεθνές Κίνημα Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου» όπως είναι ο ακριβής τίτλος) που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Ελβετού επιχειρηματία Ερρίκου Ντυνάν.

Σοκαρισμένος από την αγριότητα των όσων είδε να συμβαίνουν μπροστά στα μάτια του κατά τη διάρκεια της Μάχης του Σολφερίνο (24 Ιουνίου 1859) κατά την οποία οι Γάλλοι νίκησαν τους Αυστριακούς, οργάνωσε ένα δίκτυο βοήθειας με τη συνδρομή εθελοντών προκειμένου να βρουν περίθαλψη οι τραυματίες και να βρίσκουν προστασία οι αιχμάλωτοι πολέμου. Προτείνει μάλιστα οι τραυματίες και όλοι όσοι τους φροντίζουν να θεωρούνται ουδέτεροι, ακόμα και στο πεδίο της μάχης. Από το 1863 έως σήμερα ο Ερυθρός Σταυρός έχει μεριμνήσει για εκατομμύρια τραυματίες πολέμου ανά τον κόσμο.

Η «άνθιση» των ΜΚΟ

Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις θα αυξηθούν με γεωμετρική πρόοδο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ιδίως μετά το 1970, ιδίως στην Λατινική Αμερική και την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Στην Ευρώπη, η ίδρυση της ΔΑΣΕ (Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη) υπήρξε καταλυτική, για την αναγνώριση της νομιμότητας της δράσης των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.

Εν αντιθέσει με την Ευρώπη, στην Αφρική οι ΜΚΟ είναι κατά κανόνα οργανώσεις που έχουν ως έδρα άλλες ηπείρους. Στη δε Ασία μόλις πρόσφατα, άρχισαν να αναπτύσσονται και μάλιστα κάτω από πολύ δυσμενείς συνθήκες. Σήμερα, εκτιμάται ότι ο αριθμός των διεθνών ΜΚΟ ανέρχεται στις περίπου 20.000.