Η απαγωγή του 6χρονου Ράινερ, από τον πατέρα του, στη Νορβηγία έχει προκαλέσει τεράστια αίσθηση και σοκ, αφενός για τον κινηματογραφικό τρόπο που έγινε αλλά και για την ευκολία με την οποία το παιδί βγήκε, αφού διέσχισε όλη τη χώρα οδικώς, με άλλο διαβατήριο από το δικό του– από την Ελλάδα.
Αυτό μας έκανε κατ’ αρχάς να αναρωτηθούμε τι συμβαίνει με τις αρπαγές των και τις εξαφανίσεις των παιδιών στην Ελλάδα και κατά δεύτερον τι μπορούμε να κάνουμε οι γονείς για να θωρακίζουμε τα παιδιά μας απέναντι σε αυτό το ενδεχόμενο.
«Το φαινόμενο των εξαφανίσεων των παιδιών, μέσα στις οποίες εμπίπτουν και οι αρπαγές, είναι ένα φαινόμενο συχνό σε όλο τον κόσμο» ξεκινάει να μας εξηγεί ο Στέφανος Αλεβίζος, συντονιστής του Εθνικού Κέντρου για τις Εξαφανίσεις και τα Παιδιά Θύματα Εκμετάλλευσης αλλά και ψυχολόγος στο «Χαμόγελο του Παιδιού» και συνεχίζει: «Η Ελλάδα τόσο σε διεθνές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επιδεικνύει ισχυρά αντανακλαστικά στις εξαφανίσεις των παιδιών και έτσι στη χώρα μας δεν έχουμε στατιστικά σημαντικό αριθμό ανεξιχνίαστων υποθέσεων.
Οι αρπαγές πιο συγκεκριμένα, χωρίζονται στις γονικές αρπαγές οι οποίες στην επιστημονική ορολογία ονομάζονται και διεθνείς αρπαγές γιατί συνήθως τα παιδιά φεύγουν εκτός της χώρας που κατοικούν και στις αρπαγές από τρίτα πρόσωπα. Στις τελευταίες, ο αριθμός είναι πολύ χαμηλός. Επίσης, πολύ συχνά στην Ελλάδα αποδεικνύεται πως και αυτές είναι τελικά συνήθως υποθέσεις όπου αυτός που έχει αρπάξει το παιδί προέρχεται από το ευρύτερο κοινωνικό ή και συγγενικό του περιβάλλον. Αρκετές από αυτές δηλαδή στην πορεία καταλήγουν να κατηγοριοποιούνται στο τέλος ως γονικές αρπαγές.
Αυτές, στην Ελλάδα, αφορούν στις περισσότερες περιπτώσεις σε μικτούς γάμους όπως συνέβη και στην περίπτωση του Ράινερ, όπου ένας από τους δύο γονείς είναι από την Ελλάδα και ο έτερος από άλλη χώρα.
Στις διεθνείς αρπαγές υπάρχει το εξής πρόβλημα- παρ’ όλο που υπάρχει ένα διεθνές δίκαιο που ορίζει τους τρόπους που ένα παιδί μπορεί να μεταβεί από τη μια χώρα στην άλλη, το ίδιο αυτό δίκαιο επιτρέπει να δημιουργούνται κενά με αποτέλεσμα να υπάρχει καθυστέρηση στη λύση της διαμάχης ανάμεσα στους γονείς αφού υπάρχουν και τα εθνικά νομικά δίκαια. Είναι ακριβώς αυτό που συνέβη και με τον Ράινερ όπου η μητέρα είναι δικαιωμένη στην Ελλάδα και ο πατέρας με τη σειρά του δικαιωμένος στη Νορβηγία. Αυτό είναι πολύ συχνό σε αυτές τις περιπτώσεις».
H κατηγορία των «ανησυχητικών εξαφανίσεων»
Στη συνέχεια, ο κος Αλεβίζος τονίζει πως η κατηγορία της «ανησυχητικής εξαφάνισης» είναι αυτή που πάντα προκαλεί ένα μεγάλο άγχος σε γονείς και Αρχές μέχρι τη λύση της, μιας και συνήθως οι «ανησυχητικές εξαφανίσεις» αφορούν μικρά παιδιά.
Πρόκειται συνήθως για ένα παιδί μικρής ηλικίας που την ώρα που εξαφανίζεται, δεν γνωρίζει κανείς τι του έχει συμβεί. Πολλά από αυτά τα παιδιά χάνουν τον προσανατολισμό τους ή διαφεύγουν της προσοχής των γονιών τους, ειδικά σε χώρους πιο μεγάλους και πολυσύχναστους, όπως για παράδειγμα το καλοκαίρι σε μια παραλία με κοσμοσυρροή ή ένα εμπορικό κέντρο.
Εδώ ο κίνδυνος, σύμφωνα με τον κο Αλεβίζο είναι διπλός: αφενός τα παιδιά να πάθουν κάποιο ατύχημα, πολλές φορές και θανατηφόρο, και ο δεύτερος να πέσουν θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης, αφού δεν υπάρχει ένα βλέμμα φροντίδας πάνω τους. Οι «ανησυχητικές εξαφανίσεις» δεν έχουν καθόλου ποιοτικά χαρακτηριστικά- κάποια παιδιά έχουν βρεθεί σε επικίνδυνα εγκαταλειμμένα κτίρια ή οικοδομές ενώ κάποτε, ένα άλλο βρέθηκε μέσα σε ένα πηγάδι από το οποίο δεν μπορούσε να βγει.
To 2021 oι «ανησυχητικές εξαφανίσεις ανηλίκων» έφτασαν τις 14, ποσοστό 11,29% επί του συνόλου όλων των εξαφανίσεων (αρπαγές, φυγές εφήβων κτλ).
Οι συμβουλές των γονιών στα παιδιά σε περίπτωση αρπαγής ή εξαφάνισης
- Η νο.1 βασική συμβουλή που πρέπει να δώσουν οι γονείς στα παιδιά τους πριν επισκεφτούν έναν πολυσύχναστο χώρο, μια παιδική χαρά, μια μεγάλη παραλία, πριν πάνε διακοπές κ.τ.λ, είναι πως σε περίπτωση που σταματήσουν να βλέπουν την μαμά ή τον μπαμπά ή όποιον ενήλικα τα συνοδεύει τέλος πάντων, πρέπει να μείνουν σταθερά στη θέση τους. Σύμφωνα με τον κο Αλεβίζο είναι πολύ σύνηθες, αν ένα παιδί χαθεί να μετακινείται τόσο το παιδί, όσο και οι γονείς με αποτέλεσμα να γίνεται δύσκολη η εύρεση του παιδιού
- Η επόμενη συμβουλή που πρέπει να γνωρίζουν τα μικρά παιδιά είναι πως δεν πρέπει ποτέ να ακολουθούν ένα άτομο που δεν γνωρίζουν. Τους εξηγούμε επίσης πως αν δουν έναν αστυνομικό εκεί όπου βρίσκονται αυτός είναι ο βασικός άνθρωπος στον οποίο μπορούν να μιλήσουν
- Τους μαθαίνουμε πως σε περίπτωση που είναι μόνα τους κάπου και κάποιος τα πλησιάσει και είτε τα υποχρεώσει να τον ακολουθήσουν, είτε με κάποιον τρόπο τα κάνει να αισθανθούν άβολα πρέπει γρήγορα να βάλουν τις φωνές και να κάνουν φασαρία έτσι ώστε να τραβήξουν τα βλέμματα των περαστικών πάνω τους
- Οι γονείς πρέπει όμως ήδη να έχουν μάθει στα παιδιά τους όσο πιο γρήγορα είναι αυτό εφικτό, να μπορούν να λένε από μνήμης ένα τουλάχιστον από τα τηλέφωνα των δύο γονιών αλλά και τη διεύθυνση του σπιτιού. Αν το παιδί είναι πιο μικρό μπορεί να θυμάται το 1056, τον αριθμό SOS του «Χαμόγελου του Παιδιού» ο οποίος απομνημονεύεται εύκολα
- Οι γονείς που καταλαβαίνουν ότι τους παιδί τους έχει εξαφανιστεί, πρέπει να ειδοποιούν αμέσως τις αστυνομικές αρχές, τη παραπάνω γραμμή του «Χαμόγελου» αλλά και την ευρωπαϊκή γραμμή για τα εξαφανισμένα παιδιά, 116000
- Οι γονείς πρέπει από νωρίς να έχουν μιλήσει στα παιδιά τους για τον κίνδυνο της εξαφάνισης. Το να μιλήσεις σε ένα παιδί για ένα κίνδυνο που μπορεί να αντιμετωπίσει, δεν το αγχώνει ούτε το προβληματίζει. Αντίθετα το προετοιμάζει για μια κατάσταση που μπορεί να βρεθεί και θα κληθεί μόνο του να αντιμετωπίσει.
- Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν το πρόγραμμα των παιδιών και τις συνήθειες του. Δεν αρκεί να γνωρίζετε τι ώρα σχολάει το παιδί σας αλλά και τι ώρα επιστρέφει. Σε περίπτωση που εξαφανιστεί θα κινητοποιηθείτε άμεσα
- Είναι εξίσου σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν τους φίλους των παιδιών τους. Η γνώση λειτουργεί προληπτικά. Τα παιδιά μοιράζονται μεταξύ τους χρόνο αλλά και μυστικά. Γνωρίζουν καλά το ένα το άλλο.
