Ο Νίκολας Λαντ, μεταπτυχιακός φοιτητής στο Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ από το Κονέκτικατ των ΗΠΑ, κάνει μαθήματα αρχαίας λύρας στη μοναδική εξειδικευμένη ακαδημία στον κόσμο. Τα μαθήματα γίνονται διαδικτυακά, ενώ η έδρα της ακαδημίας είναι στο Σείκιλο, ένα μουσείο ανακατασκευασμένων αρχαίων ελληνικών μουσικών οργάνων, σε μια στοά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Λάτρης της Ελλάδας, ο Νίκολας συνθέτει πρωτότυπη μουσική βασισμένος στην έρευνά του για την αρχαία ελληνική μουσικολογία και σχεδιάζει μία ταινία με στόχο να αναβιώσει τις πολιτιστικές εκδηλώσεις της Αθήνας του 540 π.Χ.

Η αγάπη του για την αρχαία λύρα ξεκίνησε από μικρή ηλικία. Ο πατέρας του είχε ένα κατάστημα που διόρθωνε κιθάρες και έτσι έμαθε από νωρίς τις «οικογένειες» συγκεκριμένων μουσικών οργάνων, όπως ότι η αρχαία λύρα είναι πρόγονος της κιθάρας. «Είχα πάντα αυξημένο ενδιαφέρον για μουσικά όργανα και πώς εξελίσσονται μέσα στον χρόνο», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Νίκολας Λάντ.

Έμαθε για το Σείκιλο και την ακαδημία λύρας μέσα από «τα πολλά και υπέροχα βίντεό τους στο youtube», όπως χαρακτηριστικά λέει. «Ένιωσα ευγνώμων με αυτό που κάνουν και με τον τρόπο που έχουν αναπτύξει την ποιότητα του ήχου αυτών των οργάνων», τονίζει. Όταν ξεκίνησε η πανδημία αντιμετώπισε τη …νωθρότητά του, όπως λέει, διαβάζοντας αρχαία επική ποίηση και συγκεκριμένα Όμηρο και Ησίοδο. «Σκέφτηκα έτσι τις πολλές αναφορές και τη σπουδαιότητα που είχε η αρχαία λύρα σε αυτή τη σημαντική περίοδο της ιστορίας», σημειώνει. Με τη Λίνα Παλερά δασκάλα του στην ακαδημία -από τις γνωστές μουσικούς αρχαίας λύρας που έχει δώσει συναυλίες σε Ελλάδα και εξωτερικό- έμαθε τους τελευταίους μήνες πολλά για αυτό το όργανο και τη μουσική παράδοση που φέρει.

Λάτρης του ελληνικού πολιτισμού, ο Νίκολας σχεδιάζει μια ταινία βασισμένη στις πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονταν στην Αθήνα το 540 π.Χ. Βρίσκεται στα πρώτα στάδια μιας έρευνας που μπορεί να διαρκέσει, όπως σημειώνει ο ίδιος, πολλά χρόνια. «Αρχίζω τώρα να “ακούω” τον μουσικό κόσμο εκείνης της εποχής. Δεν είναι η πιο δημοφιλής περίοδος της αρχαίας Αθήνας, αλλά λίγο πριν. Μια εποχή, κατά την οποία απ’ ό,τι έχω καταλάβει, η μουσική ήταν εξαιρετικά σημαντική. Αποτελούσε το κέντρο της πνευματικής εκπαίδευσης». Μαθαίνοντας αρχαία λύρα προσπαθεί να «νιώσει» τον ρυθμό εκείνης της εποχής. Στο κέντρο της ταινίας του θα είναι η περίοδος που ξεκινά το θέατρο, το δράμα και η διαλεκτική της πολιτικής και θα αναζητήσει τους τρόπους που αυτά συνδέονται. «Η ακαδημαϊκή έρευνα μού δείχνει ότι υπάρχουν πολλοί σύνδεσμοι μεταξύ της πολιτιστικής και της πολιτικής κουλτούρας. Υπάρχει μεγάλο περιθώριο για φαντασία, καθώς τα στοιχεία δεν είναι πολλά και πρέπει να τα μελετήσεις με δημιουργικότητα», εξηγεί.

Η πρώτη ακαδημία αρχαίας λύρας στον κόσμο

Ο Νίκολας Λάντ δεν είναι ο μόνος ξένος μαθητής στη διαδικτυακή ακαδημία αρχαίας λύρας που εδρεύει στο Σείκιλο. Οι μαθητές της, περίπου 45 κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας που διανύει, είναι από διάφορα μέρη του κόσμου. Από τη Γαλλία μέχρι την Αυστραλία με περισσότερους από την Αμερική, ενώ μόλις 3 μαθήτριες είναι από την Ελλάδα. Η ιστορία του Σείκιλου και της ακαδημίας λύρας ξεκίνησε από την οικογένεια Κουμαρτζή, η οποία διατηρεί εργαστήρι κατασκευής αρχαιοελληνικών οργάνων στον Ευρωπό Κιλκίς, σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας.

«Υπήρχε σημαντική ζήτηση για τα αρχαιοελληνικά όργανα από μουσικοθεραπευτές, εκπαιδευτικούς και ακαδημαϊκούς από όλο τον κόσμο», σημειώνει ο Θοδωρής Κουμαρτζής, εξηγώντας πώς δημιουργήθηκε η ακαδημία. «Η Λίνα Παλερά έχει φτιάξει μια δική της προσέγγιση σε ό,τι αφορά το κομμάτι με την αρχαία ελληνική λύρα, γιατί ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για ένα όργανο, το οποίο είχε χαθεί για πολλά χρόνια, οπότε δεν ξέραμε ακριβώς πώς παιζόταν», επισημαίνει.

Στην ακαδημία (εδώ το κανάλι της στο Youtube) γίνονται μαθήματα σε διαφορετικά επίπεδα, τα οποία απευθύνονται από αρχάριους μέχρι και επαγγελματίες μουσικούς. «Έχουμε έρθει σε επαφή και με άλλους παίκτες αρχαίας ελληνικής λύρας στην Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίοι -έμμεσα ή άμεσα- συμμετέχουν στην προσπάθεια που κάνουμε για μια ουσιαστική αναβίωση του μουσικού αυτού οργάνου», λέει ο κ. Κουμαρζής.

Μιλώντας για τους μαθητές, η Λίνα Παλερά σημειώνει ότι «όλοι τους έχουν μεγάλη αγάπη για το αρχαίο ελληνικό στοιχείο, για αυτή τη μουσική και τα όργανα». Προσθέτει ακόμη ότι από την αρχή ήθελε να κινηθεί στο εξωτερικό και αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσω διαδικτύου. Από τα ταξίδια και τις συναυλίες της στο εξωτερικό έχει συναντήσει πολλούς ανθρώπους, ιδιαίτερα από τη Γαλλία και την Αμερική, που έδειχναν μεγάλο ενδιαφέρον για την αρχαία λύρα.

Led Zepellin και «Stairway to heaven» με αρχαία λύρα

Η Λίνα Παλερά εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι υπάρχει πολύ και πλούσιο υλικό για την αρχαία λύρα -στην αρχαία Ελλάδα για περίπου χίλια χρόνια ήταν το βασικό όργανο- και αυτό που μάγεψε την ίδια είναι ότι «αυτό το όργανο δεν το θαυμάζω μόνο σε ένα μουσείο, αλλά το πιάνω στα χέρια μου και το εξερευνώ». Για αυτό έχει κάνει και πολλά σύγχρονα κομμάτια. Το Φθινόπωρο του 2020 κυκλοφόρησε και το άλμπουμ της «Aurora», το οποίο περιλαμβάνει διασκευές και δικά της κομμάτια που βγήκαν «εξερευνώντας», όπως σημειώνει. Στο άλμπουμ υπάρχει και το «Ένα τραγούδι από το Αλγέρι» του Απόστολου Καλδάρα, διασκευασμένο με γαλλικό στίχο καθώς, όπως εξηγεί η κ. Παλέρα, η δεύτερη γλώσσα στο Αλγέρι είναι τα γαλλικά. Το όνειρό της είναι η αρχαία λύρα να μπει στη σύγχρονη παλέτα, γι’ αυτό στην ακαδημία διδάσκονται και σύγχρονα κομμάτια, από Celine Dion μέχρι Metallica και Led Zeppelin.