Είναι 500 εκατομμύρια ευρώ, όπως το υπολογίζουν τα διυλιστήρια και οι εταιρίες εμπορίας πετρελαιοειδών; Φτάνει το 1 δισεκατομμύριο κατά τους βενζινοπώλες ή ξεπερνά τα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με το γενικό γραμματέα Διαφάνειας του υπουργείου Δικαιοσύνης, Γιώργο Σούρλα;

Όποιο από τα παραπάνω νούμερα προσεγγίζει περισσότερο την πραγματικότητα για το κόστος για το ελληνικό Δημόσιο από τη νοθεία και το λαθρεμπόριο καυσίμων, ένα είναι βέβαιο: τυχόν καταπολέμησή τους θα ελάφρυνε κατά πολύ τον ελληνικό λαό από την οικονομική δοκιμασία την οποία υφίσταται εδώ και δυόμισι χρόνια.

Οι υγιείς «παίκτες» συμφωνούν πως ανεξάρτητα από το αν η νοθεία και το λαθρεμπόριο αφορούν το 5% ή το 30% των συνολικώς διακινούμενων καυσίμων, η παρανομία θα έπρεπε να θεωρείται το ίδιο κολάσιμη, ανεξαρτήτως από την πηγή προέλευσής της: είτε από τα τέσσερα διυλιστήρια της χώρας, είτε από τους εισαγωγείς και τους διανομείς καυσίμων, είτε από τους πρατηριούχους.

Εκατοντάδες παράνομα εργαστήρια και δεξαμενές

Νοθεία αποτελεί η πρόσμειξη ενός ομοειδούς φτηνού προϊόντος με ακριβό προκειμένου να αποκομίσει κάποιος μεγαλύτερο κέρδος, πουλώντας το φτηνό σαν ακριβό. Στον τομέα των καυσίμων αυτή αφορά, για παράδειγμα, την πώληση αμόλυβδης βενζίνης σαν σούπερ αμόλυβδης, με τη διαφορά των περίπου 0,15 ευρώ να πηγαίνει στην τσέπη των επιτήδειων.

Η προσθήκη στη βενζίνη ουσιών όπως μεθανόλης, τολουόλης, διαλυτών και χρησιμοποιημένων ορυκτέλαιων, οι οποίες είτε εισάγονται ατελώς είτε έχουν πολύ χαμηλό κόστος, δεν αποφέρει μόνο παράνομο κέρδος στους διακινητές, αλλά δημιουργεί και κινδύνους για τη δημόσια υγεία.

Προβλήματα, επίσης, δημιουργούνταν παλαιότερα και με το πετρέλαιο θέρμανσης και το πετρέλαιο κίνησης, τα οποία έχουν περιοριστεί χάρη στην εξίσωση των φόρων, όχι όμως χωρίς συνέπειες: πολλοί συμπολίτες μας θα παγώσουν αυτόν το χειμώνα λόγω της υψηλής τιμής του πετρελαίου θέρμανσης, πολλά πρατήρια θα κλείσουν γιατί δεν θα μπορέσουν να εξισορροπήσουν τη ζημιά προηγούμενων μηνών, ενώ το ελληνικό Δημόσιο δεν θα εισπράξει τα προσδοκώμενα έσοδα λόγω μειωμένης κίνησης.

Την ίδια ώρα, ωστόσο, μόνο στο νομό Αττικής υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες πως λειτουργούν δεκάδες παράνομα εργαστήρια νόθευσης καυσίμων και δεξαμενές αποθήκευσης λαθραίων, όπως για παράδειγμα στο Πέραμα και στο Αιγάλεω. Νοθευμένα καύσιμα, εξάλλου, τα οποία μπορεί να είναι και προϊόντα λαθρεμπορίου έχουν βρεθεί ακόμα και σε στρατιωτικά οχήματα.

Βενζίνη προοριζόμενη για τον Ελληνικό Στρατό έχει εντοπιστεί σε Ι.Χ. (έχουν συλληφθεί και αξιωματικοί που πουλούσαν στρατιωτικά καύσιμα σε πρατήρια), την ίδια στιγμή που ναυτιλιακό πετρέλαιο αποχρωματίζεται και διατίθεται στην ελεύθερη αγορά, αλλά και στις Ένοπλες Δυνάμεις ως πετρέλαιο κίνησης, δηλαδή σε διπλάσια και πλέον τιμή, δημιουργώντας προβλήματα και στις μηχανές των οχημάτων.

«Συνενοχή πολιτικών-οικονομικών παραγόντων»

Σύμφωνα με πληροφορίες του news.gr, είναι πολύ πιθανό το ίδιο κύκλωμα να βρίσκεται πίσω από τα λαθραία και νοθευμένα καύσιμα που φτάνουν στις Ένοπλες Δυνάμεις. Κατά παρέκκλιση, εξάλλου, του Κοινοτικού Δικαίου, η προμήθεια καυσίμων του Ελληνικού Στρατού γίνεται με απευθείας ανάθεση, με βάση νόμο της χούντας! Μολονότι υπάρχει πρόβλεψη στο Ν. 2286/1995 για την αλλαγή αυτού του συστήματος στην προμήθεια αγαθών σημαντικής τεχνολογικής και οικονομικής αξίας, εκκρεμεί ακόμα η υπογραφή σχετικής υπουργικής απόφασης που θα επιφέρει αλλαγές προς την κατεύθυνση της διαφάνειας.

Από τη στιγμή που δεν έχει γίνει ποτέ έρευνα αγοράς, άλλωστε, μόνο έκπληξη δεν προκαλεί το ότι 18 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προμηθεύονται φθηνότερη βενζίνη για το στρατό τους και 13 φθηνότερο πετρέλαιο κίνησης σε σύγκριση με την Ελλάδα. Αίσθηση, πάντως, προκαλείται από το γεγονός ότι το ΣΔΟΕ, το οποίο έχει επιφορτιστεί και με τον έλεγχο της προμήθειας καυσίμων στον Ελληνικό Στρατό, δεν έχει επισκεφτεί ακόμα τις εγκαταστάσεις των διυλιστηρίων.

Σημειώνεται, επίσης, πως η νοθεία ενδέχεται να μην έχει γίνει από αυτόν στον οποίο εντοπίζεται το νοθευμένο καύσιμο, μπορεί δηλαδή να μην ευθύνεται, για παράδειγμα, ο πρατηριούχος αλλά ο μεταφορέας ή η εταιρία πετρελαιοειδών. Στην πράξη, όμως, λίγοι ανησυχούν, αφού τα πρόστιμα τα οποία επιβάλλονται είναι τόσο χαμηλά που αποτελούν «παρωνυχίδα» σε σύγκριση με τα κέρδη από την παρανομία.

Ο Γιώργος Σούρλας, γενικός γραμματέας Διαφάνειας του υπουργείου Δικαιοσύνης, έχει καταθέσει, εδώ και καιρό, 30 δείγματα νοθευμένων καυσίμων που έχουν εντοπιστεί στο Αστυνομικό και στο Πυροσβεστικό Σώμα, αλλά δεν έχει ασκηθεί καμιά ποινική δίωξη.

Ο ίδιος, μιλώντας στο news.gr, δηλώνει πεπεισμένος ότι η δράση των κυκλωμάτων συνεχίζεται ακόμα και σήμερα. Κατανέμει, μάλιστα, την ευθύνη γι’ αυτό διαχρονικά κυρίως στη στρατιωτική και πολιτική ηγεσία, καθώς και στη Δικαιοσύνη. «Όπου παρατηρείται διαπλοκή, όπως συμβαίνει στο ζήτημα των καυσίμων, δε μπορεί να μην υπάρχει ανοχή ή συνενοχή πολιτικών προσώπων και οικονομικών παραγόντων», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Σούρλας.

«Πειραγμένες» αντλίες

Επιπλέον, οι γνωρίζοντες συγκατανεύουν στο ότι η «επιστήμη» της απάτης εξελίσσεται πάντοτε πολύ πιο γρήγορα από την αντίστοιχη της καταπολέμησής της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι «πειραγμένες» αντλίες, οι οποίες τα τελευταία τέσσερα χρόνια αυξάνονται και πληθύνονται.

Τελευταία λέξη της τεχνολογίας είναι η χρήση λογισμικού που προμηθεύουν ασιατικές εταιρίες, ο χειρισμός του οποίου μπορεί να γίνεται και από απόσταση, για παράδειγμα μέσω ενός κινητού τηλεφώνου ή ενός ηλεκτρονικού συστήματος εγκαταστημένου σε αυτοκίνητο. Πέρα ωστόσο από αυτό το κόλπο, ορισμένοι πρατηριούχοι έχουν τοποθετήσει σπιράλ στις δεξαμενές καυσίμων, τα οποία ενεργοποιούν με μπόιλερ και μέσω της υψηλής θερμοκρασίας αυξάνεται ο όγκος στις δεξαμενές.

Ο διευθυντής της Οικονομικής Αστυνομίας, Δημήτρης Γεωργατζής, είναι αποκαλυπτικός, σε συνομιλία του με το news.gr, παραδεχόμενος ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα: «Τα κυκλώματα δεν ξεκινούν και δεν τελειώνουν στους πρατηριούχους, αλλά βρίσκονται πολύ ψηλά. Στήνουν μεταπρατικές εταιρίες, οι οποίες εκμεταλλεύονται, εμφανώς ή αφανώς, πρατήρια. Η πλειονότητα των επαγγελματιών κάνει καλά τη δουλειά της. Οι κακοί, όμως, επαγγελματίες δεν έχουν τον θεό τους».

Απώλειες 300 εκατομμύρια ευρώ ετησίως από το λαθρεμπόριο

Στο μεταξύ, το λαθρεμπόριο αφορά καύσιμα για τα οποία δεν έχουν πληρωθεί δασμοί και φόροι και είναι δυνατό, για παράδειγμα, να προορίζονται επισήμως για την τροφοδοσία ποντοπόρων πλοίων. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι οι εικονικές εξαγωγές στα Σκόπια, στη Βουλγαρία, στην Τουρκία, στο Μαυροβούνιο, στην Αλβανία και σε άλλες χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης ή η παράνομη επανεισαγωγή καυσίμων.
Αντί να φτάσουν στον υποτιθέμενο προορισμό τους, οι εξαγωγές διατίθενται στην ελληνική αγορά και τα κυκλώματα βάζουν στην τσέπη τους τη διαφορά που προκύπτει από τη μη καταβολή των δασμών και των φόρων. Συνολικώς, οι απώλειες για το ελληνικό Δημόσιο έχει υπολογιστεί πως αγγίζουν τα 300 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Την ίδια ώρα, παιχνίδια γίνονται το τελευταίο διάστημα και με τις εικονικές εξαγωγές και τις προμήθειες δήθεν για βιομηχανική χρήση υγραερίου, οι οποίες στοιχίζουν στο δημόσιο ταμείο περίπου 25.000.000 ευρώ κάθε χρόνο. Είναι χαρακτηριστικό πως με αυτόν τον τρόπο διακινούνται γύρω στα 1000 βυτία ετησίως.

Πώς απαντούν Πολιτεία, διυλιστήρια, μεσάζοντες

Από την πλευρά της, η κυβέρνηση πέρασε πρόσφατα από το Κοινοβούλιο νόμο για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου και την ενίσχυση του ανταγωνισμού στην αγορά καυσίμων. Ωστόσο, δεν έχουν εκδοθεί ακόμα οι υπουργικές αποφάσεις εφαρμογής του.

Η σημαντικότερη πρόβλεψη αφορά τον έλεγχο της διακίνησης εισροών-εκροών σε όλα τα στάδια διακίνησης και η σύνδεσή τους με τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, ενώ ο καταναλωτής στο πρατήριο θα λαμβάνει αυτομάτως απόδειξη με τον όγκο και την αξία των καυσίμων που αγόρασε.

Οι προθεσμίες για την εγκατάσταση αυτού του συστήματος λήγουν από τις 31 Μαρτίου του 2013 και ύστερα, αρχής γενομένης από την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη.

Οι θωρακίσεις που προσφέρει το νομοθετικό πλαίσιο

Επιπλέον, με το νέο νομοθετικό πλαίσιο προβλέπονται: η ιχνηθέτηση των καυσίμων (τοποθέτηση ουσιών που διευκολύνουν τον εντοπισμό της νοθείας και του λαθρεμπορίου καυσίμων), καθώς και η τοποθέτηση GPS σε όλα τα βυτιοφόρα που μεταφέρουν καύσιμα, αλλά και στα πλοία μεταφοράς ναυτιλιακού πετρελαίου. Όσον αφορά την τιμολόγηση, τα διυλιστήρια θα πρέπει να προβαίνουν σε αναλυτικό προσδιορισμό των στοιχείων κόστους που χρεώνουν στους πελάτες τους.

Παραλλήλως, οι εταιρίες διύλισης κι εμπορίας πετρελαιοειδών προτείνουν να επιβάλλονται βαρύτατες ποινές και να γίνεται παρακολούθηση-έλεγχος των εξαγωγών με ηλεκτρονική διαδικασία, όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά ακόμα και σε γειτονικές μας βαλκανικές.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ζητούν την άμεση εφαρμογή της ηλεκτρονικής διαδικασίας τελωνειακών συναλλαγών και για το ναυτιλιακό πετρέλαιο, το οποίο αντί για τον ανεφοδιασμό των πλοίων καταλήγει στην ξηρά, αποχρωματίζεται και διακινείται παρανόμως. Επιπλέον, οι εταιρίες επισημαίνουν πως επιθυμούν το συνεχή και δειγματοληπτικό έλεγχό τους, αλλά και τον εκσυγχρονισμό των τελωνειακών διαδικασιών, ώστε οι τελωνειακοί υπάλληλοι να αφοσιωθούν στην πάταξη της λαθρεμπορίας.

«Δεν υπάρχει πολιτική βούληση»

Το πραγματικό ζητούμενο, πάντως, είναι η εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας. Όπως υπενθυμίζει, άλλωστε, στο news.gr ο Δημήτρης Μακρυβέλιος, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Βενζινοπωλών Ελλάδος (ΟΒΕ), το 2003 η εγκατάσταση ταμειακών μηχανών στα πρατήρια για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης καυσίμων είχε παρουσιαστεί σαν σωτήριο μέτρο.

Στην πράξη, όμως, δεν υπήρξε αποτέλεσμα, όπως συνέβη και το 2008 με το Σύστημα «Ήφαιστος» για την παρακολούθηση της διακίνησης του πετρελαίου θέρμανσης. «Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί οφείλουν να λειτουργούν συστηματικώς. Δεν υπάρχει, όμως, η πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο γιατί υπάρχει άμεση διασύνδεση των κυκλωμάτων με την πολιτική εξουσία», σημειώνει αιχμηρά ο κ. Μακρυβέλιος.

Πηγή: news.gr