Η «απόδειξη της ορθότητας μιας ιδέας» (proof of concept) συνήθως σημαίνει πως αυτή είναι τελικά εφικτή. Οι λάτρεις των κρυπτονομισμάτων υποστηρίζουν πως η έγκριση των ETFs bitcoin από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ αποτελεί την ουσιαστική απόδειξη της ιδέας ότι τα κρυπτονομίσματα είναι βιώσιμα και σηματοδοτεί ένα μεγάλο βήμα προς την ενσωμάτωσή τους στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Το ερώτημα, ωστόσο, είναι ως τι είναι βιώσιμα; Και ως προς τι η ιδέα τους είναι εφικτή; Ο πρωταρχικός σκοπός των νομισμάτων σε όλη την οικονομική ιστορία ήταν να διευκολύνουν την κατανάλωση, τις επιχειρηματικές συναλλαγές και τις επενδύσεις κεφαλαίου.
Η διαπραγμάτευση, η κερδοσκοπία και η αντιστάθμιση κινδύνου γίνονται αφού ένα νόμισμα αρχίσει να χρησιμοποιείται ευρέως και ο συναλλακτικός οικονομικός σκοπός του έχει εδραιωθεί.
Κανείς δεν έκανε συναλλαγές ή κανείς δεν κερδοσκοπούσε με το δολάριο, τη λίρα, το γιεν ή άλλα σημαντικά παγκόσμια νομίσματα πριν αυτά χρησιμοποιηθούν για οικονομικές συναλλαγές. Η απαιτούμενη απόδειξη της ιδέας είναι η οικονομική χρήση τους. Φυσικά, δεν το επιτυγχάνουν όλα τα νομίσματα. Τα ποσοστά πληθωρισμού ορισμένων αναδυόμενων χωρών είναι τόσο υψηλά που οι ντόπιοι προτιμούν να χρησιμοποιούν καθιερωμένα νομίσματα, όπως το αμερικανικό δολάριο, στις καθημερινές συναλλαγές τους.
Οι υποστηρικτές των κρυπτονομισμάτων έχουν προτείνει πως το bitcoin θα μπορούσε να είναι μια προτιμότερη επιλογή έναντι αυτών των νομισμάτων. Το Ελ Σαλβαδόρ είναι διάσημο για την προσπάθεια να κάνει τη σύνδεση μεταξύ της κερδοσκοπίας του bitcoin και της οικονομικής πραγματικότητας, αλλά, μέχρι στιγμής, τα αποτελέσματα είναι αμφίβολα.
Παρά τους ισχυρισμούς ότι η ροή κεφαλαίων στο Ελ Σαλβαδόρ χρησιμοποιώντας bitcoin θα ήταν φθηνότερη και ευκολότερη σε σχέση με τη χρήση του αμερικανικού δολαρίου, η κεντρική τράπεζα του Ελ Σαλβαδόρ εκτιμά ότι μόνο το 1% περίπου των εισπραχθέντων εμβασμάτων τους πρώτους έξι μήνες του 2023 ήταν σε bitcoin.
Εάν τα κρυπτονομίσματα είναι πράγματι νομίσματα, και όχι μια κερδοσκοπική συλλεκτική μανία, όπως οι κάρτες ποδοσφαίρου, τότε θα ήταν το πρώτο νόμισμα που διαπραγματεύεται στον κόσμο χωρίς οικονομικό σκοπό. Εκτός από σχετικά μικρές εποικοδομητικές χρήσεις σε ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες, μπορεί κανείς να πληρώσει για αποστολές φαιντανύλης ή όπλων κρυφά, να κρύψει πλούτο ή να χρηματοδοτήσει τρομοκράτες, αλλά έχουν μικρή αξία για καθημερινές συναλλαγές όπως η αγορά παντοπωλείων ή η πληρωμή των περισσότερων λογαριασμών .
Και παρά τον ενθουσιασμό γύρω από την έκδοση ETF bitcoin αυτή την εβδομάδα, αυτό σε καμία περίπτωση δεν διευκολύνει την ευρύτερη συναλλακτική χρήση κρυπτονομισμάτων στις ΗΠΑ ή στις παγκόσμιες οικονομίες. Θα είναι ακόμα δύσκολο να αγοράσετε ένα φλιτζάνι καφέ με Bitcoin.
Ωστόσο, εάν ο σκοπός του Bitcoin είναι καθαρά να είναι μέσο κερδοσκοπίας, τότε αυτά τα ETF μπορεί πράγματι να είναι «η απόδειξη της ορθότητας της ιδέας». Πιθανότατα θα ενθαρρύνουν τη συμμετοχή μεμονωμένων επενδυτών που πιστεύουν ότι η παραδοσιακή συναλλαγή μέσω πιο γνωστών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων είναι ασφαλέστερη από τα προηγούμενα μέσα διαπραγμάτευσης κρυπτονομισμάτων.
Τα καλά εδραιωμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ενδεχομένως να είναι πιο επιφυλακτικά. Ο αποπληθωρισμός τόσο της τεχνολογίας όσο και της φούσκας της στέγασης αποκάλυψε νομικές και οικονομικές υποχρεώσεις που δεν περίμεναν. Η εξάπλωση της κερδοσκοπίας για το bitcoin και κάθε επακόλουθος αποπληθωρισμός θα μπορούσε να τα εκθέσει παρόμοιους κινδύνους.
Ο εκδημοκρατισμός της αγοράς είναι κοινό χαρακτηριστικό στις χρηματοοικονομικές φούσκες. Η ιδέα ότι οι όροι παιχνιδιού έχουν ισοπεδωθεί και όλοι έχουν πλέον πρόσβαση σε ένα περιουσιακό στοιχείο ήταν ιστορικά ένα τραγούδι σειρήνας που δελεάζει τους επενδυτές να συμμετάσχουν σε οικονομικές φούσκες.
Τα Bitcoin ETFs φαίνεται να είναι το δόλωμα αυτής της φούσκας. Θα μπορούσαν ακόμη και να αποτελέσουν εμπόδιο στην καταπολέμηση του πληθωρισμού από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Οι φούσκες είναι εγγενώς πληθωριστικές επειδή μια οικονομία εκτρέπει το κεφάλαιο σε τέτοια περιουσιακά στοιχεία αντί σε παραγωγικούς πόρους. Με απλά λόγια, τα χρήματα ρέουν προς πράγματα που η οικονομία δεν χρειάζεται σε βάρος των πραγμάτων που χρειάζεται.
Εάν η προκύπτουσα υποπροσφορά αγαθών και υπηρεσιών δεν μπορεί να συμβαδίσει με τη συνολική ζήτηση ή η παραγωγικότητα δεν βελτιωθεί σημαντικά, τότε η εσφαλμένη κατανομή κεφαλαίων από μια φούσκα πυροδοτεί πληθωριστικές πιέσεις.
Καθώς πληθαίνουν τα στοιχεία ότι η παγκοσμιοποίηση αρχίζει να συρρικνώνεται, οι ΗΠΑ βρίσκονται σε κάπως επισφαλή θέση λόγω του τεράστιου εμπορικού τους ελλείμματος. Επομένως, θα μπορούσε κανείς να αναμένει ότι οι ροές κεφαλαίων θα στραφούν προς τη βελτίωση της θλιβερά ανεπαρκούς υποδομής και κεφαλαιακής βάσης της χώρας.
Η έλευση των ETF του bitcoin θα μπορούσε να εκτρέψει περαιτέρω κεφάλαιο προς την αντιπαραγωγική κερδοσκοπική χρήση. Κάποιοι έχουν προτείνει ότι το bitcoin είναι μια ψηφιακή έκδοση του χρυσού. Αυτό φαίνεται να αγνοεί το γεγονός ότι τέτοια πολύτιμα μέταλλα και εμπορεύματα έχουν οικονομικές χρήσεις και δεν αποτελούν απλώς μέσο κερδοσκοπίας.
Η βέρα μου δεν θα είναι ποτέ από bitcoin. Στην πραγματικότητα, μοιάζει περισσότερο με ψηφιακές τουλίπες, απηχώντας την ολλανδική φούσκα τουλίπας του 1600. Αυτή η τρέλα έγινε τόσο ακραία που το Χρηματιστήριο του Άμστερνταμ άρχισε να εμπορεύεται τακτικά βολβούς μαζί με μετοχές.
Η μανία των κρυπτονομισμάτων είναι πλέον αρκετά ακραία ώστε τα καθιερωμένα χρηματιστήρια, συμπεριλαμβανομένων του NYSE και του Nasdaq, θα αρχίσουν να διαπραγματεύονται ETFs bitcoin. Αυτό πιθανότατα θα προκαλέσει πρόσθετο δημόσιο ενδιαφέρον, αλλά για λάθος λόγους.
Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να θυμούνται ότι το bitcoin και άλλα κρυπτονομίσματα εξακολουθούν να φαίνονται ένα εργαλείο για κερδοσκοπία, αντί για νομίσματα με αποδεδειγμένη οικονομική αξία. Οι ενέργειες αυτής της εβδομάδας απλώς θα επεκτείνουν αυτές τις εικασίες σε ένα ευρύτερο, και πιθανότατα ανυποψίαστο, κοινό.
- Το άρθρο του Ρίτσαρντ Μπερνστάιν δημοσιεύθηκε στους Financial Times
