Εμπορικές επιχειρήσεις: Τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετώπισαν πέρσι

Η επανεκκίνηση του εμπορίου είναι ένα βασικό ζητούμενο για την ελληνική οικονομία. Για να συμβεί αυτό, απαιτούνται στοχευμένες παρεμβάσεις. Αυτό υπογραμμίζεται στην Ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου 2020, η οποία θα παρουσιαστεί στο διήμερο διαδικτυακό συνέδριο που διοργανώνει η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), την Τρίτη και Τετάρτη 6-7 Απριλίου 2021.

Την εκδήλωση, για τα 20 χρόνια της ετήσιας έκθεσης Ελληνικού Εμπορίου, θα τιμήσουν με την παρουσία τους, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αλέξης Τσίπρας.

Μεγάλο πρόβλημα οι μεταχρονολογημένες επιταγές

Όπως σημειώνει στο εισαγωγικό σημείωμά του στην έκθεση ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Γιώργος Καρανίκας: «Οι στοχευμένες παρεμβάσεις θα αποτελέσουν τη βάση για μια ομαλή επιστροφή της αγοράς στην κανονικότητα, όπως αυτή και αν θα ορίζεται εκ των υστέρων».

Όπως υπογραμμίζει ο ίδιος, εκτός από το ότι πρέπει η αγορά να είναι ανοιχτή και κάθε μέρα να γίνονται βήματα με ασφάλεια για πλήρη επιστροφή στην κανονικότητα, χαρακτηρίζεται απαραίτητο να ξανατεθεί στο επίκεντρο της συζήτησης το μεγάλο πρόβλημα του εμπορίου, που είναι οι μεταχρονολογημένες επιταγές και η διαχείρισή τους την επόμενη μέρα.

Επιπλέον, ο πρόεδρος σημειώνει ότι είναι αναγκαίο να θεσπιστεί ο ακατάσχετος επιχειρηματικός λογαριασμός, ο οποίος θα αποτελέσει ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο, και παράλληλα, μέσα από έναν διάλογο της κυβέρνησης με τους εκπροσώπους της αγοράς, να προκύψει ένα σφιχτό, δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα για την οριστική κα­τάργηση τόσο της προκαταβολής φόρου όσο και του τέλους επιτηδεύματος.

«Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ακόμα και υγιείς επιχειρήσεις, οι οποίες άντεξαν τις αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης από το 2008, κα­λούνται σήμερα να προσαρμοστούν σε ένα εξαιρετικά δυσμενές οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον, το οποίο, ενδεχομένως, την επόμενη μέρα της πανδη­μίας θα θέσει σε αμφισβήτηση τη βιωσιμότητά τους και θα τις μετατρέψει σε μη βιώσιμες» όπως σημειώνει.

Επιπλέον, ο πρόεδρος τονίζει ότι πρέπει να προχωρήσει άμεσα και συστηματι­κά ο ψηφιακός μετασχηματισμός των μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων, καθώς, οι λίγοι έμποροι που είχαν προλάβει να συνδυάσουν το φυσικό κατάστημα με τις ηλεκτρονικές πωλήσεις άντεξαν και αντέχουν περισσό­τερο στα πλήγματα που δημιουργούν τα συνεχόμενα λοκντάουν.

Τέλος, υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να αξιοποιηθούν οι πόροι από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και να ενισχυθούν τομείς της οικονομίας που θα παράγουν διαρκή προ­στιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία.

Ετοιμάζεται Λευκή Βίβλος για το Λιανικό Εμπόριο

Η Βάλια Αρανίτου, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, διευθύντρια ΙΝΕΜΥ­ΕΣΕΕ, αναφέρει σε δήλωσή της: «Η Ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου για το 2020 έχει στραμμένο το βλέμμα της στο 2040, στο πώς θέλουμε και πώς πρέπει να είναι η κατάσταση στο εμπόριο είκοσι χρόνια μετά. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η διοίκηση της ΕΣΕΕ και το ΙΝΕΜΥ, υπό τον πρόεδρό τους Γιώργο Καρανίκα, ανέλαβαν την πρωτοβουλία να εκπονήσουν μια «Λευκή Βίβλο» για το Λιανικό Εμπόριο στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Αυτή η Λευκή Βίβλος για το Λιανικό Εμπόριο φιλοδοξούμε να αποτελέσει έναν πολύτιμο οδικό χάρτη για τη θεμελίωση πολιτικών στον κλάδο».

Όπως αναφέρει η κ. Αρανίτου, ο κύκλος εργασιών στο σύνολο του ελληνικού εμπορίου υπο­χώρησε το 2020 κατά 8,2%, όταν στο σύνολο της οικονομίας η πτώση ήταν ισχυρό­τερη (­13,5%). Και οι πολύ μικρές (micro) επιχειρήσεις δέχονται συνεχείς πιέσεις τόσο από τη χρηματοπιστωτική κρίση όσο και από εκείνη της υγείας, με αποτέλεσμα το μερίδιό τους στην απασχόληση να περιοριστεί σε 54,0% έναντι 62,2% το 2008.

Την ίδια στιγμή, η απασχόληση στο εμπόριο παρουσίασε σημαντική άνοδο, κατά 2,7%, εν μέσω μάλιστα πανδημίας, δημιουργώντας σχεδόν 19.000 νέες θέσεις εργασίας, μετά τις απώλειες (­0,6%) του 2019. Η εξέλιξη αυτή τροφοδοτήθηκε από τα εξαιρε­τικά αποτελέσματα στο χονδρικό εμπόριο (+25,8%), ενώ ο επιμέρους κλάδος των οχημάτων άσκησε καθοδικές πιέσεις (­14,5%) και το λιανικό συνεισέφερε μόνο οριακά (+0,6%). Με εξαίρεση τους αυτοαπα­σχολουμένους (­0,4%), η απασχόληση στις υπόλοιπες κατηγορίες εργαζομένων του κλάδου παρουσίασε άνοδο (εργοδότες: 2,0%, μισθωτοί: 3,2% και βοηθοί: 15,2%).

Ωστόσο, αυτή η γενική εικόνα διαφοροποι­είται σημαντικά τόσο σύμφωνα με το μέγεθος της επιχείρησης όσο και με βάση τον κλάδο. Έτσι, στις μι­κρότερες επιχειρήσεις το 78% κατέγραψε μείωση του κύκλου εργασιών μεταξύ του α ́ εξαμήνου του 2020 και του β ́ εξαμήνου του 2019, ενώ το 15% εμφάνισε στασιμότητα. Επιπλέον, σχεδόν 9 στις 10 επιχειρήσεις (88%) θεωρούν ότι η πανδημία θα επηρεάσει αρνητικά τον κύ­κλο εργασιών τους σε σχέση με το 2019, τη στιγμή που το 56% των επιχειρηματιών θεωρεί πως η πτώση του τζίρου θα ξεπεράσει το 40%. Σε ό,τι αφορά στους κλάδους, η ένδυση και υπόδηση καταγράφει τεράστιες απώλειες, της τάξης του 60%.

Τα οικονομικά στοιχεία των μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων

Σύμφωνα με δειγματοληπτική έρευνα ΙΝΕΜΥ για το 2020, τα οικονομικά στοιχεία των μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων παρουσιάζουν την εξής εικόνα:

• Το α ́ εξάμηνο του 2020, το 27% των επιχειρήσεων του λιανικού εμπορίου λει­τουργεί λιγότερο από 10 έτη, ποσοστό αυξημένο σε σχέση με το α ́ εξάμηνο του 2019 (21%), ενώ εκείνες που λειτουργούν από 11 έως 20 έτη φτάνουν στο 26%.
• Το 31% των επιχειρήσεων στεγάζει την επιχειρηματική του δραστηριότητα σε ιδι­όκτητο οίκημα, επιβεβαιώνοντας το υψηλό ποσοστό ιδιόκτητης επαγγελματικής στέγης που είχε καταγραφεί και σε προηγούμενες έρευνες.
• Η γεωγραφική κατανομή της προέλευσης των εμπορευμάτων διαφοροποιήθηκε σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Συγκεκριμένα, το 71,6% των εμπορευμάτων προέρχεται από την Ελλάδα, ποσοστό αυξημένο σε σχέση με το 62,5% για το 2019.
• Οι επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου συνεχίζουν να διατηρούν σταθερές σχέσεις συνεργασίας με τους προμηθευτές, όπως προκύπτει από τις σχετικά περιορισμέ­νες (27%) πιθανότητες διακοπής της συνεργασίας μαζί τους κατά το α ́ εξάμηνο του 2020.
• Το 78% των εμπορικών επιχειρήσεων κατέγραψε μείωση του κύκλου εργασιών μεταξύ των δύο εξαμήνων (α ́ εξάμηνο του 2020 σε σύγκριση με το β ́ εξάμηνο του 2019), ενώ το 15% εμφάνισε στασιμότητα.
• Η μέση εξαμηνιαία αξία αγοράς εμπορευμάτων για το α ́ εξάμηνο του 2020 ανέρ­χεται σε 28.569 ευρώ, η οποία είναι εμφανώς μειωμένη σε σχέση τόσο με το α ́ εξάμηνο όσο και με το β ́ εξάμηνο του 2019.
• Ο μέσος όρος των εξαμηνιαίων πάγιων δαπανών για τις επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου ανέρχεται σε 3.296 ευρώ (6.592 ευρώ κατ’ έτος).
• Το 70% και το 73% των επιχειρήσεων δεν έχουν οφειλές προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία αντιστοίχως, ενώ το 79% δεν έχει οφειλές προς τους προμη­θευτές. Παρατηρείται σημαντική μείωση της μέσης οφειλής, κατά 13,6% περίπου, προς την εφορία σε σχέση το προηγούμενο έτος.
• Το ποσοστό των επιχειρήσεων με επαγγελματικό δάνειο (19%) παρουσιάζει αύξη­ση σε σχέση με το α ́ εξάμηνο του 2019 (17%).
• Σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης αποτελούν τα ίδια κεφάλαια της επιχείρη­σης (86,2%) και τα προσωπικά κεφάλαια του ιδιοκτήτη (54,5%), τα οποία παρου­σιάζουν μεγάλη αύξηση σε σχέση με το 2019 (33,3%). Το ποσοστό χρηματοδότη­σης από συγγενείς (24,4%) αυξήθηκε σε σχέση με το προηγούμενο έτος (22,2%).
• Οι επενδυτικές δραστηριότητες παρουσιάζουν μείωση, με μόλις το 11,6% των επι­χειρήσεων να έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις παγίου κεφαλαίου. Το προηγού­μενο έτος το αντίστοιχο ποσοστό είχε ανέλθει σε 14,5%.
• Το 51% των επιχειρήσεων δεν παρουσιάζει καμία οφειλή, ενώ το ποσοστό των επιχειρήσεων που έχουν οφειλή σε έναν φορέα αυξήθηκε από 20% σε 26% μετα­ξύ των πρώτων εξαμήνων του 2019 και του 2020.
• Η έλλειψη ρευστότητας, η μείωση της καταναλωτικής δαπάνης και η φορολό­γηση παραμένουν τα σημαντικότερα προβλήματα των εμπορικών επιχειρήσεων, καταγράφοντας μικρές διαφοροποιήσεις σε σχέση με το 2019.
• Σχεδόν 9 στις 10 επιχειρήσεις (88%) θεωρούν ότι η πανδημία θα επηρεάσει αρ­νητικά τον κύκλο εργασιών τους σε σχέση με το 2019. Παράλληλα, το 56% των επιχειρηματιών θεωρεί πως η πτώση του τζίρου θα ξεπεράσει το 40%.
• Το 23% των επιχειρήσεων θεωρεί πως θα χρειαστεί 1 έτος για να επιστρέψει η αγορά στην προ πανδημίας κατάσταση, το 38% 2 με 3 χρόνια, ενώ το 15% πιστεύει πως θα απαιτηθούν περισσότερα από 3 έτη.
• Στο σύνολο της οικονομίας, οι επιχειρήσεις που τέθηκαν σε αναστολή λειτουργίας τον Μάρτιο του 2020 με κρατική εντολή λόγω της πανδημίας της νόσου του κορο­νοϊού 2019 ανήλθαν σε 205.984 ή σε 14,6% του συνόλου. Στο λιανικό, τέθηκαν σε αναστολή 59.838 επιχειρήσεις ή το 39,8% των μονάδων του κλάδου.
• Το Νοέμβριο του 2020 τέθηκαν σε αναστολή λειτουργίας συνολικά 185.355 επιχειρήσεις, λιγότερες δηλαδή σε σχέση με το Μάρτιο, ενώ στον κλάδο του λιανι­κού εμπορίου το Νοέμβριο προστέθηκαν ακόμη 2.945 επιχειρήσεις, ανεβάζοντας τον αριθμό σε 62.783 μονάδες.
• Ο κύκλος εργασιών στο σύνολο του εμπορίου υποχώρησε το 2020 κατά 8,2%, όταν στο σύνολο της οικονομίας η πτώση ήταν ισχυρότερη (­13,5%).