Η ανάπτυξη πυροδοτεί και μεγεθύνει ένα χρόνιο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, αυξάνοντας υπέρμετρα τις εισαγωγές

Η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται με ταχύτερους ρυθμούς σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, έχοντας μάλιστα τη 2η καλύτερη επίδοση σε επίπεδο τριμήνου και την 7η σε επίπεδο εξαμήνου. Ωστόσο, αυτό αποτελεί και “καύσιμο” για την αύξηση του εμπορικού ελλείμματος.

Ένας από τους βασικούς παράγοντες της αύξησης του ΑΕΠ είναι η κατανάλωση, η οποία όμως σε σημαντικό βαθμό προέρχεται από την αύξηση των εισαγωγών. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ένα σοβαρό πρόβλημα για την οικονομία, που επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου. Η μόνη λύση θα ήταν η ισόποση αύξηση των εξαγωγών.

Σύμφωνα με ανάλυση της Eurobank, η ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης υποστηρίζει την ανάπτυξη, αλλά παράλληλα οδηγεί σε διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος. Ο πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας υπολογίζεται στο 2,2%.

Όπως επισημαίνει η ανάλυση “7 Ημέρες Οικονομία”, η ελληνική οικονομία, στηριζόμενη κυρίως στην εγχώρια ζήτηση, που όμως πυροδότησε και άνοδο των εισαγωγών, συνέχισε να αναπτύσσεται με ικανοποιητικούς ρυθμούς το β’ τρίμηνο του 2024, υπεραποδίδοντας σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ-27 και της Ευρωζώνης.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους εθνικούς λογαριασμούς του β’ τριμήνου 2024, το πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) στην Ελλάδα αυξήθηκε τριμηνιαία κατά 1,1% (ο υψηλότερος ρυθμός μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης) και ετησίως κατά 2,3%. Σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα, δηλαδή το δ’ τρίμηνο του 2019, το πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδας το β’ τρίμηνο του 2024 ήταν υψηλότερο κατά 8,5%, έναντι 3,9% στην Ευρωζώνη.

Για το σύνολο του α’ εξαμήνου 2024, ο ετήσιος πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας διαμορφώθηκε στο 2,2%, έναντι 2,3% την ίδια περίοδο το 2023. Αυτή η επίδοση ήταν η 7η καλύτερη μεταξύ των χωρών της ΕΕ-27 και η 5η καλύτερη στις χώρες της Ευρωζώνης. Πρώτη ήταν η Μάλτα με 5,4%, ακολουθούμενη από την Κύπρο (3,5%), την Κροατία (3,4%), την Πολωνία (2,9%), την Ισπανία (2,7%) και άλλες χώρες.

Η εγχώρια ζήτηση αυξάνει την ανάπτυξη αλλά και τις εισαγωγές

Υπό το πρίσμα της ζήτησης, η ενίσχυση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα το α’ εξάμηνο του 2024 οφείλεται στην αύξηση της εγχώριας δαπάνης, η οποία παράλληλα οδήγησε σε άνοδο των εισαγωγών και διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος. Ειδικότερα, η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 2,0%, από 1,5% το α’ εξάμηνο του 2023. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξαν η αύξηση της απασχόλησης, των ονομαστικών αμοιβών ανά εργαζόμενο και η μερική αποκλιμάκωση του πληθωρισμού.

Σύμφωνα με την τριμηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των απασχολούμενων αυξήθηκε κατά 2,0% σε ετήσια βάση το α’ εξάμηνο του 2024, έναντι 1,5% την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Ο πληθωρισμός, μετρούμενος βάσει του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), επιβραδύνθηκε στο 3,0% από 5,1%. Η αύξηση της απασχόλησης, των ονομαστικών αμοιβών και η πτώση του πληθωρισμού ενίσχυσαν το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, οδηγώντας σε αύξηση της πραγματικής ιδιωτικής κατανάλωσης. Αντίθετα, η δημόσια κατανάλωση σημείωσε σημαντική πτώση κατά 4,4% το α’ εξάμηνο του 2024, από αύξηση 2,6% το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Η μείωση αυτή οφείλεται στην απόσυρση των περισσότερων μέτρων που ελήφθησαν κατά την ενεργειακή κρίση.

Όσον αφορά τις επενδύσεις παγίων, σημειώθηκε επιβράδυνση το α’ εξάμηνο του 2024, με τον ετήσιο ρυθμό ανόδου να διαμορφώνεται στο 3,5%, έναντι 8,8% την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Η μείωση αυτή προήλθε κυρίως από την πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά 10,5%, από ισχυρή αύξηση 47,1% το 2023. Εξαιρουμένων των κατοικιών, οι επενδύσεις παγίων αυξήθηκαν κατά 5,0%, από 2,9% το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Το σύνολο του ακαθάριστου σχηματισμού κεφαλαίου αυξήθηκε σημαντικά κατά 26,3% το α’ εξάμηνο του 2024, από μείωση 4,6% το 2023, λόγω των αυξημένων αποθεμάτων.

Εξωτερικός τομέας: Εισαγωγές και εμπορικό έλλειμμα

Στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 0,9% το α’ εξάμηνο του 2024 (κυρίως λόγω της απόδοσης του α’ τριμήνου, καθώς το β’ τρίμηνο σημειώθηκε θετική μεταβολή), έναντι αύξησης 4,7% το α’ εξάμηνο του 2023. Η μείωση προήλθε από τις εξαγωγές αγαθών (πτώση 3,4%), ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 2,6%, με ηπιότερο όμως ρυθμό από το 2023 (3,5%).

Αντίθετα, οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 6,4% το α’ εξάμηνο του 2024, έναντι 2,3% την αντίστοιχη περίοδο του 2023, με σημαντική συμβολή από τον τομέα των μηχανημάτων και του υλικού μεταφορών. Οι εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 6,5%, από 0,5% το προηγούμενο έτος. Ως αποτέλεσμα, το εμπορικό έλλειμμα διευρύνθηκε το α’ εξάμηνο του 2024, υποδηλώνοντας αύξηση της απόκλισης μεταξύ εγχώριας δαπάνης (κατανάλωσης και επενδύσεων) και εγχώριας παραγωγής (ΑΕΠ).