Ο χορός καλά κρατεί στην αγορά ακινήτων και στο θέμα που έχει ανακύψει και αφορά το μπόνους στην κατασκευή κτιρίων. Από τη μία πλευρά, το υπουργείο αναζητά τη χρυσή τομή για το ζήτημα που έχει προκύψει, εμμένοντας στη γενική του φιλοσοφία ότι πρέπει να υπάρξει μπόνους, και από την άλλη, οι δήμοι που θεωρούν ότι πρέπει να εφαρμοστεί η νομοθεσία, υποστηρίζοντας ότι έως τη στιγμή που θα αποφανθεί η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, δεν πρέπει να εκδίδονται νέες άδειες.
Η αντιπαράθεση μεταξύ της κυβέρνησης και των δήμων δεν δείχνει σημάδια εκτόνωσης. Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Ταγαράς, με απόφασή του καθορίζει το βασικό περιεχόμενο που πρέπει να έχει η μελέτη αξιολόγησης της εφαρμογής των κινήτρων που παρέχει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ – Νόμος 4067/2012) αναφορικά με την ανέγερση κτιρίων με αυξημένο ύψος και επιπλέον τετραγωνικά (μπόνους δόμησης).
Στο υπουργείο Περιβάλλοντος επιδιώκουν να είναι έτοιμη η σχετική μελέτη πριν από τη συζήτηση του θέματος στην Ολομέλεια του ΣτΕ, η οποία θα αποφανθεί για τη συνταγματικότητα των προσαυξήσεων ύψους και τετραγωνικών, και είναι προγραμματισμένη για τις 11 Οκτωβρίου 2024. Η εν λόγω μελέτη θα χρηματοδοτηθεί από το Πράσινο Ταμείο μέσω του προγράμματος δράσεων περιβαλλοντικού ισοζυγίου και είχε προβλεφθεί στον πρόσφατο νόμο 5106/2024, ο οποίος περιλάμβανε και τις τελευταίες ρυθμίσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) που περιόριζαν ορισμένα από τα «μπόνους» του ΝΟΚ.
Να υπενθυμίσουμε ότι το Ε’ Τμήμα του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου είχε κρίνει τα κίνητρα αυτά ως αντισυνταγματικά, αλλά εξαιτίας της σοβαρότητας του θέματος, κρίθηκε απαραίτητο να αποφανθεί η Ολομέλεια και γι’ αυτό παραπέμφθηκε σε αυτήν. Η θέση του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι ξεκάθαρη και θεωρεί ότι πρέπει να υπάρχουν κίνητρα στον τρόπο που θα χτίζονται τα νέα κτίρια, τα οποία χαρακτηρίζει «περιβαλλοντικά κίνητρα».
Εκτιμάται ότι η μελέτη θα συμβάλει αποφασιστικά στην υποστήριξη των θέσεων του ΥΠΕΝ σχετικά με τη διατήρηση αυτών των κινήτρων, δεδομένου ότι οι ανώτατοι δικαστές είχαν επισημάνει την έλλειψη τεκμηρίωσης και την ανάγκη αξιολόγησης της εφαρμογής τους. Σύμφωνα με την απόφαση του υφυπουργού Περιβάλλοντος, η νέα μελέτη «αναμένεται να προσφέρει στοιχεία τεκμηρίωσης της αναγκαιότητας πρόβλεψης-εφαρμογής κινήτρων», ιδιαίτερα εκείνων που οδηγούν σε αύξηση του ύψους των κτιρίων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι την ίδια στιγμή, πολλοί δήμοι της Αττικής, όπως ο Άλιμος και η Βάρη-Βούλα-Βουλιαγμένη, έχουν προχωρήσει σε αναστολή της έκδοσης οικοδομικών αδειών που κάνουν χρήση των κινήτρων του ΝΟΚ στα όριά τους. Ο δήμαρχος Αλίμου, Ανδρέας Κονδύλης, ήταν ο πρώτος που κινήθηκε νομικά, καταθέτοντας προσφυγές κατά οικοδομικών αδειών που εκμεταλλεύονταν τα «μπόνους» του ΝΟΚ, οδηγώντας σε εντυπωσιακά ύψη.
Τον δρόμο του δημάρχου Αλίμου ακολούθησε ο δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, ο οποίος, με διπλή εντολή προς την τοπική υπηρεσία δόμησης, ζήτησε να μην εκδίδονται αντίστοιχες οικοδομικές άδειες μέχρι να κριθεί το ζήτημα από την Ολομέλεια του ΣτΕ. Την ίδια τακτική υιοθέτησαν και άλλοι δήμαρχοι (Αθηναίων, Κηφισιάς, Παπάγου κ.ά.). Επιπλέον, το ΣτΕ, εν αναμονή της τελικής απόφασης της Ολομέλειας, δικαιώνει τους δήμους που έχουν προσφύγει, επιτρέποντάς τους να προχωρήσουν σε αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών βάσει των κινήτρων του ΝΟΚ.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι η μελέτη που ζητά το ΥΠΕΝ πρέπει να περιλαμβάνει μια αναλυτική παρουσίαση των κύριων κινήτρων για αστική αναζωογόνηση, πολεοδομική αναβάθμιση και μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος κτιρίων, βασισμένη σε διεθνείς πρακτικές. Πρέπει επίσης να αναλύει το ιστορικό νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα, εστιάζοντας στα άρθρα του ΝΟΚ που παρέχουν κίνητρα για επιπλέον δόμηση, και να καταγράφει τη σχετική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας. Επιπλέον, η μελέτη θα πρέπει να εξετάζει τις επιπτώσεις των κινήτρων σε μεγάλες πόλεις και να καταλήγει σε συμπεράσματα και προτάσεις για βελτιώσεις του πλαισίου.
