Νέα βόμβα στα θεμέλια της Κτηματαγοράς έβαλε η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με την οποία ανοίγει διάπλατα ο δρόμος σε όσους δημάρχους το επιθυμούν να αναστείλουν την εφαρμογή του bonus στο ύψος των κτιρίων, με βάση τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό. Ουσιαστικά η εξέλιξη αυτή ακυρώνει στην πράξη την προσπάθεια του υπουργείου Περιβάλλοντος να βρει μια μέση οδό, μέσω τροπολογίας που έχει προωθήσει, ως την οριστική επίλυση του θέματος.
Εν τοις πράγμασι, η εξέλιξη αυτή φέρνει νέα δεδομένα στην αγορά και δημιουργεί πολλές παρενέργειες, και, όπως αναφέρουν παράγοντες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), αυτές μπορεί να είναι βίαιες. Από την άλλη πλευρά, κατασκευαστές και δήμαρχοι βρίσκονται σε θέσεις μάχης, αφού οι μεν πρώτοι λένε ότι ανατρέπεται ένας υπάρχον σχεδιασμός και η αγορά «τινάζεται στον αέρα», ενώ οι δεύτεροι σημειώνουν ότι πλέον η νέα απόφαση του ΣτΕ τους δικαιώνει πλήρως στην προσπάθειά τους να βάλουν τάξη στη γενικότερη αταξία, που επικρατούσε το τελευταίο διάστημα στην κατασκευή ακινήτων στις περιοχές τους.
Συγκεκριμένα, η απόφαση από το Τμήμα Αναστολών έκανε δεκτή προσφυγή του Δήμου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης και ουσιαστικά έκρινε ως νόμιμη την εντολή του δημάρχου για πάγωμα αδειών στην πολεοδομία, έως ότου κριθεί οριστικά η υπόθεση από την Ολομέλεια. Στο σκεπτικό του ΣτΕ σημειώνεται ότι στην αντίθετη περίπτωση δημιουργούνται τετελεσμένα.
Όπως προβλέπει η απόφαση, την οποία υπογράφει η πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος, Μαργαρίτα Γκορτζολίδου, «στην υπηρεσία δόμησης του δήμου συνεχίζουν να κατατίθενται αιτήσεις για την έκδοση οικοδομικής άδειας, με τις οποίες ορισμένοι από τους ενδιαφερομένους ζητούν την εφαρμογή των πολεοδομικών προσαυξήσεων του ΝΟΚ (κινήτρων), παρά το ότι υφίσταται το ενδεχόμενο να κριθούν οι διατάξεις αυτές αντίθετες στο Σύνταγμα, γεγονός που θα έχει σοβαρές και ανεπανόρθωτες συνέπειες για το οικιστικό περιβάλλον της περιοχής του αιτούντος δήμου.
Πέραν τούτου, όμως, στην περίπτωση αυτή οι σχετικές οικοδομικές άδειες ενδέχεται να πρέπει να ανακληθούν στο σύνολό τους, γεγονός που θα έχει ανυπολόγιστες συνέπειες για τον αιτούντα δήμο και τους ενδιαφερομένους, αλλά και τους καλόπιστους τρίτους, οι οποίοι θα έχουν εν τω μεταξύ αποκτήσει εμπράγματα δικαιώματα σε οριζόντιες ιδιοκτησίες, που θα πρέπει στη συνέχεια να κατεδαφιστούν κατά το μέρος που στηρίζονται στην εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων».
Εκδίδοντας προσωρινή διαταγή, το ΣτΕ ακύρωσε την απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με την οποία ακυρώθηκε το «εντέλλεσθε» (δηλαδή η απευθείας εντολή του δημάρχου) προς την πολεοδομία να μην εκδίδει άδειες με τα μπόνους του ΝΟΚ.
Όπως ήταν φυσικό, η εν λόγω απόφαση έγινε δεκτή με ικανοποίηση από τους δημάρχους, που έχουν κάνει χρήση του «εντέλλεσθε» με τον δήμαρχο Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Γρηγόρη Κωνσταντέλλο, να δηλώνει: «Είμαστε πολύ χαρούμενοι, γιατί η πόλη μας θα προστατευθεί από την υπερδόμηση μέχρι να βγει η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ».
Τι σημαίνει, όμως, πρακτικά η εν λόγω απόφαση;
1. Αναγνωρίζεται το δικαίωμα σε οποιονδήποτε δήμαρχο να δώσει απευθείας εντολή στην υπηρεσία δόμησης. Πολλοί εκείνοι που αμφισβητούσαν αυτό το δικαίωμα στον Δήμαρχο, θεωρώντας ότι οι πολεοδομίες υπάγονται μόνο ως προς το διοικητικό κομμάτι στους δήμους και στην ουσία είναι υπό την εποπτεία του υπουργείου Εσωτερικών.
2. Δημιουργεί δεδικασμένο, ώστε ο οποιοσδήποτε δήμαρχος έως την έκδοση της απόφασης της Ολομέλειας να δώσει ανάλογη εντολή στην πολεοδομία της περιοχής του και να αναστείλει την εφαρμογή των μπόνους του οικοδομικού κανονισμού.
Τέλος, να σημειωθεί ότι με αφορμή το παραπάνω θέμα, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς, απαντώντας σε σχετική ερώτηση σε εκδήλωση του ΤΕΕ τόνισε ότι «οι βίαιες αλλαγές έχουν παρενέργειες. Είναι ένα ευαίσθητο θέμα και το υπουργείο προσπαθεί να προσαρμοστεί με μέτρο, δηλαδή με τρόπο που θα υπάρχει προστασία του δομημένου περιβάλλοντος, αλλά όχι καταστροφή της οικοδομικής δραστηριότητας».
