Αντικείμενο σφοδρής διαμάχης σε πολλές χώρες του κόσμου αποτελεί η γλυφοσάτη, το ενεργό συστατικό του ζιζανιοκτόνου Roundup της Monsanto, το οποίο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κατατάξει ως «πιθανόν» καρκινογόνο.

Το θέμα της γλυφοσάτης ήρθε και πάλι στο προσκήνιο καθώς στο Σαν Φρανσίσκο, σώμα ενόρκων δικαστηρίου υποχρέωσε την Bayer να καταβάλει πάνω από 80 εκατομμύρια δολάρια στον 70χρονο Έντουιν Χάρντεμαν, που κατήγγειλε ότι η χρήση του εμπορικά πολύ επιτυχημένου Roundup ήταν η αιτία του καρκίνου από τον οποίο πάσχει.

Το σώμα των ενόρκων του ομοσπονδιακού δικαστηρίου αποφάνθηκε ότι η εταιρεία φέρει ευθύνη για το λέμφωμα Non-Hodgkin από το οποίο πάσχει ο Χάρντεμαν.

Αυτή ήταν η δεύτερη φορά μέσα σε μερικούς μήνες που σώμα ενόρκων σε δικαστήριο του Σαν Φρανσίσκο αποφάνθηκε ότι το Roundup αποτελούσε την αιτία εμφάνισης ενός καρκίνου αλλά και ότι η παρασκευάστρια Monsanto, η οποία έχει εξαγοραστεί από την Bayer, φέρει ευθύνη, διότι δεν έκανε τίποτε για να προληφθούν οι κίνδυνοι εξαιτίας της χρήσης του προϊόντος της, που είναι βασισμένο στη γλυφοσάτη.

Ο 70χρονος Χάρντεμαν, όπως εξηγεί το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, διαγνώστηκε με λέμφωμα Non-Hodgkin το 2015 και κατέθεσε αγωγή σε βάρος της εταιρείας την επόμενη χρονιά, υποστηρίζοντας πως η ασθένειά του οφειλόταν στο Roundup, το οποίο χρησιμοποιούσε επί 25 χρόνια και πλέον σε ιδιοκτησία του στην Καλιφόρνια.

Μετά και την εξέλιξη αυτή, η κατάσταση ως προς τις αγωγές που έχουν κατατεθεί παγκοσμίως για χρήση της γλυφοσάτης διαμορφώνεται, σύμφωνα με το ΑΜΠΕ, ως εξής:

ΗΠΑ

Σε ό,τι αφορά στην υπόθεση του 70χρονου Χάρντεμαν, το σώμα των ενόρκων έκρινε ότι η Monsanto «υπήρξε αμελής καθώς δεν μερίμνησε» να προειδοποιήσει τους καταναλωτές για τους κινδύνους που προκύπτουν από τη χρήση του προϊόντος της.

Τον Αύγουστο του 2018 και πάλι δικαστήριο του Σαν Φρανσίσκο είχε αποφανθεί ότι τα βασισμένα στην γλυφοσάτη ζιζανιοκτόνα Roundup και Ranger Pro συνέβαλαν στην πρόκληση καρκίνου (λέμφωμα non-Hodgkin’s) στον κηπουρό Ντιγουέιν Τζόνσον. Οι ένορκοι έκριναν ότι η Monsanto ενήργησε «κακόβουλα» και διέταξε την εταιρεία να καταβάλει 289 εκατ δολάρια στον Τζόνσον, ο οποίος έχει δύο μικρούς γιους και βρίσκεται στο τελικό στάδιο του καρκίνου, αλλά στη συνέχεια το ποσό αυτό μειώθηκε στα 78,5 εκατ δολάρια.

Ο γερμανικός κολοσσός Bayer, που έχει δει τη μετοχή του να χάνει σχεδόν το 40% της αξίας της από τότε που εξαγόρασε την Monsanto έναντι 63 δις δολαρίων τον Ιούνιο του 2018, υπερασπίστηκε την Roundup.

«Οι ρυθμιστικές αρχές σε όλον τον κόσμο θεωρούν τα ζιζανιοκτόνα που βασίζονται στη γλυφοσάτη ασφαλή όταν χρησιμοποιούνται με βάση τις οδηγίες» ανέφερε ο όμιλος επισημαίνοντας ότι υπάρχουν 800 ενδελεχείς μελέτες για τις επιπτώσεις του χημικού αυτού συστατικού.

Η Bayer αντιμετωπίζει συνολικά 11.200 δικαστικές υποθέσεις στις ΗΠΑ για το Roundup.

Ευρωπαϊκή Ένωση

Έπειτα από δύο χρόνια έντονης διαμάχης, τα κράτη μέλη της ΕΕ αποφάσισαν στο τέλος του 2017 να ανανεώσουν την άδεια για την γλυφοσάτη για μια ακόμη πενταετία.

Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επισήμανε την έγκριση της γλυφοσάτης από τις δύο επιστημονικές υπηρεσίες της – την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών προϊόντων (ECHA), οι οποίοι δεν κατατάσσουν την ουσία αυτή ως καρκινογόνο.

Αλλά η αμεροληψία της EFSA αμφισβητήθηκε έπειτα από αναφορές στα μέσα ενημέρωσης ότι οι σελίδες από την σχετική έκθεσή της είχαν αντιγραφεί και επικολληθεί (copy-paste) από αναλύσεις που περιέχονταν σε μια μελέτη της Monsanto.

Η γαλλική κυβέρνηση δεσμεύτηκε τον Μάιο 2018 να απαγορεύσει την γλυφοσάτη για τις βασικές χρήσεις της έως το 2021 και για κάθε χρήση μέσα σε μια πενταετία.

Αργεντινή

Σε κάποιες περιοχές της Αργεντινής, η οποία χρησιμοποιεί μεγάλες ποσότητες γλυφοσάτης για τις τεράστιες φυτείες σόγιας που διαθέτει, σημειώνονται σχεδόν καθημερινά συγκρούσεις ανάμεσα σε ανήσυχους πολίτες και σε αγρότες για τους οποίους το προϊόν είναι απαραίτητο. Με την απουσία ενός νόμου σε εθνικό επίπεδο οι δήμαρχοι κάποιων πόλεων έλαβαν μέτρα που απαγορεύουν τη χρήση του ζιζανιοκτόνου. Οι αγρότες, ως επί το πλείστον, αμφισβητούν τα μέτρα, γεγονός που προκαλεί περαιτέρω εντάσεις.

Βραζιλία

Τον Αύγουστο του 2018 ένα δικαστήριο ανέστειλε τις άδειες για προϊόντα που περιείχαν γλυφοσάτη και χρησιμοποιούνται ευρέως στη γεωργία της Λατινικής Αμερικής αλλά έναν μήνα αργότερα ανώτερο δικαστήριο ήρε την απαγόρευση.

Κολομβία

Η Κολομβία έγινε η τελευταία χώρα στον κόσμο που έθεσε εκτός νόμου τον από αέρος ψεκασμό με γλυφοσάτη το 2015, αλλά ο πρόεδρος της χώρας Ίβαν Ντούκε τον Μάρτιο 2019 ζήτησε την τροποποίηση της απαγόρευσης ώστε να πατάξει τις τεράστιες φυτείες κοκαΐνης.

Eλ Σαλβαδόρ

Το 2013 το κοινοβούλιο της χώρας αυτής της κεντρικής Αμερικής ψήφισε υπέρ της απαγόρευσης 53 αγροχημικών προϊόντων, περιλαμβανομένων και εκείνων που περιείχαν γλυφοσάτη. Ωστόσο, στη συνέχεια ήρθη η απαγόρευση για 11 προϊόντα, ανάμεσά τους και για το ζιζανιοκτόνο.

Σρι Λάνκα

Η κυβέρνηση της Σρι Λάνκα απαγόρευσε τις εισαγωγές γλυφοσάτης τον Οκτώβριο 2015 έπειτα από μια εκστρατεία υπό τον φόβο ότι το χημικό αυτό συστατικό προκαλεί χρόνια νεφροπάθεια. Ωστόσο, έπειτα από την επισήμανση από γεωργικές οργανώσεις ότι δεν υπάρχει κάποια μελέτη που να συνδέει τα δύο, η απαγόρευση των εισαγωγών ήρθη τον Ιούλιο του 2018 αλλά η χρήση του συστατικού περιορίστηκε σε φυτείες τσαγιού και καουτσούκ.