Εντύπωση προκαλεί στους επιστήμονες ότι έχουν περάσει πέντε χρόνια στις ΗΠΑ από τον τελευταίο ανεμοστρόβιλο της μεγαλύτερης δυνατής ισχύος (κατηγορίας EF5), ο οποίος είχε πλήξει το Μουρ της Οκλαχόμα στις 20 Μαΐου 2013. Από το 1950 έχουν καταγραφεί στις ΗΠΑ 59 βίαιοι και καταστροφικοί ανεμοστρόβιλοι κατηγορίας EF5, δηλαδή σχεδόν ένας το χρόνο.
Η ισχύς των ανεμοστροβίλων υπολογίζεται με την κλίμακα Enhanced Fujita (EF) που κυμαίνεται από το 0 έως το 5. Μετά από μελέτες, έχει συσχετισθεί η ταχύτητα του ανέμου του ανεμοστρόβιλου με τις προκαλούμενες καταστροφές και με την κλίμακα EF.
Έτσι, ανεμοστρόβιλοι ισχύος EF2 έχουν ανέμους ταχύτητας 178 έως 217 χιλιομέτρων την ώρα και προκαλούν σημαντικές ζημιές, ενώ όταν είναι ισχύος EF3, οι άνεμοι κινούνται με ταχύτητα 218 έως 266 χιλιομέτρων την ώρα και οι ζημιές θεωρούνται «σοβαρές». Όταν η ισχύς του ανεμοστρόβιλου φθάνει την ανώτατη κατηγορία EF5, οι άνεμοι ξεπερνούν τα 322 χιλιόμετρα την ώρα και οι ζημιές χαρακτηρίζονται «απίστευτες».
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την μετεωρολογική υπηρεσία meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), από το 1843 μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περίπου 30 ανεμοστρόβιλοι που μπορούν να καταταχθούν στις κατηγορίες EF2 και EF3 και οι οποίοι εμφανίζονται κυρίως στη Δυτική Ελλάδα. Δεν έχει καταγραφεί ανεμοστρόβιλος κατηγορίας EF 4 και 5.
Πιο ισχυρός θεωρείται ένας υδροσίφωνας που εξελίχθηκε σε ανεμοστρόβιλο στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας στις 18 Οκτωβρίου 1934, ο οποίος σκότωσε τρεις ανθρώπους και τραυμάτισε 39. Συνολικά οκτώ άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους και 154 έχουν τραυματισθεί στη χώρα μας από ανεμοστρόβιλους τα τελευταία 150 χρόνια.
Ο τελευταίος ισχυρός ανεμοστρόβιλος στην Ελλάδα είχε προ τριετίας πλήξει τη Σκάλα Λακωνίας, τραυματίζοντας τέσσερις κατοίκους και προκαλώντας μεγάλες καταστροφές. Οι ανεμοστρόβιλοι στην Ελλάδα, σύμφωνα με τους επιστήμονες του ΕΑΑ, «αποτελούν μια υποτιμημένη απειλή και δεν υπάρχει ακόμη οργανωμένο σχέδιο έγκαιρης πρόβλεψης και προειδοποίησης, κάτι που αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη πραγματοποιήσει».
Στην Ευρώπη ο αριθμός των καταγεγραμμένων ανεμοστροβίλων είναι αρκετά μικρότερος από τις ΗΠΑ. Μεταξύ 1950-2015 καταγράφηκαν 5.478 ανεμοστρόβιλοι σε 42 ευρωπαϊκές χώρες, έναντι 60.114 στις ΗΠΑ, χωρίς να συνυπολογισθούν οι παράκτιοι υδροσίφωνες, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Οι ισχυροί ανεμοστρόβιλοι, κατηγορίας EF2 και άνω είναι πιο σπάνιοι στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ. Συμβαίνουν κατά μέσο όρο 12 φορές ετησίως, κυρίως στην Κεντρική και στη Δυτική Ευρώπη.
Μεταξύ 1950-2015 έχουν υπάρξει στην Ευρώπη μόνο 13 καταγεγραμμένα περιστατικά των πιο βίαιων ανεμοστροβίλων κατηγορίας EF4 – EF5. Το πιο πρόσφατο ήταν στη Βενετία της Ιταλίας στις 8 Ιουλίου 2015, όταν ανεμοστρόβιλος προκάλεσε τον θάνατο ενός ανθρώπου και τραυμάτισε 72.
Έχει υπολογισθεί ότι οι ανεμοστρόβιλοι στην Ευρώπη κοστίζουν περίπου 25 εκατομμύρια ευρώ ανά έτος στις ασφαλιστικές εταιρείες, έναντι ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων στις ΗΠΑ.
