Ο θάνατος του αρχηγού της μισθοφορικής οργάνωσης Βάγκνερ από τη συντριβή του ιδιωτικού αεροσκάφους πυροδότησε πλήθος σεναρίων, ακόμα και αυτό του σκηνοθετημένου δυστυχήματος. Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν είχε υποπέσει σε μια σειρά από «θανάσιμα αμαρτήματα» και δεν ήταν λίγοι αυτοί που «προέβλεπαν» ένα «άσχημο τέλος» για τον άνθρωπο που κάποτε υπήρξε εκ των στενότερων συνεργατών του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Είναι γεγονός πως ο αρχηγός της μισθοφορικής οργάνωσης, η οποία μέχρι πρόσφατα ήταν το μακρύ χέρι της Μόσχας σε πολλές εμπόλεμες ζώνες, είχε περάσει προ πολλού την «κόκκινη γραμμή» του Κρεμλίνου. Όμως με την ενορχύστρωση της ένοπλης ανταρσίας εντάχθηκε στη λίστα των «προδοτών» για τον Ρώσο Πρόεδρο. Και ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει στείλει ένα σαφές μήνυμα στο παρελθόν: «Μπορώ να συγχωρήσω πολλά πράγματα, αλλά όχι την προδοσία».
Ο κανόνας του συστήματος του Κρεμλίνου είναι ένας: «Τα πιόνια μπορούν να χτυπάει το ένα το άλλο, αλλά κανένα τον Βασιλιά». Η αρχική παθητική στάση του Βλαντιμίρ Πούτιν στην ανταρσία του Πριγκόζιν και η απόφαση να του επιτρέψει να φύγει για τη Λευκορωσία προκάλεσε πολλές συζητήσεις, θέτοντας υπό αμφισβήτηση ακόμη το μέλλον του ίδιου του Προέδρου. Κατά τη ρωσική ολιγαρχία, ένας αδύναμος Πρόεδρος, που αμφισβητείται σε τέτοιο βαθμό και δεν αντιδρά, απλά δεν μπορεί να είναι Πρόεδρος.
Αρκετοί ήταν αυτοί που εκτίμησαν πως η πορεία των μαχητών της Βάγκνερ προς τη Μόσχα σηματοδότησε και την «αρχή του τέλους του Πούτιν». Όμως, όπως είχε επισημανθεί και σε προηγούμενη ανάλυση στο newsbeast, το θέμα δεν είχε κλείσει. Η ένοπλη ανταρσία του Πριγκόζιν ήταν μια από τις χειρότερες κρίσεις για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος εμφανίστηκε έναντι της ρωσικής ολιγαρχίας «ταπεινωμένος» και «αδύναμος» να αντιδράσει. Ο Ρώρος Πρόεδρος φαίνεται πως είχε αρκετούς λόγους να μην κυνηγήσει τον Γεβγκένι Πριγκόζιν σε πρώτη φάση, όμως πολλοί προέβλεπαν πως η «απάντηση» θα έρθει στο χρόνο που ο Ρώσος Πρόεδρος θα επιλέξει. «Ο Πούτιν είναι γνωστός για την καθυστερημένη εκδίκηση που παίρνει», σχολίασε με νόημα ο Σαμουέλ Ραμάνι, ειδικός του βρετανικού ινστιτούτου RUSI.
Ό,τι κι αν έχει συμβεί ο θάνατος Πριγκόζιν «έχει τη σφραγίδα του Πούτιν»
Αναμφίβολα ο Πριγκόζιν είχε πολλούς εχθρούς και οι περισσότεροι εξ αυτών θα τον ήθελαν νεκρό. Όμως η ηγεσία του ρωσικού καθεστώτος είναι η «βασική ύποπτη» για την εξόντωσή του. Ακόμη και εάν δεν το έχει κάνει, εάν ο δράστης είναι (και μπορεί να είναι) οποιοσδήποτε άλλος, η συντριπτική πλειονότητα συνηγορεί πως ο θάνατος του Πριγκόζιν φέρει τη «σφραγίδα» του Βλαντιμίρ Πούτιν. «Ήταν ένας άνδρας με δύσκολο πεπρωμένο, που αποσπούσε τα αποτελέσματα που χρειάζονταν, αλλά διέπραξε σοβαρά λάθη», δήλωσε με νόημα ο πρόεδρος της Ρωσίας για τον αρχηγό της Βάγκνερ.
«Ό,τι κι αν έχει συμβεί, θα θεωρηθεί από τη ρωσική ελίτ ως μια πράξη αντεκδίκησης», είπε η Τατιάνα Στανοβάγια, αναλύτρια στη Ρωσία στο Carnegie Endowment for International Peace. «Το Κρεμλίνο θα ενθαρρύνει αυτή την αίσθηση ότι ο Πούτιν πήρε εκδίκηση, ανεξάρτητα από τα γεγονότα», υπογραμμίζει.
Το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW), σε έκθεση των εμπειρογνωμόνων του, χρεώνει σαφώς την κατάρρευση του ιδιωτικού τζετ στον Ρώσο Πρόεδρο. Όπως αναφέρουν οι ειδικοί του Ινστιτούτου, το οποίο παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις του πολέμου στην Ουκρανία από την έναρξή του, «είναι πιθανότατα μια δημόσια προσπάθεια αποκατάστασης της κυριαρχίας του και εκδίκησης για την ταπείνωση που προκλήθηκε στον Ρώσο πρόεδρο και το ρωσικό υπουργείο Άμυνας από την απόπειρα ένοπλης εξέγερσης της Wagner στις 24 Ιουνίου».
«Ο Πούτιν υπέστη σημαντική ταπείνωση επειδή απέτυχε να σταματήσει την εξέγερση της Wagner, βασίστηκε στον Λουκασένκο για να σταματήσει την πορεία του Πριγκόζιν προς τη Μόσχα και δεν τιμώρησε τους στρατιωτικούς της οργάνωσης που ήταν υπεύθυνοι για την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους στις 24 Ιουνίου», υπογραμμίζεται στην ανάλυση του Ινστιτούτο.
Το χορό των επίσημων δηλώσεων που δείχνουν τον Βλαντιμίρ Πούτιν ως τον υπεύθυνο της συντριβής του αεροσκάφους του Πριγκόζιν άνοιξε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν. Με νόημα δήλωσε πως «λίγα πράγματα συμβαίνουν στη Ρωσία χωρίς να εμπλέκεται κάπως ο Πούτιν», ενώ ο εκπρόσωπος της Γαλλικής κυβέρνησης, Ολιβιέ Βεράν, ερωτηθείς σχετικά, σχολίασε: «είναι κατ’ αρχήν μια αλήθεια την οποία μπορούμε να διαπιστώσουμε».
Η αντίδραση της Γαλλίδας υπουργού Εξωτερικών Κατρίν Κολονά ήταν πιο σκωπτική. «Το ποσοστό θνησιμότητας ανάμεσα στους προσκείμενους στον Πούτιν είναι ιδιαίτερα υψηλό», σχολίασε και πρόσθεσε: «Είναι μια επικίνδυνη δραστηριότητα».
«Η θεαματική εξόντωση του Πριγκόζιν και της διοίκησης της Βάγκνερ δύο μήνες μετά την απόπειρα του πραξικοπήματός (τους) είναι ένα μήνυμα του Πούτιν προς τις ρωσικές ελίτ ενόψει των εκλογών του 2024», δήλωσε σε μήνυμά του στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter) ο Μιχαήλο Ποντολιάκ, σύμβουλος του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, εκτιμώντας ότι ο «Πούτιν δεν συγχωρεί κανέναν”. “Προσοχή! Προδοσία ίσον θάνατος», ενέφερε χαρακτηριστικά.
«Δεν είναι τυχαίο» που όλος ο κόσμος υποψιάζεται ότι το Κρεμλίνο βρίσκεται πίσω από το θάνατο του Γεβγκένι Πριγκόζιν, δήλωσε η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ, κάνοντας λόγο για ένα «δικτατορικό» σύστημα στη Ρωσία «που στηρίζεται στη βία στο εσωτερικό και το εξωτερικό». «Γνωρίζουμε αυτό το μοντέλο στη Ρωσία του Πούτιν, τους ύποπτους θανάτους και αυτοκτονίες, τις εκπαραθυρώσεις, όλα ανεξιχνίαστα, όλα αυτά δείχνουν ένα δικτατορικό σύστημα εξουσίας που γνωρίζει μόνον τη βία στο εσωτερικό και το εξωτερικό», συνέχισε η Μπέρμποκ.
«Ανάσταση» με «εκκαθαρίσεις»;
Εν τέλει, ο Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να φαίνεται πιο ισχυρός σε σχέση με πριν δύο μήνες, όταν ξέσπασε η ένοπλη ανταρσία του Πριγκόζιν. Ο αμφισβητίας είναι νεκρός και ο Ρώσος Πρόεδος – είτε εμπλέκεται, είτε όχι – παρουσιάζεται ως «ο απόλυτος απόστολος της ανταπόδοσης».
Το ζήτημα όμως για τον Βλαντιμίρ Πούτιν και το σύστημα του Κρεμλίνου είναι εάν οι «εκκαθαρίσεις» μπορούν να αποκαταστήσουν το κύρος του στη ρωσική ολιγαρχία και τη ρωσική κοινωνία ή εάν απλώς ενισχύουν την ανασφάλεια τροφοδοτώντας περαιτέρω αμφιβολίες για τις ικανότητές του να ηγηθεί της χώρας, με φόντο και τα αδιέξοδα στον πόλεμο της Ουκρανίας.
