Μετά την ένοπλη ανταρσία της Βάγκνερ ένα από τα βασικά ζητήματα που έχουν προκαλέσει τεράστια συζήτηση είναι η στάση του Βλαντιμίρ Πούτιν και κυρίως η απόφασή του να επιτρέψει στον αρχηγό της μισθοφορικής οργάνωσης, Γεβγκένι Πριγκόζιν, να διαφύγει στη Λευκορωσία.

Πολλοί περίμεναν ότι ο Ρώσος ηγέτης θα απαντούσε άμεσα και δυναμικά. Όμως αυτό δεν συνέβη και δεν ήταν λίγοι αυτοί που έκαναν λόγο για «ταπείνωση» εκτιμώντας πως η ανταρσία ενδεχομένως να αποδειχθεί η «αρχή του τέλους» για τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Τα ερωτήματα για τη στάση του Πούτιν γίνονται αμείλικτα δεδομένου ότι οι εξελίξεις ενίσχυσαν τις αμφιβολίες προς το πρόσωπό του, οι οποίες έχουν προκύψει λόγω του αδιεξόδου στον πόλεμο της Ουκρανίας. Και η «αδυναμία», όπως έχει επισημανθεί, είναι ένα «θανάσιμο αμάρτημα» για τη ρωσική ολιγαρχία.

Για αυτό πολλοί εκτιμούν πως το θέμα δεν έχει κλείσει και ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα ανταποδώσει το «χτύπημα» στον Γεβγκένι Πριγκόζιν, στον «προδότη» όπως τον αποκάλεσε. Το εάν, το πώς και το πότε μένει να φανεί. Δυτικοί εμπειρογνώμονες και αξιωματούχοι των ΗΠΑ, σε ρεπορτάζ CNN, εκτιμούν πως η απάντηση του Πούτιν θα έρθει, αλλά ο Ρώσος ηγέτης ίσως έχει μια στρατηγική.

Ο Ντμίτρι Αλπέροβιτς, μέλος του Συμβουλίου Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, μιλώντας στο αμερικανικό δίκτυο, υπογραμμίζει πως «ο Πούτιν πάνω από όλα εκτιμά την πίστη – την αφοσίωση». «Μπορείς να κλέψεις κάτω από αυτόν, μπορείς να σκοτώσεις, μπορείς να γίνεις εγκληματίας. Αλλά το μόνο πράγμα που δεν μπορείς να είσαι είναι άπιστος».

Ο κίνδυνος, το timing και το ρίσκο

Ο Κιρίλ Σαμίεβ, συνεργάτης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, αναφέρει στο CNN πως η προτεραιότητα του Πούτιν θα είναι να «αποστρατιωτικοποιήσει και να αφοπλίσει τη Wagner», προτού αποφασίσει κάποια ποινή σε βάρος των στελεχών της. «Σε τακτικό επίπεδο, είναι σημαντικό να κατεβάσει για λίγο τους τόνους, να κάνει ήρεμα τα πράγματα, να δώσει κάποια ελπίδα και οφέλη στους μισθοφόρους της Wagner και στα ανώτερα στελέχη της, να μειώσει τα κίνητρά τους να αναλάβουν δράση», εξήγησε.

Επί του παρόντος ο Πούτιν επιδίδεται σε κινήσεις εξισορρόπησης, εικάζει το CNN και προσθέτει: «Το ένστικτό του μπορεί να ήταν να απαντήσει γρήγορα, να δείξει ότι η ανταρσία δεν είναι ανεκτή και να προβάλει μια εικόνα δύναμης. Αλλά αν είχε κινηθεί πολύ γρήγορα, κινδυνεύει να προκαλέσει άλλη μια εξέγερση – και να δώσει την εντύπωση πανικού».

Σύμφωνα με τον Σαμίεβ, ο Πριγκόζιν αναμφίβολα θα πρέπει να γίνει το παράδειγμα προς αποφυγή, αλλά το ζήτημα είναι ο χρόνος, το timing. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι σε μια φάση αβεβαιότητας: Η αντεπίθεση του Κιέβου μπορεί να μην έχει ξεκινήσει εντυπωσιακά, αλλά η ενότητα και το ηθικό του ρωσικού στρατού είναι υπό αμφισβήτηση μετά το χάος του περασμένου Σαββατοκύριακου.

Στο ενδεχόμενο που το Κρεμλίνο αξιοποιούσε μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις για να αντιμετωπίσει δυναμικό τον Πριγκόζιν, ελλόχευε ο κίνδυνος οι ρωσικές γραμμές στην Ουκρανία να κατέρρεαν και τότε η κριτική του αρχηγού της Βάγκνερ θα αποδεικνυόταν σωστή. «Θα φαινόταν πως ο Πριγκόζιν είχε δίκιο για τον στρατό, για το πόσο απροετοίμαστοι και ανεκπαίδευτοι είναι οι υπεύθυνοι, και τώρα τον σκότωσαν. Θα φαινόταν άσχημα για το Κρεμλίνο», υπογραμμίζει ο Σαμίεβ.

Ως εκ τούτου, η αντίδραση του Πούτιν ενδεχομένως να αποδειχθεί συνετή. Πόσο μάλλον όταν ο Πριγκόζιν επιδοκιμάστηκε από μερίδα πολιτών στο Ροστόφ, ενώ για τον Πούτιν δεν υπήρξε κάποια λαϊκή εκδήλωση υποστήριξης κατά τη διάρκεια του κρίσιμου διημέρου της ανταρσίας της Βάγκνερ. Όπως αναφέρει το CNN, τώρα βρισκόμαστε σε μια φάση αναμονής για τις οριστικές αποφάσεις της τιμωρίας του Πριγκόζιν, ο οποίος βρίσκεται στη Λευκορωσία.

Όμως όσο περνάει ο χρόνος, οι αμφιβολίες προς το πρόσωπο του Πούτιν μεγαλώνουν και αυτό μπορεί να αποδειχτεί μοιραίο. «Αν δεν φυλακιστεί, αν δεν “εξοντωθεί” από τον Πούτιν, αυτό θα στείλει ένα μήνυμα προς όλους πως ο Πούτιν είναι πιο αδύναμος από ό,τι φαντάζονταν», επισημαίνει ο Ντμίτρι Αλπέροβιτς στο CNN, το οποίο καταλήγει: «Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η εξουσία του αποδυναμώθηκε. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως πολλοί στη χώρα, οι ελίτ, κυβερνήτες περιφερειών, άτομα σε υπηρεσίες ασφαλείας, αναρωτιούνται: αν ο Πριγκόζιν μπορεί να τη γλιτώσει, αμφισβητώντας έτσι την εξουσία, από τι μπορώ να τη γλιτώσω εγώ;».

Επιχείρηση «δολοφονία χαρακτήρα»

Σε πρώτη φάση, ο Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται να έχει ενεργοποιήσει μια εκστρατεία για να πλήξει τη φήμη του Πριγκόζιν, παρουσιάζοντάς τον ως «διεφθαρμένο» και «ψεύτη». Μάλιστα, όπως αναφέρει το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW), η δήλωση ότι όλα θα ερευνηθούν μπορεί να προετοιμάζει το έδαφος για τη δήμευση των περιουσιακών στοιχείων του Πριγκόζιν με απώτερο στόχο να τον απομονώσει, να τον διαλύσει οικονομικά και να υπονομεύσει το ρόλο του στη Βάγκνερ.

«Ο Πριγκόζιν έχτισε την προσωπική του φήμη επικρίνοντας τη ρωσική στρατιωτική διοίκηση και τους γραφειοκράτες για διαφθορά και δεσμούς με δυτικές χώρες. Τώρα ο Πούτιν πιθανότατα επιχειρεί να συντρίψει τη λαϊκιστική προσέγγιση του Πριγκόζιν κατηγορώντας τον για τα ίδια πράγματα», αναφέρουν οι αναλυτές του Ινστιτούτου, εκτιμώντας πως σε αυτή τη φάση ο Ρώσος Πρόεδρος έχει διαπιστώσει πως δεν μπορεί να «εξαφανίσει» τον Πριγκόζιν χωρίς να τον μετατρέψει σε μάρτυρα. Για αυτό είναι πιθανό ο Πούτιν να συνεχίσει τη «δολοφονία χαρακτήρα» με στόχο να προκαλέσει ρήγματα στην υποστήριξη προς τον αρχηγό της Βάγκνερ.

Και σενάρια δολοφονίας…

Εν τω μεταξύ, σε δυτικά ΜΜΕ ήδη έχουν κάνει την εμφάνισή τους και σενάρια για το ενδεχόμενο δολοφονίας του Πριγκόζιν, τα οποία τροφοδοτούνται και από δηλώσεις αξιωματούχων στη Ρωσία.

Ο πρώην αρχηγός του ρωσικού στρατού και αξιωματικός της υπηρεσίας πληροφοριών, Ιγκόρ Γκίρκιν, έγραψε για τον Πριγκόζιν πως «το να τον κρεμάσουμε για τη δολοφονία των αξιωματικών μας είναι απλώς απαραίτητο για τη διατήρηση της Ρωσίας ως κράτους». Ο Αντρέι Γκουρούλεφ, απόστρατος Ρώσος στρατηγός και νυν βουλευτής, ανέφερε πως ο Πριγκόζιν και το δεξί του χέρι, Ντμίτρι Ούτκιν, αξίζουν μια «σφαίρα στο κεφάλι». «Πιστεύω ακράδαντα ότι οι προδότες σε καιρό πολέμου πρέπει να εκτελούνται», δήλωσε στο Associated Press.

Ακόμη και ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντρ Λουκασένκο, ο οποίος μεσολάβησε για να επιτευχθεί η συμφωνία με τον Πούτιν και να φύγει ο Πριγκόζιν από τη Ρωσία, αναφέρθηκε στο σενάριο της δολοφονίας του αρχηγού της Wagner. «Είπα στον Πούτιν: μπορούμε να τον σκοτώσουμε, αυτό δεν είναι πρόβλημα. Είτε με την πρώτη προσπάθεια είτε με τη δεύτερη. Αλλά του είπα: μην το κάνεις», δήλωσε.  

O Ίαν Μπρέμερ, επικεφαλής του Eurasia Group που ειδικεύεται σε γεωπολιτικά θέματα, μιλώντας στο CNBC, δήλωσε πως «ο Πριγκόζιν είναι σαν νεκρός». «Θα αποτελεί μεγάλη έκπληξη εάν θα είναι μαζί για λίγους μήνες. Ο Πούτιν έχει φυλακίσει και δολοφονήσει ανθρώπους που έχουν κάνει πολύ λιγότερα από αυτά που έκανε ο Πριγκόζιν και μου είναι αδιανόητο ότι θα του επιτραπεί να ζήσει περισσότερο από όσο είναι απολύτως απαραίτητο».

Ενδεικτικές του κλίματος είναι και οι δηλώσεις του προέδρου των υπηρεσιών πληροφοριών της Γερουσίας των ΗΠΑ, Μαρκ Γουόρνερ. Μιλώντας στο NBC News δήλωσε πως ο Πριγκόζιν βρίσκεται στο Μινσκ και φαίνεται πως έχει εγκατασταθεί σε ένα ξενοδοχείο χωρίς παράθυρα, καθώς φοβάται το ενδεχόμενο της δολοφονίας του. «Αν και είναι απλώς αναφορές, λάβετε υπόψη σας πως βρίσκεται σε ένα από τα μοναδικά ξενοδοχεία στο Μινσκ που δεν έχει παράθυρα», υποστήριξε με νόημα.