Μπορεί οι στενοί συνεργάτες του Ντόναλντ Τραμπ να τον απέτρεπαν από το να συμμετάσχει στις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου, ο πληθωρικός όμως πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, που συγκεντρώνει γύρω από το πρόσωπό του φανατικούς πολέμιους και υποστηρικτές, μπήκε στην κούρσα και έχασε. Το Δημοκρατικό Κόμμα εξασφάλισε την έδρα που του έλειπε στην αμερικανική Γερουσία και διατήρησε τον έλεγχο του Σώματος, δίνοντας αποφασιστική νίκη στον Τζο Μπάιντεν. Το «κόκκινο κύμα» δεν επικράτησε και πολλοί αναλυτές έκαναν λόγο για καταδίκη του τραμπισμού, με τους ψηφοφόρους να γυρνούν την πλάτη στον άλλοτε ισχυρό ηγέτη.
Πληρεί όμως ο Τραμπ τις προϋποθέσεις για να γίνει ξανά πρόεδρος των ΗΠΑ; Ο δημοσιογράφος των New York Times Jesse Wegman επιχειρεί να δώσει απάντηση στο ερώτημα που απασχολεί όσους Αμερικανούς αναρωτιούνται πώς μπορεί να προστατευτεί μια Δημοκρατία από έναν πολιτικό ηγέτη που είναι ανοιχτά εχθρικός σε κάθε αξία της.
Οι πολέμιοι του Τραμπ, όπως υποστηρίζει ο δημοσιογράφος, δεν μπορούν να ξεχάσουν τις προσπάθειές του πρώην προέδρου των ΗΠΑ να ανατρέψει τις εκλογές του 2020 με παράνομα και αντισυνταγματικά μέσα «μαζί με ένα απόσπασμα χαμηλόμισθων δικηγόρων, δειλών νομοθέτων και συναφών τρελών». Ούτε τη βίαιη εξέγερση στο Καπιτώλιο που προκάλεσε όχι μόνο υλικές καταστροφές, αλλά και θανάτους, παρεμβαίνοντας με αυτό τον τρόπο στην ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας. Μπορεί να μην έγινε ένα με το πλήθος, όπως είχε υποσχεθεί να κάνει, όμως συμμετείχε στην εξέγερση.
Καλύτερη λύση σε όλα αυτά, ήταν σύμφωνα με τον Wegman, η παραπομπή του προέδρου σε δίκη. Το Κογκρέσο χρησιμοποίησε το συγκεκριμένο «όπλο» του Συντάγματος και κατέστησε υπόλογο τον Τραμπ για τον κεντρικό του ρόλο στην πολιορκία της 6ης Ιανουαρίου. Αν η Γερουσία τον είχε καταδικάσει, όπως θα έπρεπε, θα μπορούσε να του είχε αφαιρεθεί η δυνατότητα να κατέχει ξανά δημόσιο αξίωμα. Αλλά σχεδόν όλοι οι Ρεπουμπλικάνοι της Γερουσίας τάχθηκαν υπέρ του, αφήνοντάς τον ελεύθερο να διοικήσει άλλη μια μέρα.
Υπάρχει και άλλος ένας τρόπος να σώσεις την Αμερική από τον Τραμπ: Το άρθρο 3 της 14ης Τροπολογίας, το οποίο απαγορεύει την ανάληψη δημόσιου αξιώματος σε όποιον, «έχοντας προηγουμένως ορκιστεί» να υποστηρίξει το Σύνταγμα, «συμμετείχε σε εξέγερση ή επανάσταση» ή έδωσε «βοήθεια ή παρηγοριά» στους εχθρούς της Αμερικής. Παρόλα αυτά σε αυτό το σημείο εκφράζει τον σκεπτικισμό του για το άρθρο 3, τονίζοντας ότι ένα τόσο ισχυρό «φάρμακο» μπορεί να στερήσει από τους ψηφοφόρους την ελεύθερη επιλογή εκείνων που θέλουν να τους εκπροσωπήσουν και αυτό δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο έχει σχεδιαστεί να λειτουργεί η Δημοκρατία.
Ο Τραμπ αποτελεί μοναδική και βαθιά απειλή για τη Δημοκρατία, αναφέρει ο δημοσιογράφος. Τον χαρακτηρίζει έναν άνθρωπο αυταρχικό που αδιαφορεί για το Σύνταγμα και το κράτος δικαίου και που απολαμβάνει να καταχράται την εξουσία του για να βλάψει όσους θεωρεί αντιπάλους του και να ωφελήσει τον ίδιο και την οικογένειά του. «Είμαι ανοιχτός στη χρήση κάθε συνταγματικού μέσου για να τον εμποδίσω να επιχειρήσει να επιστρέψει στον Λευκό Οίκο» λέει χαρακτηριστικά.
Μιας και όπως φαίνεται η Δημοκρατία στις ΗΠΑ δεν είναι απόλυτη, υπάρχουν κι άλλοι τρόποι, σύμφωνα με τον αρθρογράφο των New York Times, να ελεγχθεί κάποιος, όπως η Γερουσία και το Ανώτατο Δικαστήριο. «Η ρήτρα αποκλεισμού της 14ης τροπολογίας είναι ένα άλλο παράδειγμα – σε αυτή την περίπτωση, ένας ειρηνικός και διαφανής μηχανισμός- για την εξουδετέρωση μιας υπαρξιακής απειλής για τη Δημοκρατία».
Μπορεί να έρθει ξανά στην εξουσία;
Δεν είναι όμως τόσο τα νομικά όσο τα πολιτικά ζητήματα που υπάρχουν και προβληματίζουν για την επάνοδο του Τραμπ στην εξουσία.
Το πρώτο σύμφωνα με τον Jesse Wegman είναι το πώς θα αντιδράσουν οι Ρεπουμπλικάνοι στον αποκλεισμό του κ. Τραμπ. «Μια ανησυχητικά μεγάλη φράξια του κόμματος δεν είναι πρόθυμη να αποδεχθεί τη νομιμότητα μιας εκλογής την οποία δεν κέρδισε ο υποψήφιός της» λέει, τονίζοντας ότι πολλές θα ήταν οι φωνές που θα έκαναν λόγο για στημένες εκλογές. Κάτι που θα ενισχυόταν και από τη ρητορική των δεξιών μέσω ενημέρωσης.
Το άλλο πολιτικό θέμα και ο έντονος προβληματισμός προέρχεται από το γεγονός ότι το άρθρο 3 θα μπορούσε να μετατραπεί σε καρικατούρα. Το να απομακρύνεις συγκεκριμένους υποψήφιους από τα ψηφοδέλτια είναι μια κίνηση των απολυταρχών, από τον Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα μέχρι τον Αλεξάντρ Λουκασένκο στη. Έτσι στέλνεται ένα λάθος μήνυμα για τους ψηφοφόρους, ότι δεν μπορούν να επιλέξουν με σύνεση. «Από την άλλη πλευρά, αν η κομματική οργή αποτελούσε εμπόδιο για την επίκληση του νόμου, πολλοί νόμοι θα ήταν νεκρά γράμματα. Δεν θα έπρεπε να αφήσουμε τις εκλογές να πάρουν τον δρόμο τους και να δώσουμε στον λαό την ευκαιρία να απορρίψει (και πάλι) τον κ. Τραμπ στην κάλπη;» αναρωτιέται ο αρθρογράφος.
Οι νομικοί υποστηρίζουν ότι η σημασία του Συντάγματος υπονομεύεται αν επιλέγουμε και διαλέγουμε ποιοι κανόνες ισχύουν, τονίζει ο δημοσιογράφος. Αυτό που έχει σημασία είναι να υπενθυμίσουμε στους ψηφοφόρους ότι το Σύνταγμα υπάρχει και αυτό είναι που ορίζει ποιος μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για ένα δημόσιο αξίωμα.
