Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται. Οι βομβαρδισμοί των ρωσικών δυνάμεων από τις 24 Φεβρουαρίου καταστρέφουν μία προς μία τις ουκρανικές περιοχές με αποτελέσματα εκατομμύρια άνθρωποι να αφήνουν πίσω τη χώρα τους αναζητώντας ασφάλεια στην Ευρώπη. Η Δύση συσπειρώνεται κατά του Βλαντίμιρ Πούτιν ενώ η Κίνα παραμένει σε θέση παρατηρητή.
Κάποια στιγμή οι φωτιές στη φλεγόμενη χώρα θα σβήσουν και οι συγκρούσεις θα σταματήσουν. Ποιος όμως τελικά θα είναι ο μεγάλος χαμένος; Υπάρχει περίπτωση η Ευρωπαϊκή Ένωση να δεχτεί στην «αγκαλιά» της τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι; Η Ρωσία θα μετατραπεί τελικά σε κράτος – παρία; Απαντήσεις στις ερωτήσεις του Newsbeast δίνει ο διεθνολόγος Κωνσταντίνος Φίλης.
Ο διευθυντής του Institute of Global Affairs και αναπληρωτής καθηγητής του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος αναλύει τον ρόλο που έπαιξε στη ρωσική εισβολή το Τάγμα του Αζόφ ενώ παράλληλα εξηγεί τις δυσκολίες που θα δημιουργήσουν οι νέες προσφυγικές ροές στην Ευρώπη.
«Με όρους ηθικής ο μεγάλος χαμένος είναι η Ρωσία, ο μεγαλύτερος όμως κινδυνεύει να γίνει η Ουκρανία, στην οποία θα πάρει χρόνια για να ορθοποδήσει»
Σύμφωνα με τον διεθνολόγο Κωνσταντίνο Φίλη αυτή τη στιγμή δεν μπορεί κανείς να κάνει την παραμικρή εκτίμηση για το ποια θα είναι η εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία.
«Με όρους ηθικής ο μεγάλος χαμένος είναι η Ρωσία, με όρους διπλωματίας και οικονομίας επίσης εκ των χαμένων είναι η Ρωσία. Ο μεγαλύτερος χαμένος βέβαια είναι η Ουκρανία και οι πολίτες της, οι άνθρωποι και οι στρατιώτες οι οποίοι πεθαίνουν καθημερινά. Η ουκρανική οικονομία καταστρέφεται. Θα δούμε εάν στο μέλλον θα υπάρξει ενδιαφέρον από πλευράς δωρητών για να μπορέσουν να την αποκαταστήσουν το συντομότερο δυνατόν ανάλογα βέβαια και με το ποιο θα είναι το status της Ουκρανίας» τονίζει ο Κωνσταντίνος Φίλης.
«Οι ουκρανικές υποδομές πλήττονται, οι στρατιωτικές υποδομές επίσης καταστρέφονται και αυτό εντάσσεται στην επιχείρηση αποστρατιωτικοποίησης της Ουκρανίας, όπως λένε οι Ρώσοι. Το θεωρούμενο λοιπόν δεδομένο είναι πως ο μεγάλος χαμένος θα είναι η Ουκρανία, αν και η ηγεσία της κατάφερε, εξαιτίας της ρωσικής επιθετικότητας να ξαναμπεί στον χάρτη και να προκαλέσει το ενδιαφέρον της Δύσης. Το ερώτημα βέβαια είναι πόσο αυτό θα κρατήσει. Από εκεί και πέρα στο παιχνίδι που παίζεται μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών για την ώρα η Ρωσία βρίσκεται σε δύσκολη θέση γιατί έχει απομονωθεί διεθνώς. Αυτό αποδείχθηκε και την Τετάρτη (2/3) από το ψήφισμα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών» σημειώνει ο διευθυντής του Institute of Global Affairs.
«Η Ρωσία θα πονέσει πολύ»
Εστιάζοντας στη Ρωσία ο καθηγητής, Κωνσταντίνος Φίλης, επισημαίνει πως θα πονέσει πολύ από τις κυρώσεις που της έχουν επιβληθεί. «Θα δούμε βέβαια το βάθος, την έκταση και τον χρόνο των κυρώσεων ανάλογα με το πώς κινείται η ίδια η Ρωσία με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της. Ίσως δείχνει μία τάση η μετανάστευση μικρού για την ώρα αριθμού Ρώσων στη Φινλανδία ή οι ουρές μπροστά από τα ATM. Πώς θα το εξηγήσει αυτό η ρωσική ηγεσία; Ότι οι Ρώσοι ”πληρώνουν” ένα πόλεμο χωρίς εμφανή αιτία, πέρα από όσα ακούγονται από τους αξιωματούχους της χώρας. Το πρόβλημα, όμως, θα γίνει και πρόβλημα των δυτικών σε περίπτωση που η Ρωσία επιλέξει να πλήττει όχι μόνο στρατιωτικούς στόχους αλλά και ανθρώπινους. Αυτό θα φέρει πίεση στη Δύση κυρίως διότι θα θεωρηθεί ότι οι δυτικοί δεν κάνουν αρκετά για να μπορέσουν να αποτρέψουν τη Ρωσία από τις θηριωδίες στις οποίες προβαίνει» εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος.
«Η δύναμη της εικόνας αυτή τη στιγμή έχει τη Ρωσία σε εμφανή θέση αδυναμίας, μπορεί όμως να βάλει σε πολύ δύσκολη θέση και τους δυτικούς εφόσον συνεχιστούν οι επιχειρήσεις και μάλιστα έχουν απώλειες αμάχων πολύ μεγαλύτερες απ’ ότι μέχρι σήμερα» συμπληρώνει ο αναλυτής διεθνών θεμάτων του ΑΝΤ1.
«Κανείς δεν πρέπει να επιθυμεί το να μετατραπεί η Ρωσία σε κράτος – παρία»
Μιλώντας στο Newsbeast ο Κωνσταντίνος Φίλης υπογραμμίζει πως η Ρωσία μπορεί να μετατραπεί σε ένα κράτος – παρία διευκρινίζοντας όμως πως κανείς δεν θα έπρεπε να το επιθυμεί. «Αυτό θα είναι μία πάρα πολύ κακή εξέλιξη για την Ευρώπη ίσως λιγότερο για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Για την Ευρωπαϊκή Ένωση το να περιθωριοποιεί η Ρωσία από τις εξελίξεις και να γίνει μια δύναμη επιθετική, μια δύναμη η οποία θα θεωρεί ότι η άμυνά της είναι η επίθεσή της και θα επιτίθεται δηλαδή για να αμυνθεί θα είναι μια εξέλιξη πάρα πολύ κακή» λέει.
«Με μία Ρωσία περιθωριοποιημένη η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έχει ακρωτηριάσει ένα σημαντικό κομμάτι της Ευρώπης και θα έχει έναν απρόβλεπτο σε κάποιο βαθμό παίκτη, μη συνεργάσιμο ο οποίος πιο εύκολα θα “έπεφτε” και με κακούς όρους για αυτόν στην “αγκαλιά” της Κίνας.
Όλο αυτό είναι μία κακή εξέλιξη νομίζω και για την Αμερική, για τον δυτικό κόσμο συνολικά και καλό θα ήταν να μπορούσε να αποφευχθεί» υπογραμμίζει ο διεθνολόγος. «Αν σκεφτούμε ορθολογικά, πρέπει να αφήσουμε διέξοδο με αυστηρούς όρους στον Πούτιν, αλλά που να μπορεί να σώσει τα προσχήματα» προσθέτει.
Γιατί η Ουκρανία δεν μπορεί να ενταχθεί στην ΕΕ
«Η ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι κάτι που ρεαλιστικά μπορεί να γίνει στην παρούσα φάση» ξεκαθαρίζει ο Κωνσταντίνος Φίλης.
«Όταν η ΕΕ αποκλείει τα Βαλκάνια με τα προβλήματα και τα βάρη που αυτά φέρουν και είναι μικρότερα από αυτά της Ουκρανίας ο καθένας από εμάς μπορεί να καταλάβει ότι η περίπτωση ένταξης της χώρας του Ζελένσκι περισσότερα δεινά θα δημιουργούσε παρά θα έλυνε. Οι διαδικασίες θα μπορούσαν να είχαν γίνει σε άλλο χρόνο. Δεν έγιναν και από εκεί και πέρα πλέον η κατάσταση είναι πολύ συγκεκριμένη.
Η Ουκρανία δεν μπορεί υπό τις παρούσες συνθήκες να ενταχθεί στην ΕΕ πόσο δε μάλλον από τη στιγμή που δεν ξέρουμε για ποιο κομμάτι της χώρας μιλάμε. Ακόμη κι αν ξεπερνιόταν το ότι δεν πληροί τις προϋποθέσεις, κάτι που πείτε ότι κανείς το παραβλέπει για την ασφάλεια της χώρας, θα ήταν μια λάθος ενέργεια» επισημαίνει.
Η συσπείρωση της Δύσης και η στάση της Κίνας
Εστιάζοντας στη στάση που κρατά η Δύση απέναντι στον Βλαντίμιρ Πούτιν ο Κωνσταντίνος Φίλης υπογραμμίζει πως «τη βλέπουμε περισσότερο από ποτέ συσπειρωμένη. Μέχρι και η Ουγγαρία τοποθετήθηκε υπέρ των κυρώσεων και υποχρεώθηκε να πάρει θέση κατά της Ρωσίας ακόμη και αν ήταν πιο προσεκτική από των άλλων χωρών».
«Η Κίνα είναι μάλλον σε μία κατάσταση που στηρίζει διακριτικά τη Ρωσία αλλά με ένα όριο καθώς δεν θα είναι εύκολο να συνεχίσει να το κάνει εφόσον αυτή επιλέξει να συνεχίζει στο συγκεκριμένο μοτίβο. Οι Κινέζοι προς το παρόν απολαμβάνουν πως ένας αντίπαλος όπως είναι η Δύση, φθείρεται και ένας άλλος παίκτης, ο οποίος δεν είναι αντίπαλος μεν αλλά δεν είναι και στρατηγικός εταίρος όπως κάποιοι τον θεωρούν δηλαδή, η Ρωσία επίσης φθείρεται» αναφέρει ο Κωνσταντίνος Φίλης.
«Θεωρώ ότι η Κίνα δεν έχει τίποτα άλλο να κάνει από το να περιμένει και να παρακολουθεί το τι συμβαίνει γιατί τα συμβαίνοντα λειτουργούν για την ώρα υπέρ της. Εάν βέβαια τα πράγματα ξεφύγουν τότε θα είναι πολύ δύσκολη η κατάσταση και για την Κίνα γιατί δεν θα μπορεί να υποστηρίζει τη Ρωσία που έχει διαβεί τον Ρουβίκωνα και δεν ξέρουμε εάν θα μπορέσει να επανακάμψει» προσθέτει.
«Με 6 εκατομμύρια εκτοπισμένους Ουκρανούς τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα»
Αναφερόμενος στα εκατομμύρια Ουκρανούς που θα αφήσουν πίσω την Ουκρανία αναζητώντας μια χώρα ασφαλή να τους φιλοξενήσει ο διεθνολόγος Κωνσταντίνος Φίλης αναλύει τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον και σε περίπτωση που συνεχιστεί ο πόλεμος για μεγάλο χρονικό διάστημα.
«Όταν έχουμε ήδη 6 εκατομμύρια εκτοπισμένους Ουκρανούς από τις εστίες τους και οι περίπου 1 εκατ. έχουν ήδη φύγει από την Ουκρανία φαίνεται ότι τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα. Το προς τα πού θα κατευθυνθούν δεν το ξέρουμε ακόμη. Η Ελλάδα έχει ήδη πει πως είναι διατεθειμένη να δεχτεί κάποιους εξ αυτών αλλά σίγουρα θα μπει μεγάλη πίεση στην Ευρώπη. Υπάρχουν εκτιμήσεις ότι μπορεί να μεταναστεύσουν ακόμη και 11 εκατομμύρια. Και ένας σημαντικά μικρότερος αριθμός ανθρώπων να καταφτάσει στην Ευρώπη, η αρχικά θετική υποδοχή μπορεί να δώσει αργότερα στη θέση της σε ακραίους σχηματισμούς να καταφερθούν εναντίον τους. Πολύ περισσότερο αν κάποια από αυτά τα εθνικιστικά/ακροδεξιά στοιχεία διατηρούν σχέσεις με κύκλους στη Μόσχα.
Αυτή τη στιγμή επειδή προτάσσεται το ηθικό ζήτημα και το ανθρωπιστικό αυτοί οι άνθρωποι είναι ευπρόσδεκτοι. Εάν όμως ο πόλεμος συνεχιστεί και μεγαλώσει ο αριθμός των προσφύγων μπορεί να δούμε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες και ηγεσίες να αλλάζουν άποψη και να γίνονται πιο σκληρές όπως συνέβη το 2015 και το 2016» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο ρόλος που έπαιξε το Τάγμα του Αζόφ στη ρωσική εισβολή
«Από το 2014 – 2015 και μετά έγιναν πολλά και στρατηγικά λάθη από ουκρανικής πλευράς. Ένα από αυτά ήταν ότι διαδοχικές κυβερνήσεις δεν σεβάστηκαν τις συμφωνίες του Μινσκ, τις οποίες οι ίδιοι θεωρούσαν ότι ήταν λεόντιες και ουσιαστικά έγιναν με το πιστόλι στον κρόταφο του Κιέβου. Όπως και να έχει όμως τις συμφωνίες αυτές δεν ζήτησαν οι Ουκρανοί να τις αναθεωρήσουν, δεν τις σεβάστηκαν και αυτό επικαλείται η Ρωσία. Όχι ότι υπάρχει οποιαδήποτε δικαιολογία σε αυτό που κάνει (το ξεκαθαρίζω) είναι κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, του απαραβίαστου των συνόρων, της εδαφικής κυριαρχίας και ακεραιότητας. Όλα συνιστούν παραβίαση από την πλευρά της Ρωσίας» υπογραμμίζει ο διευθυντής του Institute of Global Affairs και αναπληρωτής καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.
«Η αλήθεια είναι πως και οι Ουκρανοί από το 2014 έκαναν λάθη και επίσης αλήθεια είναι ότι επειδή δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν οι ουκρανικές δυνάμεις στις περιοχές των αυτονομιστών τον ρόλο τον είχαν αναλάβει, υποκαθιστώντας τες, παραστρατιωτές ομάδες μεταξύ των οποίων και το Τάγμα του Αζόφ. Το εν λόγω Τάγμα περιέχει φασιστικά στοιχεία απομεινάρια της ναζιστικής κατοχής της Ουκρανίας τα οποία έχουν έντονο αντιρωσικό μένος και συνεχίζει να δρα -με την ανοχή του Κιέβου- στην περιοχή» σημειώνει ο Κωνσταντίνος Φίλης.
«Για να μη χάσει την αξιοπιστία της, η Δύση οφείλει να καταδικάσει αυτές τις πρακτικές, αλλά και να αναγνωρίσει (τουλάχιστον προς τη Ρωσία) τα λάθη του Κιέβου μετά το 2014 και να πιέσει για τη διόρθωση τους, αν πρόκειται να επανέλθει η τάξη» τονίζει.
«Αυτό που κατάφερε η Ρωσία είναι πρώτον μετά το 2014 να δημιουργηθεί ουκρανική συνείδηση η οποία έχει έντονο αντιρωσικό στοιχείο και να φαίνονται τα τάγματα του Αζόφ ότι δήθεν υπερασπίζονται την Ουκρανία και την εδαφική της ακεραιότητα απέναντι στις δυνάμεις κατοχής. Αυτό από μόνο του δείχνει τον βαθμό της αποτυχίας της ρωσικής πολιτικής στην Ουκρανία» αναφέρει κλείνοντας ο διεθνολόγος.
