Πως τρώνε οι αστροναύτες στο διάστημα κατά την διάρκεια των πολύμηνων υποτροχιακών πτήσεών τους; Και μπορεί μεν η NASA να έχει λύσει αυτό το πρόβλημα προ πολλού, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας σταματάει εδώ.
Γιατί ένας Έλληνας σχεδιαστής έχει θέσει ως στόχο του να βελτιώσει ακόμη περισσότερο την ζωή των «καουμπόηδων του διαστήματος», προσφέροντάς τους μια σειρά από έξυπνα και άκρως λειτουργικά μαχαιροπίρουνα και κουζινικά σκεύη που θα είναι εναρμονισμένα σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας αλλά θα καλύπτει και την ψυχική ανάγκη της σύνδεσης με τον τρόπο που τρώνε στη Γη.
Τα διαστημικά μαχαιροπίρουνα
Ο Νικόλας Γραφάκος, απόφοιτος του Royal College of Art και του Imperial College στο Λονδίνο, είναι ο εμπνευστής και δημιουργός της εν λόγω συλλογής με τα «διαστημικά μαχαιροπίρουνα» Zero-G.
Η συλλογή περιλαμβάνει τρία προϊόντα για το φαγητό: Κουτάλι, δοχείο για υγρά και πακέτα φαγητού, αντί για πιάτα – μάλιστα, με το κουτάλι αυτό ο αστροναύτης θα μπορεί να τρώει και στερεά τροφή, κι όχι μόνο χυλούς.
Ο Έλληνας σχεδιαστής ισχυρίζεται ότι έμπνευσή του για ό,τι σχεδιάζει είναι «η ολική αποδόμηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν τα πράγματα».
Όπως εξηγεί, ο τελικός σκοπός του δεν αποσκοπεί στο προϊόν αυτό καθαυτό, αλλά περισσότερο στην μέθοδο την οποία χρησιμοποιούμε για να σχεδιάσουμε τα προϊόντα και γενικά τα εργαλεία για τη ζωή του αστροναύτη. Κάνει λόγο, δηλαδή, για ένα εντελώς διαφορετικό modus operandi υπό το οποίο πρέπει πλέον να λειτουργούμε όσον αφορά στον σχεδιασμό συσκευών και εργαλείων για αστροναύτες.
«Οι διαστημικές πτήσεις μεγάλης διάρκειας θα έχουν διαφορετικές απαιτήσεις από τους αστροναύτες του μέλλοντος, ειδικά για τη διαχείριση όχι μόνο των βασικών αλλά και των συναισθηματικών αναγκών του πληρώματος», λέει ο ίδιος στο Reuters, προσθέτοντας εμφατικά ότι «σε μεγαλύτερα ταξίδια, όπως αυτά προς τον πλανήτη Άρη, θα πρέπει να δώσουμε σημασία σε μικρότερες λεπτομέρειες και να επικεντρωθούμε σε πράγματα που άπτονται της ψυχικής και συναισθηματικής κατάστασης ενός ανθρώπου που θα ζήσει μέσα σε διαστημόπλοιο για παραπάνω από έξι μήνες».
H διαφωνία στον τρόπο κατασκευής των αντικειμένων που βγαίνουν σε τροχιά
Ο κ. Γραφάκος διαφωνεί ως προς τον τρόπο κατασκευής των αντικειμένων που έπαιρναν μαζί τους οι αστροναύτες μέχρι σήμερα. Υποστηρίζει δε, ότι ο τρόπος με τον οποίον σχεδιάζονταν τα αντικείμενα για να υποστηρίξουν τη ζωή των αστροναυτών στο διάστημα είναι, μέχρι σήμερα, καθαρά μηχανολογικός.
«Φροντίζαμε δηλαδή να είναι τα αντικείμενα αυτά λειτουργικά σωστά, να μπορούν να υπάρξουν και να αντέξουν στο διάστημα και να είναι ασφαλή. Μέχρι σήμερα εκπαιδεύουμε τους ανθρώπους στη χρήση των εργαλείων κλπ που έχουμε ήδη κατασκευάσει, αντί να ξεκινάμε από τον άνθρωπο και να συμπεριλαμβάνουμε τις ανάγκες του στο σχεδιασμό πραγμάτων για το διάστημα: Και για μικρά ταξίδια μέχρι τώρα, αυτό ήταν επαρκές. Για μεγαλύτερα ταξίδια όμως, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ψυχολογική κατάσταση των ανθρώπων» συνοψίζει σχετικά ο έλληνας σχεδιαστής.
Καθώς όμως αυτό, στα επόμενα δέκα έως δεκαπέντε χρόνια, θα αλλάξει και θα αρχίσουμε να έχουμε πτήσεις μεγαλύτερης διάρκειας, οι νέες εφευρέσεις πρέπει να επικεντρωθούν τις μικρές συναισθηματικές και ψυχολογικές ανάγκες των αστροναυτών. Και τρανότερο παράδειγμα γι’ αυτό φέρνει την περίπτωση του κουταλιού που σχεδίασε.
«Δεν μπούμε να περιμένουμε από τους αστροναύτες να τρώνε την ίδια χυλώδη, παιδική τροφή για δύο χρόνια», αναφέρει ο ίδιος.
«Τα τρόφιμα στο διάστημα είναι υπό την μορφή υγρών και πολτών, έτσι κολλάνε στο κουτάλι όπως το νερό, αντί να έχουν τις διαφορετικές υφές που έχουμε στη γη», λέει ο ίδιος, το «υβριδικό κουτάλι» του οποίου μπορεί να πιάσει τα τρόφιμα και να τα αφήσει να τοποθετηθούν στο στόμα.
Φυσικά, με έναν τέτοιο πρωτοποριακό (όχι μόνο σε θέμα νοητικής, αλλά και συναισθηματικής νοημοσύνης) εργαλείο, είναι λογικό το πρότζεκτ του κ. Γραφάκου να έχει τραβήξει το ενδιαφέρον από πολλά φημισμένα πανεπιστήμια, όπως το τα MIT Media Labs, την SpaceX του Ελον Μασκ αλλά και την ίδια την NASA.
Συνεχίζεται για τους κροίσους η «κούρσα του διαστήματος»
Ο Έλληνας σχεδιαστής την ώρα που εκείνος σχεδιάζει… η τύχη του δουλεύει, με τον αγώνα μεταξύ τριών δισεκατομμυριούχων (Ελον Μασκ, Τζεφ Μπέζος και Ρίτσαρντ Μπράνσον) για την ίδρυση της πρώτης ταξιδιωτικής εταιρείας τουριστικών αποστολών στο διάστημα, να συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό.
Ένας δισεκατομμυριούχος, μία νοσηλεύτρια, μία γεωεπιστήμονας και ένας βετεράνος της πολεμικής αεροπορίας πραγματοποίησαν πριν περίπου 15 ημέρες την πρώτη διαστημική βόλτα τους σε ύψος 575 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης.
Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία που μπήκε σε τροχιά ένας πύραυλος – το Falcon 9 της SpaceX – με πλήρωμα που δεν αποτελούταν από επαγγελματίες αστροναύτες.
Άτυπος «διοικητής» της τετραμελούς αποστολής Inspiration 4 («Έμπνευση 4»), ήταν ο άνθρωπος που ναύλωσε τον Falcon 9 για αυτό το ταξίδι, ο 38χρονος Τζάρεντ Άιζακμαν, ιδρυτής της εταιρείας ηλεκτρονικού εμπορίου Shift4 Payments.
Ο Άιζακμαν έχει πραγματοποιήσει πολλές πτήσεις τόσο με εμπορικά όσο και στρατιωτικά αεροσκάφη και έχει συμμετάσχει σε πάνω από 100 αεροπορικές επιδείξεις, ενώ είναι και συνιδρυτής της Draken International, μιας ιδιωτικής αεροδιαστημικής εταιρείας που βοηθά στην εκπαίδευση πιλότων για τον αμερικανικό στρατό.
Δεύτερο μέλος της αποστολής ήταν η νοσηλεύτρια του νοσοκομείου «Σεν Τζουντ», η 29χρονη Χέιλι Αρσενό, η οποία επέζησε από επιθετική μορφή καρκίνου. Δίπλα της έκατσε o 51χρονος γεωεπιστήμονας Σίαν Πρόκτορ, ο οποίος το 2009 ήταν φιναλίστ στη διαδικασία επιλογής αστροναυτών της NASA. Το τέταρτο μέλος του πληρώματος ήταν ο Κρις Σεμπρόσκι, βετεράνος της Πολεμικής Αεροπορίας που υπηρέτησε στο Ιράκ.
Τους τελευταίους μήνες, τα τέσσερα μέλη του πληρώματος πέρασαν πολλές ώρες στην SpaceX για την προετοιμασία της αποστολής. Ειδικότερα, μελέτησαν πάνω από 90 εγχειρίδια, παρακολούθησαν μαθήματα οδήγησης αεροσκάφους και πραγματοποίησαν αναρίθμητες ώρες πτήσεων με εξομοιωτή.
Επόμενο βήμα: η Blue Origin του Μπέζος
Η αμερικανική εταιρεία Blue Origin στις 13 Οκτωβρίου 2021 (μία μέρα μετά τα αρχικά σχέδια) έκανε το ταξίδι στο διάστημα. Μια πτήση στην οποία συμμετείχε και ένα διάσημο πρόσωπο: Ο ηθοποιός Ουίλιαμ Σάτνερ, ο οποίος ενσάρκωσε τον θρυλικό κυβερνήτη Κερκ στο «Star Trek».
Η πτήση πραγματοποιήθηκε σε λιγότερο από τρεις μήνες έπειτα από την αποστολή, κατά τη διάρκεια της οποίας η εταιρεία μετέφερε στο διάστημα τους τέσσερις πρώτους επιβάτες της, μεταξύ αυτών τον ιδρυτή της Τζεφ Μπέζος.
Τέσσερις άνθρωποι επιβιβάστηκαν εκ νέου στον πύραυλο New Sheppard στις 13 Οκτωβρίου. Εκτός από τον Καναδό ηθοποιό, στο σκάφος βρέθηκαν επίσης ο πρώην μηχανικός της Nasa Κρις Μποσούιζεν, ο συνιδρυτής της εταιρείας Planet Labs, ο Γκλεν ντε Βρις, συνιδρυτής της εταιρείας Medidata Solutions και η Όντρεϊ Πάουερς, στέλεχος της Blue Origin, αρμόδια για τις πτήσεις και τη συντήρηση του διαστημοπλοίου.
