Είκοσι τέσσερα χρόνια μετά παραμένει ένα ανεξήγητο γεγονός, ένα αγκάθι στη συνήθη ροή της καθημερινότητας. Τι έγινε εκείνο το βράδυ της 13ης Μαρτίου 1997 στον νυχτερινό ουρανό Αμερικής και Μεξικού, όταν χιλιάδες πραγματικά άνθρωποι παρατήρησαν κάτι μυστηριώδες για 3 ολόκληρες ώρες;

Ως «Φώτα του Φοίνιξ» πέρασε στην Ιστορία και κατόπιν στη συλλογική λήθη το περιστατικό. Ήταν μαζική υστερία; Ήταν πράγματι ΑΤΙΑ; Ή μήπως κάποιος έστησε μια καλοσχεδιασμένη φάρσα; Πριν υποχωρήσει στις συνειδήσεις του παγκόσμιου κοινού, το επεισόδιο ήταν η μαζικότερη αναφορά για UFO που έχει καταγραφεί ποτέ.

Απάντηση δεν δόθηκε ποτέ. Δύο διακριτά γεγονότα σχετίζονται με το περιστατικό: ένας τριγωνικός σχηματισμός φωτών που εθεάθη να περνά πάνω από την Αριζόνα και μια σειρά από ακίνητα φώτα που παρατηρήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή του Φοίνιξ.

Η αμερικανική Πολεμική Αεροπορία έδωσε κάποια στιγμή ανεπίσημα μια εξήγηση για το δεύτερο συμβάν και αυτό ήταν όλο. Μια ερμηνεία που δεν μπορούσε προφανώς να καταλαγιάσει την ανησυχία του κόσμου. Ή το δέος.

Η αυθεντικότητα του γεγονότος έγινε έκτοτε αντικείμενο σφοδρής αντιπαράθεσης, χωρίς πάντως αποφασιστική νίκη καμίας πλευράς. Ή μιας εξήγησης που να ικανοποιεί τις μαρτυρίες των αυτοπτών.

Τι έγινε λοιπόν εκείνη τη μέρα που κατατρομοκράτησε τόσες χιλιάδες ανθρώπους;

Τα «Φώτα του Φοίνιξ»

Ο ήλιος είχε μόλις δύσει στις 13 Μαρτίου 1997, όταν οι κάτοικοι της Νεβάδα, της Αριζόνα και της μεξικανικής πολιτείας Σονόρα έστρεψαν το βλέμμα τους στον νυχτερινό ουρανό. Από τις 7:30-10:30 το βράδυ οι ανήσυχοι κάτοικοι τηλεφωνούσαν μαζικά στα οικεία αστυνομικά τμήματα, αναζητώντας απάντηση.

Όλοι ανέφεραν κάτι κινούμενα φώτα στον ουρανό, αλλά και -ακόμα εντυπωσιακότερα- ένα μυστηριώδες σκάφος σε σχήμα «V» που φαινόταν να έχει αγκυροβολήσει πάνω από τον ουρανό του Φοίνιξ της Αριζόνα.

Το σκάφος, κατά τις μαρτυρίες, ήταν πραγματικά τεράστιο, το συνέκριναν σε μέγεθος με μπόλικα γήπεδα αμερικανικού ποδοσφαίρου. Κι ενώ τα φώτα παρέμειναν τελικά σταθερά πάνω στον ουρανό, το πελώριο ΑΤΙΑ κινήθηκε προς τα νότια.

Πιλότοι επιβατικών αεροπλάνων ειδοποιούσαν τους πύργους ελέγχου για αυτό που έβλεπαν με τα μάτια τους, αλλά δεν φαινόταν πουθενά στα ραντάρ τους. Και τότε, όσο ξαφνικά εμφανίστηκαν στον ουρανό, άλλο τόσο μυστηριωδώς εξαφανίστηκαν. Τα φώτα έσβησαν και το σκάφος μετακινήθηκε προς τα νότια.

Τα φώτα εμφανίστηκαν μόνο στο Φοίνιξ. Το τριγωνικό αντικείμενο έγινε ωστόσο ορατό σε μια απόσταση τουλάχιστον 500 χιλιομέτρων, από τα όρια της Νεβάδα, σε όλη την Αριζόνα και ως το Μεξικό τελικά.

Η αμερικανική κυβέρνηση δεν εξήγησε ποτέ τα μυστηριώδη φώτα. Κάποια στιγμή φάνηκε να πετά την μπάλα στην Πολεμική Αεροπορία. Οι επιτελείς της αναγνώρισαν, ανεπίσημα όπως είπαμε, στα φώτα που επί 3 ώρες στέκονταν στον ουρανό μια σειρά από φωτοβολίδες που έριξαν μαχητικά αεροσκάφη, στο πλαίσιο άσκησης στα νοτιοδυτικά της πολιτείας.

Η ερμηνεία για το ΑΤΙΑ ήταν σαφώς δυσκολότερη. Οι πολίτες ανέφεραν πως το αντικείμενο ήταν οπωσδήποτε συμπαγές, καθώς απέκρυπτε ένα μεγάλο μέρος του έναστρου ουρανού καθώς περνούσε πάνω από τις πόλεις και τα χωριά.

Για κάποιους αξιωματούχους του κράτους, ήταν απλώς μια σειρά μαχητικών που πετούσαν σε σχηματισμό. Κι αυτό το είπαν off the record.

Ακόμα εντυπωσιακότερη ήταν ίσως η «κωλοτούμπα» του κυβερνήτη της Αριζόνα, Fife Symington. Ο οποίος διασκέδαζε αρχικά τις ανησυχίες των κατοίκων, κάνοντας πλάκα με το συμβάν, αργότερα αποκάλυψε ωστόσο πως ήταν και εκείνος μάρτυρας όλων αυτών των φαινομένων.

«Απόκοσμα» τα αποκαλούσε τώρα…

Πώς εμφανίστηκαν ξαφνικά στον ουρανό

Η πρώτη αναφορά για τα «Φώτα του Φοίνιξ» μας έρχεται από τη Νεβάδα στις 6:55 μ.μ. Ένας άντρας τηλεφώνησε στην αστυνομία της κωμόπολης Χέντερσον για να αναφέρει αυτό που έβλεπε, ένα αντικείμενο σε σχήμα «V». Είπε ότι είχε μέγεθος όσο ένα Boeing 747 και έβλεπε 6 φώτα πάνω του.

Το αντικείμενο κατευθυνόταν νοτιοανατολικά και οι επόμενες καταγραφές ακολουθούσαν κατά πόδας την πορεία του. Αστυνομικός σε οικισμό της Αριζόνα ανέφερε στις 8:15 μ.μ. πως είδε ένα σμήνος από πορτοκαλί φώτα. Τα είδε με τα κιάλια του και παρατήρησε καθαρά πως ήταν 5 στον αριθμό. Ώσπου εξαφανίστηκαν.

Δύο λεπτά αργότερα, το αστυνομικό τμήμα του Πρέσκοτ της Αριζόνα κατακλυζόταν από πανικόβλητα τηλεφωνήματα. Ο κόσμος έβλεπε λευκά και κοκκινωπά φώτα να ίπτανται στον ουρανό.

Ως τώρα είχε γίνει σαφές πως επρόκειτο για δύο διαφορετικά φαινόμενα. Όλες οι μαρτυρίες ανέφεραν τα ίδια ακριβώς για καθένα τους, είτε μιλάμε για τα 5 φώτα είτε για το σκάφος.

Στο Πρέσκοτ τα είδαν όμως και τα δύο. Το σκάφος κάλυψε τον ουρανό, εμφανίστηκε πολύ κοντά στο έδαφος. Δεν έκανε μάλιστα κανέναν θόρυβο. Έπειτα από λίγο, άρχισε να κινείται νοτιοανατολικά.

Σύμφωνα με το National UFO Reporting Center των ΗΠΑ, που κατέγραψε αναλυτικά τις μαρτυρίες του κόσμου, το σκάφος είχε διαστάσεις πραγματικά πελώριες. Οι μετριοπαθέστεροι μιλούσαν για «3 γήπεδα [αμερικανικού] ποδοσφαίρου» και άλλοι έλεγαν ακόμα και για 1 μίλι (1,6 χιλιόμετρα).

Το πιο εντυπωσιακό ίσως όλων ήταν οι παρόμοιες περιγραφές που έβγαιναν από τα στόματα τόσων πολλών ανθρώπων. Για το «V» σχήμα του δεν αμφέβαλλε κανείς, απλώς άλλοι μιλούσαν για 5 φώτα πάνω του, άλλοι για 6 και κάποιοι άλλοι για 7. Ούτε για την τροχιά του υπήρχαν αποκλίσεις, κινούνταν από τα βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά.

«Δεν έχουμε τίποτα τόσο μεγάλο», είπε αυτόπτης μάρτυρας στον ραδιοφωνικό σταθμό ΚΤΑR του Φοίνιξ, «ήταν απόλυτα αθόρυβο. Ήταν τόσο μεγάλο όσο το κέντρο του Πρέσκοτ, έκρυψε εντελώς τα άστρα».

Ο 31χρονος Dana Valentine το είδε πάνω από την αυλή του εκείνη τη νύχτα. Έτρεξε στο σπίτι και φώναξε τον πατέρα του, μηχανικό αεροναυτικής. Παρέα παρακολούθησαν το μυστηριώδες σκάφος να πετάει στα 500 πόδια και να χάνεται τελικά στον ορίζοντα.

«Μπορούσαμε να δούμε το περίγραμμα μιας μάζας πίσω από τα φώτα, αλλά δεν μπορούσες να δεις τη μάζα. Δεν ξέρω τι ήταν ακριβώς, αλλά ξέρω ότι δεν είναι μια τεχνολογία που είχε ακούσει ποτέ το κοινό».

«Ήταν εντυπωσιακό και λίγο τρομακτικό», είχε δηλώσει ο Tim Ley, ο οποίος βγήκε από το αμάξι του για να δει το θέαμα. «Ήταν τόσο μεγάλο και τόσο παράξενο. Δεν μπορούσες να δεις πραγματικά το αντικείμενο. Το μόνο που μπορούσες να δεις ήταν το περίγραμμα, σαν κάτι να κρύβει τα άστρα».

Ο Bill Grava, που εργαζόταν στον πύργο ελέγχου του Διεθνούς Αεροδρομίου του Φοίνιξ εδώ και 12 χρόνια και είχε βάρδια εκείνη τη νύχτα, αποκάλεσε όσα είδαν τα μάτια του «παράξενα, ανεξήγητα». Πήγαν και τον βρήκαν χρόνια αργότερα και είπε ξανά πως «δεν ξέρω τι να σκεφτώ, δεν έχω ιδέα τι ήταν».

Αν διαβάσει κανείς τις μαρτυρίες τόσων και τόσων ανθρώπων από διάφορες περιοχές που έγινε το φαινόμενο ορατό, δεν μπορεί να μην εντυπωσιαστεί από την ομοιότητα των περιγραφών…

Η προσπάθεια να μπει το θέμα κάτω από το χαλί

Αφού συνέβη ό,τι συνέβη, ήταν η Frances Barwood του δημοτικού συμβουλίου του Φοίνιξ αυτή που απαίτησε πρώτη μια απάντηση για το απόκοσμο συμβάν.

Μιας και μιλάμε για το 1997, που δεν είχαν όλοι ένα κινητό στο χέρι, εικόνες και βιντεοσκοπημένο υλικό υπάρχει αποκλειστικά για τα φώτα πάνω από το Φοίνιξ και όχι για το διαστημόπλοιο.

Οι εικόνες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας με το σκάφος σε σχήμα «V» είναι όλες κατασκευασμένες με βάση τις μαρτυρίες. Τα βίντεο όμως από κάμερες χειρός της εποχής με τα φώτα πάνω από το Φοίνιξ είναι αυθεντικά και έχουν περιληφθεί στα ντοκιμαντέρ του Discovery Channel και του History Channel για το γεγονός.

Επιστρέφοντας στην Barwood, ήταν η πρώτη που αξίωσε μια δημόσια απάντηση. Η τοπική κυβέρνηση επικοινώνησε με την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ, πήρε όμως μια παράξενη απάντηση. Ότι δεν μπορούσαν να μιλήσουν για το γεγονός εξαιτίας του Project Blue Book, του απόρρητου στρατιωτικού προγράμματος των ΗΠΑ για την εκτίμηση των εξωγήινων απειλών.

Το μόνο κακό; Πως το πρόγραμμα έρευνας και ανάλυσης των UFO που γεννήθηκε μετά το περιστατικό στο Ρόσγουελ το 1947 είχε κλείσει επισήμως το 1969! Με τα κυβερνητικά στόματα κλειστά, ο κόσμος στράφηκε αναγκαστικά σε ανεξάρτητους φορείς και οργανισμούς για να μάθει τι έγινε.

Η κατακραυγή πάντως δεν έπαψε ποτέ. Κι εδώ μπαίνει ο ανεκδιήγητος κυβερνήτης Symington…

Η γελοιοποίηση

Ο κυβερνήτης της Αριζόνα δήλωσε από την πρώτη στιγμή πως δεν είχε ακούσει καν για το περιστατικό. Υπό την ασφυκτική πίεση του κόσμου όμως, ο Fife Symington αναγκάστηκε να προγραμματίσει μια συνέντευξη Τύπου για τις 19 Ιουνίου 1997.

Εκεί βγήκε και είπε πως έχουν στα χέρια τους έναν εξωγήινο από το περιστατικό, τον οποίο παρουσίασε στη σκηνή. Ήταν το δεξί του χέρι, Jay Heiler, ντυμένος με ένα κοστούμι εξωγήινου και χειροπέδες στα χέρια.

«Αυτό έγινε απλώς για να σας πω παιδιά πως παραείστε σοβαροί», είπε ο κυβερνήτης και οι δημοσιογράφοι ξέσπασαν σε χειροκροτήματα και επευφημίες. Η διακωμώδηση έβαλε ουσιαστικά το θέμα κάτω από το χαλί.

Για μια δεκαετία σίγουρα. Γιατί βλέπετε το 2007 ο ίδιος άνθρωπος αποκάλυψε σε πολυάριθμες συνεντεύξεις πως και εκείνος είχε γίνει μάρτυρας του γεγονότος, και τώρα το πίστευε ως «πραγματικό».

Για την τραγική συνέντευξη Τύπου, έλεγε τώρα πως όλα τα έκανε για να ηρεμήσει τους πολίτες του, που ήταν «στα πρόθυρα υστερίας».

«Είμαι πιλότος, ξέρω σχεδόν όλες τις μηχανές που πετάνε», είπε στο δίκτυο NBC το 2007, «ήταν μεγαλύτερο από κάθε πράγμα που έχω δει ποτέ. Παραμένει ένα μεγάλο μυστήριο. Και άλλοι το είδαν, υπεύθυνοι άνθρωποι. Δεν ξέρω γιατί κάποιοι άνθρωποι το διακωμωδούν … Ήταν τεράστιο. Έμοιαζε εντελώς απόκοσμο».

Και τελικά;

Επιστρέφοντας στο 1997, η αστεία συνέντευξη Τύπου του κυβερνήτη το μόνο που έκανε είναι να κλείσει τα στόματα του κόσμου. Διακεκριμένοι επιστήμονες και προβεβλημένα μέλη της τοπικής κοινωνίας, όπως οι γιατροί Dr. Brad Evans και Dr. Lynne Kitei, αποφάσισαν να μη μιλήσουν δημοσίως.

«Τόσοι πολλοί άνθρωποι φοβήθηκαν να μιλήσουν για να μην εξοστρακιστούν», είπε η Kitei. «Άλλοι άνθρωποι, σαν εμάς, το απώθησαν. Δεν υπήρχε τίποτα να μοιραστείς. Δεν μιλούσαμε σε κανέναν για μήνες».

Το περιστατικό του 1997 άρχισε να συζητιέται και πάλι το 2020, όταν το Πεντάγωνο έδωσε στη δημοσιότητα τα τρία βίντεο με τα «ανεξήγητα εναέρια φαινόμενα».

Τα «Φώτα του Φοίνιξ» έγιναν και πάλι μια άβολη παραδοξότητα…