Τα διεθνή δικαστήρια έδωσαν φωνή στα θύματα και στους μάρτυρες εγκλημάτων πολέμου και αποτελούν θεσμούς ζωτικής σημασίας για την συμφιλίωση, υποστήριξε ο Γ.Γ. του ΟΗΕ Μπ. Κι- Μουν, στη συζήτηση αποτίμησης του έργου τους, στην έδρα του Οργανισμού στη Νέα Υόρκη. Πάντως ο πρόεδρος της Σερβίας σύγκρινε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία με την… Ιερά Εξέταση.

«Η στήριξη των δικαστηρίων σημαίνει σεβασμός και όχι αμφισβήτηση της ανεξαρτησίας τους, της αμεροληψίας τους και της ακεραιότητάς τους, εφαρμογή των αποφάσεών τους και προστασία των δικαστηρίων από εκείνους που επιθυμούν να υπονομεύσουν το έργο τους για λόγους που συνδέονται με την πολιτική και όχι με τη δικαιοσύνη», τόνισε ο Γ.Γ του ΟΗΕ

«Η ατιμωρησία των εγκλημάτων πολέμου, των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, και της γενοκτονίας και άλλων διεθνών εγκλημάτων δεν είναι πλέον αποδεκτή και δεν είναι ανεκτή και εκείνοι που διαδίδουν το μίσος και το διχασμό, είτε είναι αρχηγοί κρατών, είτε στρατιωτικοί, είτε στρατιώτες ή πολίτες – δεν έχουν πλέον που να κρυφθούν», υπογράμμισε .

Ο πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, Βουκ Γέρεμιτς τόνισε ότι είναι «ουσιαστικό θέμα πως το διεθνές ποινικό δίκαιο μπορεί να βοηθήσει στη συμφιλίωση πρώην αντιπάλων σε μετασυγκρουσιακές, υπό μετάβαση, κοινωνίες».

Είναι η πρώτη συζήτηση, τόνισε, δύο δεκαετίες από την ίδρυση των ad hoc δικαστηρίων και 11 χρόνια από τότε που τέθηκε σε ισχύ το Καταστατικό της Ρώμης για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.

Η μεγάλη συμμετοχή εκπροσώπων από πολλές χώρες στη συζήτηση αποδεικνύει το ενδιαφέρον που επικρατεί για το θέμα αυτό και τη σημασία που έχει για τη διεθνή κοινότητα, είπε ο κ. Γέρεμιτς σημειώνοντας ότι είναι πολύ λεπτό θέμα επειδή οι συζητήσεις για το διεθνές ποινικό δίκαιο συχνά περιλαμβάνουν θέσεις για ευαίσθητα ζητήματα, όπως η αντικειμενικότητα ή η κυριαρχία.

«Πιστεύω βαθιά ότι στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ δεν πρέπει να υπάρχουν απαγορευμένα θέματα», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Η συμφιλίωση θα έρθει, όταν όλες οι πλευρές της σύγκρουσης είναι έτοιμες να πουν την αλήθεια ο ένας στον άλλο, επισήμανε και πρόσθεσε ότι η διεθνής ποινική δικαιοσύνη μπορεί εύκολα να θεωρηθεί ως μέσο αναζήτησης επιστροφής εδαφών ή ως προσπάθεια να καταλογιστεί συλλογική ευθύνη.

Ο κ. Γέρεμιτς επικαλέστηκε τον Αριστοτέλη, ο οποίος έγραψε ότι «ο άνθρωπος, όταν τελειοποιείται, είναι το καλύτερο των ζώων, όταν, όμως, αποχωρίζεται από το νόμο και τη δικαιοσύνη, είναι το χειρότερο όλων».

«Προσπαθούμε να οικοδομήσουμε έναν κόσμο στον οποίο κανένας άνθρωπος και κανένας λαός δεν θα στερούνται βελτιωμένο κράτος δικαίου και δικαιοσύνη, στην οποία θα κυριαρχεί η αλήθεια και η συμφιλίωση», υπογράμμισε.

Ο πρόεδρος της Σερβίας, Τόμισλαβ Νίκολιτς σύγκρινε τις δίκες στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) με τις δίκες της Ιεράς Εξέτασης, αλλά τόνισε ότι «σε ορισμένες υποθέσεις επιβεβαιώθηκαν ακλόνητα στοιχεία» και «υπεύθυνοι για σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου τιμωρήθηκαν δικαιολογημένα».

Ο κ. Νίκολιτς είπε ότι το ICTY δεν βοήθησε, αλλά εμπόδισε τη συμφιλίωση στην πρώην Γιουγκοσλαβία.

«Η Σερβία και εγώ είμαστε έτοιμοι να μην περιμένουμε 70 χρόνια για να συμφιλιωθούμε με τους γείτονες με τους οποίους κάποτε ζούσαμε στο ίδιο κράτος ή με τους οποίους, εννοώ το Κόσοβο, σήμερα ζούμε στην ίδια χώρα. Είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι το ICTY εμπόδισε τη διαδικασία αυτή και πιθανώς την καθυστέρησε ανώφελα για τις επόμενες γενιές. Οπωσδήποτε, σε μεγάλο βαθμό, την επιβράδυνε και τη δυσκόλεψε», είπε ο κ. Νίκολιτς.

Ο πρόεδρος της Σερβίας υποστήριξε ότι από άποψη ηθικής και επιστήμης, οι δίκες στο ICTY μπορούν να συγκριθούν με τις δίκες της Ιεράς Εξέτασης, του Παρισιού και τις Δίκες της Μόσχας.

Η συμβολή του ICTY σε ορισμένες περιπτώσεις είναι προφανής, αλλά «βαριά σκιά στο έργο του ρίχνει το γεγονός ότι οι πολιτικοί ηγέτες μόνον της μίας πλευράς – της σερβικής – στη Χάγη οδηγήθηκαν ως κατηγορούμενοι και έφυγαν ένοχοι», σημείωσε με πικρία.

Ο πρόεδρος της Σερβίας είπε ακόμα ότι μέχρι τώρα σε Σέρβους έχουν επιβληθεί ποινές κάθειρξης 1.150 χρόνων και ότι εκπρόσωποι άλλων λαών έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα σε βάρος Σέρβων σε συνολικά 55 χρόνια κάθειρξη.

Ο κ. Νίκολιτς τόνισε ότι αθωώθηκαν οι Κροάτες στρατηγοί Μάρκατς και Γκοτόβινα αν και οι κροατικές δυνάμεις εκδίωξαν περισσότερους από 300.000 Σέρβους από τις περιοχές στις οποίες κατοικούσαν επί αιώνες οι πρόγονοί τους και πρόσθεσε ότι πάνω από 2.000 θύματα από το Μπρατούνατς και την Κράβιτσα στην ανατολική Βοσνία, όπου επιχειρούσαν οι μουσουλμανικές δυνάμεις υπό τις εντολές του Νάσερ Όριτς, αναμένουν να τιμωρηθεί τουλάχιστον ένας από τους δράστες.

«Χιλιάδες εκδιωχθέντες, δολοφονηθέντες και απαχθέντες Σέρβοι στο Κόσοβο δεν ήταν επαρκής λόγος για το ICTY για να τιμωρηθούν διοικητές και μέλη του αποκαλούμενου ”Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου” και στη διάρκεια της δίκης, επιτράπηκε στον κατηγορούμενο Ραμούς Χαραντινάι να ασχοληθεί με την πολιτική, αυτό δεν έχει προηγούμενο», είπε ο πρόεδρος της Σερβίας.

Το ICTY δεν εκπλήρωσε το βασικό διακηρυγμένο στόχο του: τη συμφιλίωση στην περιοχή. Γι αυτό δεν μπορεί να είναι το μέλλον του διεθνούς δικαίου, παρά μόνον το άσχημο παρελθόν του, πρόσθεσε ο κ. Νίκολιτς.

Η πρόεδρος της οργάνωσης «Μητέρες της Σρεμπρένιτσα», Μουνίρα Σούμπατιτς, η οποία προσκλήθηκε να παρακολουθήσει τη συζήτηση από τον πρόεδρο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, Βουκ Γέρεμιτς, αλλά δεν είχε δικαίωμα να πάρει το λόγο, απομακρύνθηκε από την αίθουσα επειδή ενώ μιλούσε ο κ. Νίκολιτς σήκωσε πανό με το σύνθημα «Σερβική Δημοκρατία, γενοκτόνα».

Την πρόεδρο της οργάνωσης πλησίασαν τα μέλη της ασφάλεια του ΟΗΕ και την οδήγησαν έξω από την αίθουσα. Ο πρόεδρος της Σερβίας στη διάρκεια του επεισοδίου δεν διέκοψε την ομιλία του.