Η χημική ανάλυση από τα απομεινάρια δέκα ξύλινων μαγκαλιών που βρέθηκαν σε οκτώ τάφους στη δυτική Κίνα, στο ανατολικό τμήμα της απομακρυσμένης οροσειράς Παμίρ, αποκάλυψαν την πιο πρώιμη στον κόσμο ένδειξη για το κάπνισμα κάνναβης -πιθανότατα για τελετουργικούς και θρησκευτικούς λόγους- πριν τουλάχιστον 2.500 χρόνια.

Τα υπολείμματα από τα φυτά κάνναβης που μελετήθηκαν, περιείχαν υψηλά επίπεδα ψυχοδραστικών ουσιών. Η κάνναβη, ένα από τα αρχαιότερα καλλιεργούμενα φυτά στην ανατολική Ασία (εδώ και τουλάχιστον 6.000 χρόνια), χρησιμοποιείται ευρέως μέχρι σήμερα σε όλο τον κόσμο, με νόμιμο ή παράνομο τρόπο.

Οι ερευνητές της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών και του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science Advances”, εξήγαγαν οργανικά υλικά από τα θραύσματα των αρχαίων μαγκαλιών και των καμένων πετρών που βρήκαν στο εσωτερικό τους, και τα ανέλυσαν με την μέθοδο της αέριας χρωματογραφίας-φασματομετρίας μάζας.

Η ανάλυση αποκάλυψε, προς μεγάλη έκπληξη τους, την ακριβή χημική «υπογραφή» της κάνναβης, με υψηλή μάλιστα περιεκτικότητα σε τετραϋδροκανναβινόλη (THC). Κατά πάσα πιθανότητα, το κάπνισμα της κάνναβης γινόταν στη διάρκεια ταφικών τελετών, ίσως ως ένα μέσο επικοινωνίας με τους θεούς ή τους νεκρούς.

Οι πρώτες καλλιέργειες κάνναβης στην Ασία, όπως και οι περισσότερες άγριες ποικιλίες, αφορούσαν φυτά με πολύ χαμηλή περιεκτικότητα στην ψυχοδραστική ουσία THC. Συνεπώς παρέμενε έως τώρα μυστήριο το πότε και πού εμφανίσθηκαν ποικιλίες με υψηλά επίπεδα THC, κατάλληλες για ψυχοδραστικά «ταξίδια».

Ορισμένοι ιστορικοί τοποθετούν την προέλευση αυτής της «ψυχαγωγικής» κάνναβης στις στέπες της Κεντρικής Ασίας, με βάση μια αναφορά του αρχαίου Έλληνα ιστορικού Ηρόδοτου. Μέχρι τώρα όμως είχαν βρεθεί ελάχιστες απτές ενδείξεις στην Ευρασία για πρώιμη χρήση κάνναβης, στην κινεζική περιοχή Σιντσιάνγκ και στα ρωσικά όρη Αλτάι.

«Τα νέα ευρήματα ενισχύουν την ιδέα ότι τα φυτά της κάνναβης πρωτοχρησιμοποιήθηκαν για τις ψυχοδραστικές ουσίες τους στις ορεινές περιοχές της ανατολικής Κεντρικής Ασίας, από όπου εξαπλώθηκαν σε άλλες περιοχές του κόσμου», δήλωσε η Νικόλ Μπουαβέν, διευθύντρια του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ στην Ιένα. Η εξάπλωση έγινε πιθανώς μέσω ανταλλαγών κατά μήκος του πρώιμου «Δρόμου του Μεταξιού».

Τα ορεινά περάσματα της Κεντρικής και Ανατολικής Ασίας έπαιξαν ρόλο-κλειδί στις πρώτες ανταλλαγές στον ευρασιατικό χώρο. Ειδικά μέσω της σήμερα απομονωμένης περιοχής του Παμίρ κάποτε περνούσε ένας βασικός αρχαίος εμπορικός διάδρομος, που βοηθούσε παράλληλα και τις πολιτιστικές ανταλλαγές, συνεπώς και την εξάπλωση της κάνναβης.

«Η μελέτη μας δείχνει ότι η γνώση του καπνίσματος κάνναβης και οι ειδικές ποικιλίες κάνναβης με υψηλή περιεκτικότητα σε ψυχοδραστικές ουσίες ήσαν ανάμεσα στις πολιτισμικές παραδόσεις που εξαπλώθηκαν κατά μήκος αυτών των δρόμων», δήλωσε ο επικεφαλής αρχαιοβοτανολόγος Ρόμπερτ Σπένγκλερ του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ.

Οι ερευνητές θεωρούν πιθανό ότι όλα ξεκίνησαν, όταν άνθρωποι που περιόδευαν σε εκείνες τις ορεινές περιοχές, τυχαία έπεσαν πάνω σε σπάνιες άγριες ποικιλίες κάνναβης με υψηλή THC και έκτοτε φρόντισαν να τη χρησιμοποιήσουν για τελετουργικούς-θρησκευτικούς σκοπούς, μια χρήση που σταδιακά εξαπλώθηκε. Αργότερα καθιερώθηκε η ιατρική και η ψυχαγωγική χρήση της, ενώ είχε προηγηθεί η χρήση της για διατροφή και ένδυση.

«Είναι ξεκάθαρο ότι το φυτό έχει μια μακρά ιστορία ανθρώπινης χρήσης, ιατρικής, τελετουργικής και ψυχαγωγικής εδώ και αμέτρητες χιλιετίες», ανέφερε ο δρ Σπένγκλερ.