Η γενιά των ανθρώπων που γίνονται πλούσιοι από τα… πουρμπουάρ

Γιατί ο κόσμος αγαπά να τους δίνει απλόχερα λεφτά; Γιατί τους κάνει πλούσιους χωρίς να χρειάζεται μάλιστα να τους δώσει μία; Τέτοια πράγματα αναρωτιέται πια το ίντερνετ και η θεματική δίνει και παίρνει σε online συζητήσεις και δημοσιεύματα στις μεγαλύτερες gaming ιστοσελίδες. Γιατί κάποιοι πλουτίζουν δηλαδή παίζοντας απλώς online τα παιχνιδάκια τους και ο κόσμος σπεύδει να τους συνδράμει με μηνιαίες συνδρομές και πουρμπουάρ; Αν διερωτάστε κι εσείς, καλωσορίσατε στον μαγικό κόσμο του Twitch, εκεί που μια νέα φουρνιά ανθρώπων βγάζει πλουσιοπάροχα τα προς το ζην κάνοντας το χόμπι που αγαπά. Ένα χόμπι που αγαπούν επίσης πολλοί και προσφέρουν παχυλά ποσά για να συνεχίσουν να το κάνουν. Παρά το γεγονός ότι -όπως μας λένε οι μελέτες- οι λογικοί άνθρωποι προσπαθούν να πληρώνουν όσο το δυνατόν λιγότερα για προϊόντα και υπηρεσίες! Γιατί να σπαταλάς λεφτά αν κάτι μπορείς να το βρεις δωρεάν; Και δωρεάν μπορείς να δεις όλους αυτούς τους ανθρώπους που παίζουν για ώρες και ώρες τα βιντεοπαιχνίδια που αγαπούν. Κανείς δεν σε αναγκάζει να δώσεις ούτε ένα ευρώ για να παρακολουθήσεις τα κανάλια της αρεσκείας σου. Κι όμως, στο Twitch το πραγματικό παιχνίδι παίζεται εκτός οθόνης και έχει να κάνει με τον αλτρουισμό των θεατών και την ευγνωμοσύνη που νιώθουν. Δημιουργώντας έτσι μια νέα τάξη επαγγελματιών που τα καταφέρνει και με το παραπάνω…

Το Twitch είναι μια πλατφόρμα με κανάλια για streaming, μια ιστοσελίδα δηλαδή που επιτρέπει στον καθένα να στήσει τη δική του σελίδα και να παρουσιάζει ζωντανά βίντεο με τα παιχνίδια που παίζει, αλληλεπιδρώντας ταυτοχρόνως με το κοινό. Έτσι ξεκίνησε, σεμνά και ταπεινά, μόνο που η ανεπανάληπτη άνοδος του game streaming το εκτίναξε στην κορυφή. Τέτοια που το 2014 αποδέχτηκε την προσφορά της Amazon και εξαγοράστηκε έναντι 1 δισ. δολαρίων. Κάτι που ξεκίνησε λοιπόν ως μια κλειστή κοινότητα ανθρώπων με ίδια ενδιαφέροντα έφτασε να γίνει κάτι τόσο μεγάλο που μεταμόρφωσε αναγκαστικά την ίδια την ψυχαγωγία. Εγκαινιάζοντας παράλληλα και μια συζήτηση για το τι σημαίνει «θεατής» αλλά και «media». Για να αντιληφθεί κανείς τι ακριβώς είναι το Twitch, αρκεί να ειπωθεί πως τον Ιούλιο του 2018 οι θεατές του Twitch στρίμαραν συνολικά 775 εκατ. ώρες βίντεο. Περισσότερες από τις διπλάσιες δηλαδή από το αντίστοιχο τμήμα live-streaming του YouTube. Αλλά και σε απόλυτους αριθμούς, πάνω από 1 εκατ. θεατές παρακολουθούν Twitch οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας, την ίδια ώρα που περισσότεροι από 3 εκατ. gamers εκπέμπουν ζωντανά κάθε μήνα. Και για να το βάλουμε στην προοπτική του, ακόμα και τα δημοφιλέστερα τηλεοπτικά προγράμματα του πλανήτη δεν συγκεντρώνουν πάνω από 18 εκατ. τηλεθεατές. Στο Twitch το θέαμα είναι συνήθως ίδιο: η οθόνη σου γεμίζει από το παιχνίδι και κάποιες φορές εμφανίζεται σε μια γωνίτσα κάτω και ο παίκτης. Στο πλάι υπάρχει το παράθυρο με τα σχόλια και τις ερωτήσεις του κόσμου που δουλεύει σαν τρελό, για τέτοια συμμετοχή μιλάμε. Ο παίκτης απαντά στα σχόλια από το μικρόφωνό του, καθώς η φωνή του ακούγεται διαρκώς. Κάθε φορά που κάποιος θεατής κάνει συνδρομή στο κανάλι του παίκτη, μια μικρή μηνιαία αμοιβή δηλαδή που μοιράζεται ο gamer και το Twitch, μια εμφανέστατη ειδοποίηση σκάει στην οθόνη ενημερώνοντάς σε για το χαρμόσυνη γεγονός. Ο streamer σπεύδει να ευχαριστήσει τον νέο του συνδρομητή. Τι παίρνει ο συνδρομητής για τα χρήματα που δίνει μηνιαίως στον παίκτη; Αποκτά πρόσβαση σε… emoticons που δεν έχουν οι άλλοι, ένα σηματάκι εμφανίζεται δίπλα στο όνομά του στον πίνακα των σχολίων και ο gamer τον προσφωνεί φυσικά μόλις εμφανιστεί η συνδρομή. Όσο για το ποσό των συνδρομών, αυτές έχουν ταβάνι τα 25 δολάρια τον μήνα, αν και η πλειονότητά τους στα περισσότερα κανάλια κυμαίνεται στα 4,99 δολάρια/μήνα. Τα φιλοδωρήματα, από την άλλη, δεν έχουν όριο. Από μερικά δολάρια μέχρι και δεκάδες χιλιάδες δίνονται όλη την ώρα στους παίκτες, κάτι που καταλήγει στη θεαματική αντίδρασή τους στην οθόνη. «Θέλουν οι streamers να φωνάζουν, να ουρλιάζουν, να τους ευχαριστούν», προσπαθεί να εξηγήσει την τρέλα με τα πουρμπουάρ του Twitch ο Ali Moiz, διευθύνων σύμβουλος του λογισμικού φιλοδωρημάτων (tipping) Streamlabs, «έχω δει κοπέλες να κλαίνε. Έχουμε δει ανθρώπους να πέφτουν από την καρέκλα τους. Έχουμε δει ανθρώπους να κάνουν κάμψεις όταν τους δίνουν 100 δολάρια». Και ο Moiz ξέρει καλά τι λέει, καθώς η εφαρμογή του έχει δει περισσότερα από 257 εκατ. δολάρια να πάνε σε παίκτες του Twitch από το 2014. Το μόνο που θέλουν όλες αυτές οι στρατιές των δωρητών, παρατηρεί, είναι να αναγνωριστεί η προσφορά τους: «Αποζητούν αναγνώριση από τον αγαπημένο τους streamer, τύπου ‘‘δεν είμαι ανώνυμος, δεν είμαι ένα τίποτα, υπάρχω’’. Γι’ αυτό και κάποιοι άνθρωποι προσφέρουν τρελά μεγάλες δωρεές. Κάποιοι ξοδεύουν 100.000 δολάρια τον χρόνο». Ναι, σε φιλοδωρήματα! Πολλά είναι αυτά που διακρίνουν τον καλό streamer από τον μέτριο και τον κακό, όπως και σε κάθε άλλο κλάδο δηλαδή. Ικανότητες απαιτούνται κι εδώ, μιας και πρόκειται για εναλλακτικό ψυχαγωγικό προϊόν που πατάει στις ίδιες πεπατημένες και συνταγές απήχησης. Ο καλός streamer αναλύει το κοινό του με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργήσει την κατάλληλη οπτικο-ακουστική εμπειρία που θα του πληρώσει τελικά τους λογαριασμούς του μήνα. Άλλοι είναι πολύ καλοί στο μπλα-μπλα και σε κερδίζουν, σαν αυτούς τους πνευματώδεις τηλεπαρουσιαστές. Άλλοι πάλι παίζουν ό,τι καινούριο κυκλοφορεί, ενώ άλλοι είναι σταθεροί, περνώντας όλη την online gaming ζωή τους παίζοντας ένα παιχνίδι. Και η διαφοροποίηση του προϊόντος έχει κι εδώ τη σημασία του. Υπάρχουν streamers, ας πούμε, που καλούν στο κανάλι τους άλλους γνωστούς παίκτες, δημιουργώντας υπερθεάματα με εκατοντάδες χιλιάδες θεατές. Ένας σχετικά επιτυχημένος streamer, σχετικά, θα έχει ας πούμε 2.000 συνδρομητές στο κανάλι του. Κάτι που σημαίνει πως τα 10.000 δολάρια τον μήνα είναι εξασφαλισμένα. Οι μερικές χιλιάδες θεατές που τον παρακολουθούν ανά πάσα στιγμή και σχολιάζουν δεν είναι φυσικά δυνατό να πάρουν απάντηση, μιας και το παράθυρο των σχολίων ανεβοκατεβαίνει με φρενιασμένο ρυθμό. Κι εδώ μπαίνει για κάποιους το φιλοδώρημα, ως δούρειος ίππος για να πάρουν απάντηση. Αυτές οι δωρεές συνοδεύονται από κάποιο σχόλιο ή ερώτηση που είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο πως ο streamer θα σπεύσει να απαντήσει. «Πολλοί άνθρωποι το χρησιμοποιούν αυτό ως τρόπο για να περάσει η ερώτησή τους ή άλλοτε για να κάνουν ένα αστείο. Και τότε το πράγμα μπορεί να εξελιχθεί σε πόλεμο δωρεών ανάμεσα σε αρκετούς θεατές που διαγωνίζονται για το ποιος θα γίνει ο κορυφαίος δωρητής», επιβεβαιώνει και ο Moiz.

Για τους πιο σταθερούς μάλιστα streamers, τα χρήματα που βγάζουν από τις μηνιαίες συνδρομές είναι σχεδόν τα ίδια με όσα μαζεύουν από τα φιλοδωρήματα. Γι’ αυτό και καλλιεργούν την κουλτούρα του πουρμπουάρ, δίνοντας στον κόσμο ευκαιρίες και λόγους να τους επιβραβεύσουν. Αναφορικά με τον λόγο που το κοινό σπεύδει να δώσει φιλοδώρημα, οκάδες μελάνης έχουν χυθεί για να ερμηνεύσουν αυτή τη συμπεριφορά. Άλλοι παραθέτουν ως λόγο το προφανές, πως ο κόσμος αγαπά αυτό που κάνει ο streamer και θέλει να τον υποστηρίξει οικονομικά ώστε να συνεχίσει να το κάνει. Άλλοι βλέπουν πιο ψυχολογικού τύπου κίνητρα, όπως ας πούμε πως ο φαν θέλει να γίνει μέρος του αγαπημένου του σόου, κι έτσι πληρώνει για να νιώσει πιο κοντά, για να τον μνημονεύσει ο streamer. Ακόμα και πανεπιστημιακές μελέτες έχουμε πια που αποπειρώνται να χύσουν φως σε μια συμπεριφορά που για τους ειδικούς μοιάζει ακατανόητη. Ο καθηγητής του Cornell University και ειδικός μελετητής του online φιλοδωρήματος, Michael Lynn, περιγράφει τρεις παράγοντες που κινητοποιούν τον κόσμο για να δώσει πουρμπουάρ. Αφού παραθέσει την εμβληματική εδώ μελέτη του Marcus Kunter στην επιθεώρηση «Journal of Business Research», μας λέει πως αυτοί οι παράγοντες είναι το εισόδημα, μια ιδιαίτερη αίσθηση δικαιοσύνης και η αποφυγή αισθημάτων ενοχής. Το εισόδημα είναι εύκολο να το καταλάβει κανείς. Όσο πιο πλούσιος είναι ο θεατής, τόσο πιο εύκολα αποχωρίζεται τα «ψίχουλα» που δίνει στο tipping. Το αίσθημα της δικαιοσύνης, όμως, είναι πολύ πιο υποκειμενικό ζήτημα. Οι άνθρωποι νιώθουμε δυσφορία όταν όσα δίνουμε και παίρνουμε σε μια σχέση δεν είναι ανάλογα, λέει ο Lynn. Η επιθυμία λοιπόν να θες να αποφύγεις την ψυχολογική δυσφορία είναι αυτή που σε κάνει να θες να ξεπληρώσεις τη χάρη. Και στη δική μας περίπτωση, η χάρη είναι οι ώρες της δωρεάν διασκέδασης που σου παρέχει ο streamer. Πόσο θα πλήρωνες, ας πούμε, για να δεις 20 ώρες σινεμά; Το Twitch είναι μια δωρεάν εναλλακτική εδώ, καθώς ο gamer παρέχει αυτές τις 20 ώρες περιεχομένου, μόνο που δεν παίρνει μία γι’ αυτό. Τα αισθήματα ενοχής του θεατή για τη δωρεάν ψυχαγωγία έχουν κάνει μόλις την εμφάνισή τους. Τα οποία καταπνίγονται με αυτά τα λίγα δολάρια που θα διαθέσει. Κάποιοι δαιμόνιοι streamers το γνωρίζουν αυτό και είναι έτοιμοι να κεφαλαιοποιήσουν τις ενοχές των θεατών, λέγοντας ας πούμε πως χρειάζονται περισσότερα λεφτά για να πληρώνουν τις τρέχουσες υποχρεώσεις τους και μπορεί να αναγκαστούν τελικά να πιάσουν κανονική δουλειά. Στριμάροντας έτσι πολύ λιγότερο. Και παρά το γεγονός ότι τα gaming κανάλια είναι μακράν τα πιο δημοφιλή στο Twitch, η πλατφόρμα φιλοξενεί χιλιάδες streamers με εναλλακτικές μορφές ψυχαγωγίας. Κάποιος, ας πούμε, έχει μερικούς εκατοντάδες να τον βλέπουν να δημιουργεί ανατομικά σωστές μάσκες…

Το σατανικό σύστημα του φιλοδωρήματος έχει ξεφύγει πια, μιας και σε κάποια κανάλια είναι τόσο πολλές και συχνές οι δωρεές που δεν μένουν παρά δευτερόλεπτα στην οθόνη. Και τότε χρειάζεσαι κάτι καλύτερο, κάτι μεγαλύτερο, για να τραβήξεις την προσοχή του streamer: ένα θηριώδες ποσό μερικών χιλιάδων δολαρίων όχι μόνο θα αναγνωριστεί από τον παίκτη και τους χιλιάδες θεατές του, αλλά θα σε ανεβάσει κιόλας στην κοινωνική ιεραρχία του Twitch. Γιατί αυτό το εικονιδιάκι δίπλα στο όνομά σου που εξελίσσεται διαρκώς όσο ανανεώνεις τις συνδρομές σου μήνα τον μήνα λειτουργεί ως σύμβολο κοινωνικού status, όπως και σε κάθε άλλη κοινότητα ανθρώπων. Όπως και το να έχεις μονίμως το όνομά σου γραμμένο στον πίνακα των «κορυφαίων δωρητών όλων των εποχών» σε ένα κανάλι. Σαν να οδηγείς ένα πανάκριβο σπορ αμάξι, καμιά αμφιβολία. Είτε αφήνουν όμως φιλοδωρήματα από αγάπη, εκτίμηση και υποστήριξη είτε από ενοχές ή εγωιστικούς λόγους, ένα είναι σίγουρο: πως το αποτέλεσμα είναι ίδιο και απαράλλακτο για τον streamer. Επιβιώνει οικονομικά κάνοντας το κέφι του και κάποιοι ζουν μάλιστα πλουσιοπάροχα, καθαρίζοντας πολλές δεκάδες χιλιάδες ευρώ τον μήνα. Ή και εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Τον μήνα. Αυτό που κάθε πιτσιρικάς ονειρευόταν κάποτε, να παίζει και να πληρώνεται δηλαδή, είναι σήμερα απτή πραγματικότητα. Και είναι χάρη στα φιλοδωρήματα, τα μικροποσά που καταλήγουν σε μικρές περιουσίες και κάνουν τους streamers να ονειρεύονται πως θα συνεχίσουν να το κάνουν επ’ άπειρο. Αν θα επιμείνει αυτή η κουλτούρα του φιλοδωρήματος ή αν θα εξελιχθεί σε κάτι άλλο, αυτό μένει να φανεί. Μέχρι τότε, όλοι αυτοί οι νέοι «επιχειρηματίες» με τις online δραστηριότητες θα ανθούν, έχοντας ως ακρογωνιαίο λίθο της δράσης τους το ταπεινό πουρμπουάρ…