Την ώρα που τα διαφημιστικά έσοδα μειώνονται συνεχώς, όπως και οι χρήστες της πλατφόρμας X, παλαιότερα γνωστή ως Twitter, ο ιδιοκτήτης και επικεφαλής τεχνολογίας, δισεκατομμυριούχος Elon Musk, όταν δεν κάνει εμπρηστικές αναρτήσεις λανσάρει μία πρώιμη έκδοση βίντεο και ηχητικών κλήσεων για ορισμένους χρήστες, επιχειρώντας να μετατρέψει το X σε μία «εφαρμογή για τα πάντα».
Προσπάθεια rebranding
Μετά την επίσημη ανάληψη της ιδιοκτησίας της Twitter Inc. ο Elon Musk έκανε μία πολύ χαρακτηριστική ανάρτηση. «Το πουλί απελευθερώθηκε» έγραψε, μόνο για να απολύσει εν μία νυκτί χιλιάδες (7.500 για την ακρίβεια) κορυφαία στελέχη. Αν και το Twitter δεν ήταν ποτέ η μεγαλύτερη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης από άποψη τουλάχιστον ενεργών χρηστών, το σκορ της από άποψη επιδραστικότητας ήταν πολύ καλό: Πολιτικοί ηγέτες, εταιρείες, ειδησεογραφικοί οργανισμοί, δημοσιογράφοι και διασημότητες χρησιμοποιούσαν συστηματικά την πλατφόρμα για να επικοινωνούν και να συνδιαλέγονται μέσω αυτής.
Η μεγαλύτερη αλλαγή που επέφερε η ιδοκτησία Musk ήταν η αλλαγή της ίδιας της επωνυμίας ενός παγκοσμίου εμβέλειας brand, του Twitter, σε X και η μετατροπή του σε ζημιογόνα επιχείρηση. Σύμφωνα με τη νέα διευθύνουσα σύμβουλο του X, Linda Yaccarino, που μίλησε σε συνέδριο τον περασμένο μήνα, το κοινωνικό δίκτυο έχει τώρα γύρω 225 εκατομμύρια χρήστες, ενώ οι επισκέψεις στο X μειώθηκαν κατά 10% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα σε 5,8 δισ. τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με την εταιρεία δεδομένων SimilarWeb.
Ο Bruce Daisley, πρώην επικεφαλής των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων του Twitter, είπε ότι η κίνηση αλλαγής επωνυμίας είχε βλάψει μια επιχείρηση που βρισκόταν στον «παράδεισο της επωνυμίας». «Υπήρχαν πολλά λάθη με το προϊόν, αλλά η μάρκα ήταν στην κορυφαία κατηγορία εταιρειών στον κόσμο», είπε. «Τόσο διαφορετικά ονόματα όπως ο Μπαράκ Ομπάμα, η Κιμ Καρντάσιαν, ο Ροκ και η Γκρέτα Τούνμπεργκ θα χρησιμοποιούσαν όλοι το όνομα και θα βοηθούσαν στην προώθηση της πλατφόρμας. Ο Μασκ τα κατέστρεψε όλα αυτά», μεταδίδει η βρετανική Guardian.
Υπερ-εφαρμογή
Αφού μετονομάστηκε το Twitter σε X, ο Musk έδειξε αμέσως την πρόθεσή του να μετατρέψει την πλατφόρμα σε μια υπέρ-εφαρμογή, προσφέροντας μια σειρά από υπηρεσίες μηνυμάτων και κοινωνική δικτύωση ακόμη και πληρωμές peer-to-peer. Ο Musk «πείραξε» κάποια λειτουργία τον περασμένο Αύγουστο ανακοινώνοντας ότι οι χρήστες δεν θα χρειάζονταν αριθμό τηλεφώνου για τις λειτουργίες, οι οποίες θα είναι διαθέσιμες στο iOS της Apple, στο Android της Google και σε προσωπικούς υπολογιστές.
Με ανάρτησή του στην πλατφόρμα, έδινε οδηγίες στους χρήστες της πλατφόρμας να ενεργοποιήσουν τη λειτουργία: «Πρώιμη έκδοση βιντεοκλήσεων και ακουστικών κλήσεων στο X». Η νέα αυτή λειτουργία έρχεται εν μέσω μιας σειράς νέων χαρακτηριστικών και αλλαγών στη βασική εμπειρία της πλατφόρμας υπό την προεδρεία Musk, ο οποίος εξαγόρασε την εταιρεία κοινωνικών μέσων πριν από σχεδόν ένα χρόνο.
Παρά την υπόσχεση ότι δεν θα μετατρέψει το Twitter σε «κολαστήριο ελεύθερης πρόσβασης», o Elon Musk έκανε πολύ άμεσα ξεκάθαρη τη θέση του: απέλυσε έναν μεγάλο αριθμό εργαζομένων στο τμήμα συντονισμού, διέλυσε το συμβούλιο εμπιστοσύνης και ασφάλειας και επανέφερε τους μπλοκαρισμένους λογαριασμούς ακροδεξιών εξτρεμιστών και θεωρητικών συνωμοσίας, μεταξύ αυτών του Νίκ Φουέντες και Άντριου Ανγκλίν. Στο γραφείο Τύπου της πλατφόρμας έβαλε λουκέτο τον Νοέμβριο του 2022, ενώ σε όσους επιχειρούν να έρθουν σε επαφή μαζί τους απαντά με ένα συγκεκριμένο emoji: Τα περιττώματα.
Τις εβδομάδες που ακολούθησαν την εξαγορά της πλατφόρμας από τον Musk, μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου Tufts στις ΗΠΑ διαπίστωσε ότι «η ποιότητα συζήτησης έχει υποβαθμιστεί, με περισσότερους εξτρεμιστές να δοκιμάζουν τα όρια του τι μπορεί να επιτραπεί στο Twitter». Ένα χρόνο μετά, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι το Χ κατακλύζεται από ρητορική μίσους και παραπληροφόρηση.
Μειωμένα έσοδα
Οι διαφημίσεις αντιπροσώπευαν σχεδόν το 90% των ετήσιων εσόδων του Twitter που έφταναν τα 5,1 δισεκατομμυρία δολάρια το 2021. Τα διαφημιστικά έσοδα μειώθηκαν λόγω της φυγής διαφημιστών που προκλήθηκε από φόβους για τα πρότυπα μετριοπάθειας στην πλατφόρμα αλλά και γενικές ανησυχίες για την ίδια την ηγεσία του Musk. Σε μια ανάρτησή του τον περασμένο μήνα, ο Elon Musk είπε ότι τα έσοδα από τις διαφημίσεις των ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 60%. Με χρέος 300 εκατομμυρίων δολαρίων και μείωση της κύριας πηγής εσόδων, η εταιρεία πρέπει να βρει χρήματα αλλού – αν μπορεί.
Ο Farhad Divecha, ιδιοκτήτης και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ψηφιακού μάρκετινγκ Accuracast με έδρα το Λονδίνο, λέει ότι η θέση της X μεταξύ των διαφημιζόμενων έχει πέσει κατακόρυφα. «Τους τελευταίους 12 μήνες το Twitter έχει περάσει από μια σταθερή τρίτη ή τέταρτη επιλογή – μετά το Google, το Meta και περιστασιακά το LinkedIn – για την ψηφιακή διαφήμιση στο κάτω μέρος του σωρού», είπε και πρόσθεσε: «Οι αλλαγές στην ασφάλεια της επωνυμίας, το άνοιγμα του δικτύου σε εξτρεμιστές υπό το πρόσχημα της ελευθερίας του λόγου, η απαίτηση από τους διαφημιστές να πληρώσουν για επαλήθευση και η απόλυση μεγάλου μέρους του προσωπικού έχουν στείλει μηνύματα ότι η πλατφόρμα δεν ενδιαφέρεται για την ασφάλεια της επωνυμίας ή τους διαφημιστές».
Ο Musk προσπάθησε να αναθεωρήσει το συνδρομητικό προϊόν της πλατφόρμας, παλαιότερα γνωστό ως Twitter Blue αλλά τώρα με το σήμα X premium. Η μετονομασία X έχει υποσχέσεις να μετατρέψει την επιχείρηση σε μια «εφαρμογή για τα πάντα» με πρότυπο το WeChat της Tencent, που κυριαρχεί στην Κίνα και εκτελεί πληθώρα εργασιών, από μηνύματα έως πληρωμές και παραδόσεις τροφίμων. Αλλά ακόμη και πριν από την ολοκλήρωση της εξαγοράς –μια δύσκολη διαδικασία από μόνη της– ο Musk είχε επισημάνει ότι στόχευε να μειώσει την εξάρτηση της πλατφόρμας από τη διαφήμιση μέσω μιας μονάδας συνδρομής, η οποία ήλπιζε επίσης ότι θα μείωνε τον αριθμό των λογαριασμών που «ενοχλούν» το κοινωνικό δίκτυο, όπως οι λογαριασμού μιμητών που διαχειρίζονται φαρσέρ.
Την περασμένη εβδομάδα ο Musk προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι επρόκειτο να επιβάλει ετήσια χρέωση ενός δολαρίου σε νέους χρήστες στη Νέα Ζηλανδία και τις Φιλιππίνες. Η πολιτική ονομάστηκε «Not a Bot». Ο Musk ανέφερε επίσης ότι θα έρθουν δύο νέες βαθμίδες συνδρομής: μία με «υψηλότερο κόστος» που δεν θα διαθέτει διαφημίσεις και μια άλλη επιλογή «χαμηλού κόστους» με όλες τις επιπλέον δυνατότητες, αλλά χωρίς μειώσεις στις διαφημίσεις.
Υποβάθμιση ποιότητας, ρητορική μίσους και παραπληροφόρηση
Μία από τις πρώτες ενέργειες του Musk ως ιδιοκτήτης του Twitter ήταν να απολύσει περίπου το 50% των 7.500 υπαλλήλων της πλατφόρμας. Ο Έβαν Χάνσεν, τότε διευθυντής επιμέλειας στην πλατφόρμα, ήταν μεταξύ των χιλιάδων ανθρώπων που είδαν απότομα την πόρτα της εξόδου από έναν ιδιοκτήτη που είχε ισχυριστεί πριν την εξαγορά ότι η πλατφόρμα είχε «πολύ ακροαριστερή» προκατάληψη.
«Πίστευε ότι η ομάδα μας ήταν προκατειλημμένη… ότι ολόκληρη η ομάδα συντονισμού προωθούσε ενεργά φιλελεύθερες συνομιλίες και ήταν μεροληπτική με τις συντηρητικές», λέει ο Χάνσεν, ο οποίος είχε μια μακρά καριέρα ως έγκριτος δημοσιογράφος τεχνολογίας πριν ενταχθεί στο Twitter το 2016.
Ο Elon Musk επανέφερε τους χρήστες που είχαν «μπλοκαριστεί», όπως ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και ο κατηγορούμενος για εμπορία ανθρώπων Andrew Tate. Τον Σεπτέμβριο, ο Musk δημοσίευσε στον λογαριασμό του X ότι διέλυσε την ομάδα εκλογικής ακεραιότητας του Χ ενόψει περισσότερων από 70 εκλογών σε όλο τον κόσμο το ερχόμενο έτος.
Τον Σεπτέμβριο, ο Elon Musk τα έβαλε με τη γερμανική κυβέρνηση. Μέσω του λογαριασμού του κάλεσε τους χρήστες να ψηφίσουν το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), χρησιμοποιώνας αντιπροσφυγική ρητορική επιρρίπτοντας μάλιστα ευθύνες στη γερμανική κυβέρνηση λέγοντας ότι χρηματοδοτεί τη διάσωση μεταναστών στη Μεσόγειο. «Το γνωρίζει αυτό η γερμανική κοινή γνώμη;» έγραψε ο Μασκ στο Twitter. Ο επίσημος λογαριασμός του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών απάντησε: «Ναι. Λέγεται διάσωση ζωών».
Ο χειρισμός του X της ρητορικής μίσους ή παραπλανητικού περιεχομένου έχει τεθεί υπό περαιτέρω έλεγχο μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ. Ο Τιερί Μπρετόν, ο Επίτροπος της ΕΕ αρμόδιος για τον Νόμο για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες του μπλοκ, έστειλε επιστολή στον Μασκ ισχυριζόμενος ότι η πλατφόρμα «χρησιμοποιείται για τη διάδοση παράνομου περιεχομένου και παραπληροφόρησης στην ΕΕ».
