Η γήρανση του δέρματος

Το δέρμα δεν αποτελεί απλώς ένα περίβλημα του σώματος, αλλά είναι ένα από τα βασικά όργανα του ανθρώπου και εκτελεί ποικίλες λειτουργίες.

Συγκεκριμένα, οι κύριες λειτουργίες του δέρματος είναι οι εξής: α) προστασία των υποκείμενων οργάνων, β) θερμορύθμιση, γ) προστασία από την αφυδάτωση, δ) προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία, ε) παραγωγή βιταμίνης D, στ) φραγμός σε παθογόνους μικροοργανισμούς, ζ) αισθητήριο όργανο. Η γήρανση του δέρματος διακρίνεται στην ενδογενή και στην εξωγενή. Ενδογενής γήρανση ή χρονογήρανση ονομάζονται οι μεταβολές του δέρματος που οφείλονται στον παράγοντα χρόνο και είναι αναπόφευκτες.

Επιβαρυντικοί παράγοντες θεωρούνται νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, οι ενδοκρινικές διαταραχές ή μεταβολές, καθώς και οι μηχανικοί παράγοντες, όπως οι μιμικές κινήσεις. Η εξωγενής γήρανση οφείλεται στην υπεριώδη ακτινοβολία, στο κάπνισμα, στο άγχος, στην κακή διατροφή, στον ανεπαρκή ύπνο, στη ρύπανση του περιβάλλοντος, στις αλλαγές θερμοκρασίας και υψομέτρου, στον δυνατό αέρα και στη ραδιενέργεια.

Το γηρασμένο δέρμα είναι τραχύ, θαμπό, λεπτό, αφυδατωμένο και μπορεί να παρουσιάζει ρυτίδες, χαλάρωση, καφέ κηλίδες, διεσταλμένα αγγεία, προκαρκινικές ή και καρκινικές βλάβες, καθώς και απώλεια μέρους των φυσιολογικών του λειτουργιών. Τα ανωτέρω είναι συνέπεια ποικίλων διαταραχών:

Τα νεκρά κύτταρα της επιφάνειας της επιδερμίδας δεν αποπίπτουν φυσιολογικά κάθε έξι εβδομάδες, αλλά παραμένουν έως και 12 εβδομάδες, και έτσι το δέρμα γίνεται τραχύ.

Επιβραδύνεται αφενός η διαίρεση και αφετέρου η ωρίμανση των κυττάρων της επιδερμίδας, που έχουν ως αποτέλεσμα τη λέπτυνσή της.

Μειώνονται τα κύτταρα Lagerhans, άρα και η ανοσολογική άμυνα του δέρματος απέναντι σε μικρόβια, ιούς κ.λπ.
Τα μελανοκύτταρα δυσλειτουργούν και παρουσιάζουν ανομοιόμορφη κατανομή, με συνέπεια να εμφανίζονται δυσχρωμίες και καφέ κηλίδες.

Παρατηρούνται κυτταρικές ατυπίες, με αποτέλεσμα την εμφάνιση προκαρκινικών ή και καρκινικών βλαβών.
Οι ινοβλάστες, που είναι τα λειτουργικά κύτταρα του χορίου (δηλαδή του βαθύτερου στρώματος του δέρματος), δυσλειτουργούν και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της σύνθεσης γλυκοζο-αμινο-γλυκανών (GAG-S). Αυτό το γεγονός επιφέρει αφυδάτωση, ποιοτική έκπτωση και ποσοτική μείωση στην παραγωγή κολλαγόνου και, ως εκ τούτου, ρυτίδες. Παρόμοια διεργασία συντελείται με τις ελαστικές και δικτυωτές ίνες, με αποτέλεσμα το δέρμα να χάνει την ελαστικότητα και το σφρίγος του.

Τα αγγεία αλλού διαστέλλονται και παρουσιάζονται ευρυαγγείες, ενώ αλλού λιγοστεύουν και το δέρμα εμφανίζει ωχρή όψη.

Μειώνεται η υποδερμική ποσότητα του λίπους, με αποτέλεσμα το δέρμα να χάνει τη στηρικτικότητά του και να εμφανίζει ελλείμματα.

Στα παραπάνω προστίθεται και το αποτέλεσμα της χαλάρωσης και της φθοράς του μυϊκού συστήματος.

Το δέρμα αρχίζει να χάνει την ικανότητα αποκατάστασης των φθορών περίπου στα 30, και όταν δεν λαμβάνονται μέτρα πρόληψης και αποκατάστασης των φθορών, τα χαρακτηριστικά της γήρανσης εμφανίζονται μετά τα 40.

Μέθοδοι πρόληψης και αποκατάστασης της γήρανσης

Στη σύγχρονη εποχή, τα κοινωνικά δεδομένα έχουν αλλάξει και κυριαρχεί το «φαίνεσθαι». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αφθονούν οι υποσχέσεις για πρόληψη και αποκατάσταση των φθορών της γήρανσης του δέρματος.

Οι ερευνητές, ύστερα από εντατικές και επιστημονικά τεκμηριωμένες μελέτες, έχουν προσφέρει σημαντικά προϊόντα, μεθόδους, στρατηγικές και συνεχώς εξελισσόμενη τεχνολογία για την αντιμετώπιση της γήρανσης, σε κυτταρικό κυρίως επίπεδο.

Φωτοπροστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία

Πρέπει να γίνεται σε όλη τη διάρκεια του έτους με αποτελεσματικά προϊόντα, τόσο για την UVA, όσο και για την UVB, χρησιμοποιώντας φιλικές υφές προς τον καταναλωτή. Συνιστάται να ανανεώνεται το προϊόν ανά 2-3 ώρες.

Τοπική χρήση βιταμινών Α, C, E

Η βιταμίνη Α (tretinoin) αποτελεί την πιο σταθερή αξία στον τομέα της αντιγήρανσης, την τελευταία εικοσαετία, διότι ταυτόχρονα ενισχύει την παραγωγή κολλαγόνου, ελαστίνης και GAG-S από τους ινοβλάστες, ομαλοποιεί τη διαίρεση και ωρίμανση των κυττάρων της επιδερμίδας, συμβάλλει στη σμηγματορύθμιση, ρυθμίζει τη μελανογένεση και ομαλοποιεί τις μιτώσεις, παρέχοντας αντινεοπλασματική προστασία.

Η βιταμίνη C ενισχύει την παραγωγή κολλαγόνου και χαρακτηρίζεται για την ισχυρή αντιοξειδωτική δράση της. Η βιταμίνη Ε έχει αντιοξειδωτική δράση, αλλά είναι υποδεέστερη από τη βιταμίνη C.

Οξέα

Η χρήση τους αποσκοπεί στην απομάκρυνση των νεκρών κυττάρων σε καθημερινή βάση, αλλά και στην ενίσχυση της ενυδάτωσης της επιδερμίδας. Ταξινομούνται σε τρεις κατηγορίες: (α) Α-υδροξυ-οξέα (ΑΗΑ-s), με κύριο αντιπρόσωπο τα οξέα φρούτων, κυρίως από σακχαροκάλαμο, (β) Β-υδροξυ-οξέα (ΒΗΑ-s), όπως το σαλικυλικό οξύ και το λιποϋδρόξυ οξύ, και (γ) πολυ-υδροξυ-οξέα.

Παράγοντες ρύθμισης μελανογένεσης

Η υδροκινόνη, το κοχικό οξύ, το φυτικό οξύ και η αρβουτίνη ρυθμίζουν τη μελανογένεση και συντελούν στην εξάλειψη των δυσχρωμιών.

Επιδερμιδικοί αυξητικοί παράγοντες-βλαστοκύτταρα

Πρόκειται για νέο πεδίο έρευνας, πολλά υποσχόμενο στην ιατρική και, φυσικά, στην ιατρική αισθητική.

Χημική απολέπιση (peeling)

Μία ή περισσότερες ουσίες εφαρμόζονται στο δέρμα, αφενός για την περιορισμένη και ελεγχόμενη καταστροφή στιβάδων της επιδερμίδας και αφετέρου για τη διέγερση των κυττάρων των υποκείμενων στιβάδων (βασική και χόριο), τόσο για την παραγωγή νέων κυττάρων, όσο και για την ενίσχυση της λειτουργικότητάς τους. Το αποτέλεσμα αυτών των συνδυασμένων δράσεων γίνεται έκδηλα ορατό με τη βελτιστοποίηση της εικόνας του δέρματος, που φαίνεται λαμπερό και υγιές.

Οι χημικές απολεπίσεις διακρίνονται σε:

α) επιφανειακές (Α-υδρόξυ-οξέα, γλυκολικό οξύ 20-70%, Β-υδρόξυ-οξέα, λακτικό οξύ, πυρουβικό οξύ), που διεισδύουν σε μέρος ή σε όλο το βάθος της επιδερμίδας και αποκαθιστούν το δέρμα σε 2-5 ημέρες,

β) μέτριες (τριχλωρικό οξύ 15-30%), που διεισδύουν έως τις υψηλότερες στιβάδες του χορίου και αποκαθιστούν το δέρμα σε 5-8 ημέρες, και

γ) βαθιές (τριχλωρικό οξύ >30%, φαινόλη), που διεισδύουν βαθιά στο χόριο.

Η φαινόλη μπορεί να προκαλέσει καρδιακή αρρυθμία και γι’ αυτό τον λόγο η συνεδρία εφαρμογής της πρέπει να λαμβάνει χώρα σε συνθήκες καταστολής ή ελαφριάς γενικής αναισθησίας (sedo-analgesia), σε ιατρικό περιβάλλον όπου υπάρχει δυνατότητα μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής. Το δέρμα αποκαθίσταται σε περίπου 20 ημέρες.

Μικροδερμοαπόξεση (microdermabrasion)

Από ειδική συσκευή εκτοξεύονται με πίεση μικροκρύσταλλοι οξειδίου του αργιλίου, διττανθρακικού νατρίου ή χλωριούχου νατρίου, προκειμένου να απομακρυνθούν τα νεκρά κύτταρα και να βελτιωθεί η όψη και η υφή του δέρματος. Δεν απαιτείται χρόνος ανάρρωσης.

Δερμοαπόξεση (dermabrasion)

Είναι επεμβατική μέθοδος, στη διάρκεια της οποίας χρησιμοποιείται διαμαντένια φρέζα ή ατσάλινη βούρτσα για την απόξεση του δέρματος και την αντιμετώπιση ουλών ή και ατελειών του δέρματος. Απαιτείται χρόνος ανάρρωσης, ανάλογα με την έκταση της θεραπευθείσας επιφάνειας του δέρματος.

Μεσοθεραπεία

Είναι η ενδοδερμική εισαγωγή μείγματος δραστικών συστατικών με πολλαπλούς νυγμούς από σύριγγα ή από ειδική αυτοματοποιημένη συσκευή: το «πιστόλι» μεσοθεραπείας. Συνήθως, χρησιμοποιούνται μείγματα βιταμινών Α και C, υαλουρουνικού οξέος, αμινοξέων και οργανικού πυριτίου, με σκοπό την αποκατάσταση της υδάτωσης, της σύσφιξης και της λάμψης του δέρματος.

Τα αποτελέσματα είναι μικρής διάρκειας και γι’ αυτό τον λόγο πρέπει να επαναλαμβάνεται η μέθοδος ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Πρόσφατα άρχισε να χρησιμοποιείται ένα νέο σκεύασμα μεσοθεραπείας, που περιέχει μόνο υαλουρονικό οξύ, εξειδικευμένο γι’ αυτήν τη μέθοδο (θεωρείται η πιο αποτελεσματική επιλογή αναζωογόνησης του δέρματος). Δεν απαιτείται χρόνος ανάρρωσης.

Εμφυτεύματα

Αποκαθιστούν ρυτίδες και ελλείμματα δέρματος. Έως σήμερα έχουν χρησιμοποιηθεί κολλαγόνο βόειας ή ανθρώπινης προέλευσης, υγρή σιλικόνη, πολυακρυλαμίδιο, πολυγαλακτικό οξύ, υδροξυλαπατίτης ασβεστίου, αυτόλογο λίπος και υαλουρονικό οξύ. Το διασταυρωμένο υαλουρονικό οξύ θεωρείται το πιο σύγχρονο, ασφαλές και δημοφιλές υλικό.

Ανάλογα με το μέγεθος του μορίου του, μπορούν να αποκατασταθούν όλες οι ποικιλίες και τα μεγέθη των ρυτίδων, από τις πιο λεπτές (π.χ., γύρω από τα μάτια «πόδι χήνας» ή στο άνω χείλος «ρυτίδες καπνιστή») έως τις πιο βαθιές (π.χ. ρινοχειλικές ρυτίδες), ενώ επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αύξηση του όγκου των χειλιών. Τα τελευταία δύο χρόνια διατίθεται προϊόν υαλουρονικού οξέος, που είναι εξειδικευμένο να εξασφαλίζει την «πλήρωση» μεγάλων ελλειμμάτων, καθώς και να αυξάνει τον όγκο των ζυγωματικών.

Η αλματώδης πρόοδος σε αυτό τον τομέα, σε συνδυασμό με την αντίστοιχη τεχνογνωσία, καθιστούν τα εμφυτεύματα άριστο βοήθημα για την προσέγγιση του στόχου που εμπερικλείεται στον όρο «γλυπτική προσώπου». Τα αποτελέσματα είναι άμεσα και διαρκούν έως έναν χρόνο, ανάλογα με την περιοχή εμφύτευσης και το προϊόν που συστήνεται για την αντίστοιχη βλάβη. Η προσθήκη τοπικού αναισθητικού στα σύγχρονα σκευάσματα υαλουρονικού οξέος καθιστά σχεδόν ανώδυνη την επέμβαση.

Βουτουλινική τοξίνη ή αλλαντοξίνη τύπου Α & Β

Στο χώρο της ιατρικής αισθητικής επικρατεί η χρήση της τοξίνης τύπου Α, η οποία είναι εγκεκριμένη από τον ΕΟΦ. Δρα μέσω του υπερεκλεκτικού τοπικού αποκλεισμού των υποδοχέων της ακετυλχολίνης στις νευρομυϊκές συνάψεις, στο σημείο έγχυσης της ουσίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό έως και την κατάργηση της κινητικότητας των γραμμωτών μυών, «σβήνοντας» έτσι τις ρυτίδες που οφείλονται στις μιμικές κινήσεις.

Τα αποτελέσματα οριστικοποιούνται ύστερα από 10-15 ημέρες και διαρκούν 4-5 μήνες. Ενδείκνυται για την αντιμετώπιση των ρυτίδων του μετώπου, του μεσοφρύου, γύρω από τα μάτια («πόδι χήνας»), των πλάγιων τοιχωμάτων της μύτης, του άνω χείλους («ρυτίδες καπνιστή»), της κάτω γνάθου (ρυτίδες «πικρίας» αριστερά και δεξιά από το στόμα) και του λαιμού (κάθετες ρυτίδες).

Laser και πηγές παλμικού φωτός

Τεχνολογία που και στον χώρο της αισθητικής ιατρικής εξελίσσεται με ραγδαίο ρυθμό. Τα laser διακρίνονται σε επεμβατικά και μη επεμβατικά. Τα επεμβατικά laser απαιτούν χρόνο ανάρρωσης έως και 20 ημέρες. Διατίθεται πληθώρα συσκευών και τεχνικών, όπου χρησιμοποιούνται πολλά μήκη κύματος φωτός.

Άλλοι τύποι laser διεγείρουν τους ινοβλάστες, προκειμένου να παράγουν νέο κολλαγόνο και να βελτιώσουν τις ρυτίδες, ενώ άλλοι χρησιμοποιούνται για την εξάλειψη των ευρυαγγειών και των καφέ κηλίδων.

Ραδιοσυχνότητες

Είναι ό,τι πιο σύγχρονο στο χώρο της τεχνολογίας και έχουν παρόμοια δράση με τα laser. Δεν απαιτούν χρόνο ανάρρωσης.

Εκτός απ’ όλα τα παραπάνω, συνιστάται επαρκής ύπνος, αποφυγή αλκοόλ, καπνού και άγχους, υγιεινή διατροφή (φρούτα, λαχανικά), λήψη αντιοξειδωτικών σκευασμάτων (βιταμίνες C και Ε, ρεσβερατρόλη) και αμινοξέων, καθώς και έγκαιρη αντιμετώπιση ορμονικών διαταραχών και ανεπαρκειών, με τη συμβολή εξειδικευμένου ιατρού.

Πηγή: diatrofi.gr