Εάν δεν γνωρίζεις την ακριβή διεύθυνση που βρίσκεται το ισλαμικό τέμενος Αθηνών, δύσκολα θα το βρεις. Όσο και εάν ανεβοκατέβεις την Ιερά Οδό δεν θα δεις έστω και κάτι που να μοιάζει με τζαμί, ούτε υπάρχει κάποιος μιναρές στο βάθος που να εξέχει πίσω από τη βιομηχανική ζώνη της περιοχής, ούτε κάποια ταμπέλα που να στο υποδεικνύει. Κι όμως είναι εκεί, στον αριθμό 114, στο ύψος του Βοτανικού, χωμένο στην εσοχή μεταξύ δύο παλαιών κτισμάτων. Το μόνο ίσως στοιχείο που μπορεί να σε κάνει να υποπτευθείς κάτι, είναι το περιπολικό της Αστυνομίας που κόβει βόλτες στην περιοχή για λόγους ασφαλείας.

Μέσα στον ειδησεογραφικό κουρνιαχτό της πανδημίας και της δραματικής αύξησης των κρουσμάτων, ξεκίνησε σχεδόν αθόρυβα να λειτουργεί από τις αρχές της εβδομάδας το πρώτο τζαμί στην ελληνική πρωτεύουσα μετά από αλλεπάλληλές αναβολές και καθυστερήσεις – εσκεμμένες και μη. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι ο πρώτος νόμος που ενέκρινε το Ελληνικό Κοινοβούλιο σχετικά με την κατασκευή τζαμιού στην Αττική, χρονολογείται από το… 1880!

Η παιδική χαρά σε έκταση του Πολεμικού Ναυτικού

Περνάμε την μουντή κεντρική πύλη και περίπου 50 μέτρα πιο μέσα, βρισκόμαστε στον περίβολο του ισλαμικού τεμένους που έχει συνολική έκταση 17 στρεμμάτων που ανήκει στο Πολεμικό Ναυτικό. Επικρατεί ησυχία. Οι πιστοί που έχουν προσέλθει είναι λίγοι καθότι τηρούνται τα μέτρα προστασίας έναντι της Covid 19 – μέγιστος αριθμός εισερχομένων τα 9 άτομα κάθε φορά. Μπροστά από το κεντρικό κτίριο του ναού, που δεν είναι κάτι το εντυπωσιακό, ούτε μοιάζει με την εικόνα των τζαμιών που έχουμε στο μυαλό μας, υπάρχει ένα σιντριβάνι και αριστερά μια μικρή παιδική χαρά. Τέσσερις κούνιες, μια τραμπάλα, δύο τσουλήθρες και διάφορα άλλα παιχνίδια. Φαίνεται ότι είναι ολοκαίνουργια και πως ελάχιστοι μπόμπιρες την έχουν επισκεφθεί.

Διαθέτει ειδικό τάπητα που ήρθε από το Ιράν

Αφήνουμε τα παπούτσια απ’ έξω και δη εντός πλαστικής σακούλας κλεισμένης ερμητικά λόγω κορονοϊού, απολυμαίνουμε τα χέρια με αντισηπτικό υγρό  και μπαίνουμε στον κυρίως ναό (οι μουσουλμάνοι είθισται πριν την είσοδό τους να πλένουν επίσης τα πόδια, τα χέρια και το πρόσωπό τους, ενώ αυτό τον καιρό φέρνουν μαζί τους ατομικό χαλί προσευχής ή εάν δεν έχουν, παραλαμβάνουν το ειδικό τεμάχιο από πλαστικοποιημένο χαρτί το οποίο τοποθετούν στον χώρο της προσευχής). Είναι μια αρκετά μεγάλη αίθουσα 1.000 τετραγωνικών μέτρων, στρωμένη με το ειδικά επεξεργασμένο τάπητα (κατασκευάστηκε στο Ιράν) που το σχέδιό του υποδεικνύει τη θέση που θα πρέπει να  καθίσει κάθε πιστός προκειμένου να προσκυνήσει με το μέτωπο προς τη Μέκκα – όλα τα τζαμιά είναι προσανατολισμένα προς την Κάαμπα της Μέκκας. Υπάρχουν 500 θέσεις για άνδρες και δεξιά μπαίνοντας σε έναν δευτερεύων χώρο, άλλες 50 θέσεις για γυναίκες.

Δεν υπάρχουν καθίσματα

Εννοείται πως οι εσωτερικοί τοίχοι είναι απλώς βαμμένοι με λευκό χρώμα και δεν έχουν οποιαδήποτε παράσταση ή άγαλμα, καθώς η ισλαμική θρησκεία είναι ανεικονική. Ούτε καν ρήσεις από το Κοράνι σε περικαλλή πλαίσια δεν υπάρχουν ή αραβουργήματα (αυτά τα περίτεχνα διακοσμητικά σχέδια της αραβικής τέχνης που θαυμάζει όλος ο κόσμος). Δεν υπάρχουν επίσης ούτε καθίσματα.

Η μινμπάρ που θα κηρύττει ο Μοχάμεντ Ζακί

Ακριβώς μπροστά στον πιστό ξεχωρίζει το μιχράμπ, ένα είδος ιερού με ημικυκλική εσοχή, δεξιά της οποίας βλέπουμε τη λεγόμενη μινμπάρ, έναν τύπο υπερυψωμένου άμβωνα ή δεσποτικού. «Εκεί ανεβαίνει ο ιμάμης για το θρησκευτικό κήρυγμα» όπως μας πληροφορούν. Χρέη ιμάμη στο ισλαμικό τέμενος Αθηνών επιτελεί ο 49χρονος σουνίτης Μοχάμεντ Ζακί. Ήρθε στην Ελλάδα πριν από περίπου 25 χρόνια από το Μαρόκο ως οικονομικός μετανάστης και έκτοτε ζει στη χώρα μας. Μιλάει άπταιστα ελληνικά, αγγλικά, αραβικά και γαλλικά, διαθέτει πτυχίο φυσικής και μαθηματικών με ειδικές σπουδές στην μουσουλμανική θεολογία και χαίρει την αποδοχής των περισσότερων Αράβων που ζουν εδώ.

Ποιοι επέλεξαν τον σουνίτη ιμάμη

Η επιλογή του ιμάμη έγινε από το επταμελές διοικητικό συμβούλιο της «Διοικούσας Επιτροπής Ισλαμικού Τεμένους Αθηνών» (που εποπτεύεται από την Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Νίκη Κεραμέως) και το προσόν της πολυγλωσσίας ήταν απαραίτητο, αφού το κήρυγμα θα επιτρέπεται να γίνεται μόνο στα ελληνικά ή κατά παραχώρηση στα αγγλικά ενώ η προσευχή πάντα στα αραβικά.

Γιατί το κράτος κατέβαλλε ηθελημένα 887.000 ευρώ

Θα πρέπει να τονιστεί ότι το τζαμί κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου με χρήματα του ελληνικού Δημοσίου (ο προϋπολογισμός ανήλθε στις 887.000 ευρώ) και ήταν μια απόφαση συνειδητή καθώς εξαρχής οι ελληνικές κυβερνήσεις που πέρασαν όλα αυτά τα χρόνια που κατασκευαζόταν ο ναός δεν ήθελαν να υπάρχει ανάμειξη άλλων φορέων ή ιδιωτών που προσφέρθηκαν να καταβάλλουν το απαιτούμενο ποσό. Η Αθήνα γίνεται η πρώτη πρωτεύουσα της Ευρώπης όπου λειτουργεί δημόσιο τζαμί. Στις άλλες χώρες της γηραιάς ηπείρου τα τεμένη είναι ιδιωτικά και κατά συνέπεια τον έλεγχό τους ασκούν αυτοί που έβαλαν τα χρήματα για να φτιαχτεί. Και στη χώρα μας είχε προσφερθεί π.χ. η Τουρκία αλλά και μια σειρά από αραβικές χώρες να χρηματοδοτήσουν την ανέγερση του τεμένους, αλλά η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο. Για να έχει αυτή τον πλήρη έλεγχό του.

Εξυπηρετεί όλους τους μουσουλμάνους της Αττικής;

Με το άνοιγμά του (θα εγκαινιαστεί και επίσημα όταν καταστεί εφικτό, μετά το πέρας της πανδημίας) η πολιτεία εκτιμά ότι θα μπει τέλος στην άναρχη κατάσταση που επικρατούσε τόσα χρόνια με τους μουσουλμάνους της Αθήνας να προσεύχονται σε υπόγεια πολυκατοικιών, κλειστά πάρκινγκ και άλλους χώρους, χωρίς έλεγχο και κανόνες ασφαλείας. Το ζήτημα βέβαια είναι πόσοι θα μπορούν αριθμητικά να εξυπηρετηθούν από ένα τέμενος 550 ατόμων, ιδίως κάθε Παρασκευή που είναι η βασική ημέρα προσευχής (η αντίστοιχη Κυριακή των χριστιανών) και εάν ο μουσουλμάνος θα ξεκινάει π.χ. από το Γαλάτσι, την Βούλα, την Μάνδρα ή τον Πειραιά για να πάει στον Βοτανικό να ασκήσει τα λατρευτικά του καθήκοντα.

«Χτιζόταν» από το… 1880

Η ιστορία του τεμένους είναι πάρα πολύ παλιά. Από τον Ιούνιο του πολύ μακρινού… 1880 είχε ψηφιστεί από τη Βουλή ο νόμος «περί παραχωρήσεως δωρεάν εθνικού οικοπέδου προς ανέγερσιν τουρκικού τεμένους εν Πειραιεί», χωρίς όμως να γίνει κάτι σημαντικό σε πρακτικό επίπεδο. Έναν αιώνα αργότερα, το 1979, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής δίνει υπόσχεση στον βασιλιά Φαχντ της Σαουδικής Αραβίας ότι θα ανεγερθεί τέμενος αλλά και πάλι δεν υλοποιείται στην πράξη.

Το έτος 2000 με τον νόμο 2833 ορίζεται ως θέση του υπό ανέγερση τζαμιού η Χουρμουζά στην Παιανία, αλλά λόγω των αντιδράσεων της Εκκλησίας και των κατοίκων της περιοχής δεν προχώρησε.

Το 2006 η προσπάθεια συνεχίστηκε με τον νόμο 3512, ο οποίος περιείχε σημαντικές τροποποιήσεις: η κατασκευή του τζαμιού να χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά από το ελληνικό Δημόσιο, το τζαμί να είναι κρατικό και ο ιμάμης θα διορίζεται από την Πολιτεία. Το εγχείρημα καθυστέρησε επανειλημμένα λόγω δικαστικών πράξεων από διάφορες ομάδες, οι οποίες προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Το 2016 ο νυν υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης ως υποψήφιος περιφερειάρχης Αττικής (στις περιφερειακές εκλογές τις 7ης Νοεμβρίου 2010) είχε θέσει προεκλογικά ως στόχο την παύση κατασκευής του τεμένους.

Το 2016 μπήκαν οι μπουλντόζες

Τελικά, μετά από τέσσερις ανεπιτυχείς διαγωνισμούς για τον ορισμό των εταιρειών που θα αναλάβουν την κατασκευή του τζαμιού, ο πέμπτος διαγωνισμός καθίσταται επιτυχημένος. Την κατασκευή του τζαμιού ανέλαβε μια κοινοπραξία μεγάλων ελληνικών κατασκευαστικών εταιρειών, με τη σύμβαση για την κατασκευή του να υπογράφεται στις 10 Οκτωβρίου 2016.

Πριν ξεκινήσει η κατασκευή, η αστυνομία απομάκρυνε από τον χώρο διαδηλωτές που είχαν προβεί σε κατάληψη. Η ανέγερση ξεκίνησε στις 4 Νοεμβρίου του ίδιου έτους και ολοκληρώθηκε πέρυσι, λίγο πριν τις εθνικές εκλογές. Ο τότε υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Κώστας Γαβρόγλου δήλωνε πως «η Δημοκρατία μίλησε και η επιθυμία της έγινε πράξη. Η Αθήνα έχει επιτέλους έναν χώρο προσευχής για τους πολίτες, τους μετανάστες, τους πρόσφυγες και τους επισκέπτες μουσουλμάνους».

Δείτε το φωτορεπορτάζ