Τι ζητούν οι μουσουλμάνοι για το τέμενος, ο ρόλος και οι αντιδράσεις Εκκλησίας και δήμου Αθηναίων

Ο πρόεδρος της μουσουλμανικής κοινότητας, Ναίμ Ελγαντούρ, ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1972. Δούλεψε ένα καλοκαίρι σε οικοδομή. Το 1974 αποφάσισε να έρθει για να μείνει μόνιμα εδώ. Γράφει ο Γιώργος Λαμπίρης Φωτογραφίες-βίντεο: Γιάννης Κέμμος Από τότε όλες οι δουλειές που έκανε είχαν ως βάση Ελλάδα. Εργάστηκε στη συνέχεια ως ναυτικός για 11μισι χρόνια. Παράτησε τη θάλασσα όταν έκανε οικογένεια και γεννήθηκαν τα δύο από τα οκτώ συνολικά παιδιά του. Αργότερα άνοιξε εστιατόριο στον Πειραιά αλλά και εταιρεία εισαγωγών-εξαγωγών. Το 1995, όπως λέει, ακροδεξιά εφημερίδα, έγραψε σε δημοσίευμά της ότι είναι φανατικός μουσουλμάνος και βοηθάει τους ομόθρησκούς του στη Βοσνία. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο η εφημερίδα δημοσίευσε τη διεύθυνση του σπιτιού του και τον αριθμό της ταυτότητάς του. «Έτσι κατάλαβα ότι κάτι μαγειρευόταν σε βάρος μου. Πήρα τα παιδιά μου και εξαφανίστηκα. Πήγα στην Αίγυπτο, και άνοιξα δουλειές εκεί. Ωστόσο όλες οι δουλειές μου συνέχισαν να σχετίζονται με την Ελλάδα. Ερχόμουν για μία μέρα, φόρτωνα υφάσματα και ξαναγύριζα στην Αίγυπτο. Όποιος έχει μάθει να ζει στην Ελλάδα, δεν μπορεί να ζήσει αλλού. Εδώ έχουμε ελευθερία, κάτι που δεν είχαμε στην Αίγυπτο. Και ζωή για έναν άνθρωπο δεν είναι μόνο να οικονομάει λεφτά. Πρέπει να έχει το κεφάλι του ψηλά, να εκφράζει αυτό που αισθάνεται. Γι’ αυτό εκτιμώ την Ελλάδα. Μπορώ να κυκλοφορήσω άφοβα, να μιλήσω γι’ αυτό που σκέφτομαι και νιώθω».

Τόσο ο Ελγαντούρ, όσο και η επίσημη Εκκλησία δια του εκπροσώπου της Μητροπολίτη Δημητριάδος, Ιγνατίου, καθώς και ο αντιδήμαρχος Μεταναστών και Προσφύγων, Λευτέρης Παπαγιαννάκης μιλούν στη συνέχεια για το ίδιο θέμα. Την ανέγερση του τεμένους στο Βοτανικό, το οποίο με βάση τη σύμβαση που έχει υπογράψει η κοινοπραξία των εταιρειών που ανέλαβαν την κατασκευή του, θα είναι έτοιμο έως τον Απρίλιο του 2017. – Κύριε Ελγαντούρ το τέμενος θα είναι έτοιμο τον Απρίλιο… Τι θα αλλάξει για εσάς; «Θα έχουμε επίσημο χώρο προσευχής. Αυτή τη στιγμή για παράδειγμα βρισκόμαστε σε ένα υπόγειο γκαράζ. Επομένως με την ολοκλήρωση της κατασκευής στον Ελαιώνα θα υπάρχει ένας ανθρώπινος χώρος, στον οποίο θα μπορούμε να γιορτάζουμε και να πηγαίνουμε τα παιδιά μας να προσευχηθούν. Είναι γεγονός ότι οι άνθρωποι της ηλικίας μου έχουμε συνηθίσει να προσευχόμαστε στο υπόγειο γκαράζ. Τα παιδιά μας όμως που είναι δεύτερη και τρίτη γενιά, γιατί να προσεύχονται κατ’ αυτό τον τρόπο;» – Πόσα χρόνια βρίσκεστε στην Ελλάδα; «Σαράντα τρία. Έχω υπηρετήσει στον ελληνικό στρατό. Είμαι έλληνας πολίτης, πληρώνω φόρο. Σε όλα τα παραπάνω είμαι ίσος με τους άλλους. Όταν όμως έρθει η ώρα λατρείας, εγώ κατεβαίνω κάτω και όλοι οι άλλοι πηγαίνουν πάνω». – Πιστεύετε ότι θα ολοκληρωθεί ανεμπόδιστα η κατασκευή του τεμένους; «Ως μουσουλμανική κοινότητα έχουμε κάνει αίτηση από το 2006 στο υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Από τότε έως και σήμερα παλεύουμε, τρέχουμε, και αυτό που ακούμε διαρκώς είναι μόνο υποσχέσεις. Δικαστήρια ξεκίνησαν, δικαστήρια τελείωσαν. Ζούμε μια ανεξάντλητη περιπέτεια. Γι’ αυτό και είμαι επιφυλακτικός. Μέχρι τη στιγμή που θα μπω μέσα να προσευχηθώ δεν θα το πιστέψω ότι έγινε. Κι αν δεν γίνει με τη δική μας τη γενιά θα γίνει με τις επόμενες που είναι πιο δραστήριες από εμάς».

– Τι χρειάζεται για να πετύχετε κάτι τέτοιο; «Εμείς προτείναμε να γίνει ελληνικό τέμενος. Ένα κτίριο όπως είναι η εκκλησία, σεβόμενοι την κουλτούρα της Ελλάδας. Βρισκόμαστε σε μία χώρα, στην οποία αποτελούμε μειονότητα και πρέπει να σεβαστούμε το νόμο της χώρας αυτής». – Επομένως δε θα είναι τζαμί με μιναρέ… «Μιναρέ έχουν τα τζαμιά. Σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για τέμενος. Θα είναι δηλαδή σαν να χτίζουμε μία εκκλησία. Δεδομένου ότι είμαι από την Αίγυπτο και βλέπω και το πατριαρχείο της Αλεξάνδρειας και τις εκκλησίες, θέλω να σας πληροφορήσω ότι πρόκειται για ολοκληρωμένες κατασκευές. Σε ό,τι αφορά το μιναρέ, τον οποίο αναφέρατε, συμβολίζει το χώρο προσευχής. Αλλά δεν είναι κομμάτι του Ισλάμ. Δεν υπήρχε στον καιρό του προφήτη. Φτιάχτηκε αργότερα για να ανεβαίνει ο μουεζίνης, να απευθύνει το κάλεσμα και να μπορεί να τον ακούει όλο το χωριό. Άλλωστε, το γεγονός ότι δεν φτιάχνεται μιναρές στην Ελλάδα δεν έχει σχέση με την κουλτούρα της Ελλάδας, ούτε με το νόμο της. Είναι ένας τρόπος για να αποδείξουν κάποιοι σε ορισμένους ακροδεξιούς ότι παραχωρούν κάτι για να πάρουν κάτι άλλο ως αντάλλαγμα. Φτιάχνουν κάτι που δεν είναι ολοκληρωμένο. Δεν μας πειράζει όμως. Αυτό που μας ενοχλεί είναι ότι δεν έχουμε έναν επίσημα αναγνωρισμένο ιμάμη». – Τελικά ποιοι είναι μουσουλμάνοι και ποιοι όχι; Κάποιοι για παράδειγμα εκφράζουν επιφυλάξεις τους για εισροή στοιχείων που συνδέονται με τρομοκρατική δράση και τον ISIS… «Για εμάς τα μέλη του ISIS δεν είναι μουσουλμάνοι. Είναι ομάδες που δημιουργήθηκαν από κάποιες εκ των μεγάλων δυνάμεων του πλανήτη για να εξυπηρετήσουν συμφέροντα. Το Ισλάμ αντιθέτως δεν έχει καμία σχέση με αυτά τα φαινόμενα. Το Ισλάμ είναι αυτό που μας φανέρωσε ο προφήτης Μωάμεθ πριν από 1.400 χρόνια». – Ποια είναι τα βασικά σημεία του ισλαμισμού; «Αναγνωρίζει ότι ο θεός είναι ένας για όλους και ο Μωάμεθ είναι ο προφήτης. Επίσης, επιβάλλει συνέπεια στην προσευχή, η οποία πραγματοποιείται πέντε φορές την ημέρα. Ζητάει να διαθέσει ο κάθε μουσουλμάνος μέρος των χρημάτων του για τους φτωχούς, να νηστεύει στο ραμαζάνι και να πάει στη Μέκκα τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του, ακολουθώντας τη διαδρομή του Μωάμεθ». – Με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο όμως έχει δημιουργηθεί ένα κλίμα επιφυλακτικότητας απέναντι στην παγκόσμια μουσουλμανική κοινότητα με όλα όσα συμβαίνουν κατά καιρούς… «Το Ισλάμ δεν έχει καμία σχέση με τα γεγονότα όπως τα παρουσιάζουν τα μέσα ενημέρωσης. Μπορεί πίσω από τα χτυπήματα να υπάρχουν μουσουλμάνοι, όμως δεν έχουν καμία σχέση με τις διδαχές του Ισλάμ. Καλό θα ήταν να διαβάσει κάποιος για το Ισλάμ για να μπορέσει να καταλάβει τι ακριβώς πρεσβεύει».

– Ποια είναι η στάση που έχει τηρήσει μέχρι στιγμής η Ελληνική Εκκλησία όπως εσείς το εισπράττετε; «Η δημιουργία τεμένους ήταν πρόταση του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου. Όταν ανέλαβε ο Ιερώνυμος είχε δώσει συνέντευξη στους Πρωταγωνιστές, λέγοντας ότι: “Δεν χαίρομαι που θα γίνει, αλλά πρέπει να γίνει”. Πιστέψαμε έτσι ότι ο Ιερώνυμος ήταν ειλικρινής με βάση τη συγκεκριμένη τοποθέτηση. Στην πορεία όμως άλλαξε στάση, ταυτιζόμενος με τη θέση της ακροδεξιάς. Το πιθανότερο είναι ότι το έκανε για να μπορέσει να παζαρέψει κάποια πράγματα με την ελληνική κυβέρνηση. Ξαφνιαστήκαμε όταν ακούσαμε τον Ιερώνυμο να λέει πως “πρέπει να το σκεφτούμε για τους μετανάστες, εάν πρόκειται να μείνουν ή να φύγουν… Παρόλ’ αυτά δεν είμαι μετανάστης! Είμαι έλληνας πολίτης. Και όχι μόνο εγώ αλλά και χιλιάδες άλλοι πολίτες, οι οποίοι έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα”». – Αν πεθάνει κάποιος που θάβεται; «Συνήθως τον πηγαίνουν στην Κομοτηνή, εκτός εάν οι νεκροί επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Στην περίπτωση των Αιγυπτίων, η πρεσβεία αναλαμβάνει τα έξοδα για τη μεταφορά του νεκρού στην πατρίδα. Οι Πακιστανοί αντιθέτως μαζεύουν χρήματα οι ίδιοι για να στείλουν τους νεκρούς τους στο Πακιστάν. Οι Παλαιστίνιοι θάβουν συνήθως τους δικούς τους στην Κομοτηνή. Το θέμα του νεκροταφείου πρόκειται για ένα άλλο μεγάλο ζήτημα, το οποίο μόνο ανθρώπινο δεν είναι. Ο Αρχιεπίσκοπος παρά το γεγονός ότι είμαστε πολίτες αυτής της χώρας, δεν μας αναγνωρίζει ως τέτοιους. Θεωρεί ότι είμαστε πρόσφυγες ή μετανάστες και ότι κάποια στιγμή θα φύγουμε από τη χώρα. Κάτι τέτοιο όμως δεν πρόκειται να γίνει. Δεν θα φύγουμε από την Ελλάδα! Εδώ θα πεθάνουμε!»

Τι απαντάει η Εκκλησία για το θέμα

Για το θέμα ζητήσαμε τη θέση του Μητροπολίτη Δημητριάδος Ιγνατίου, ο οποίος εκφράζει τη θέση της Εκκλησίας, ως εκπρόσωπος Τύπου της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά αναφορικά με το μουσουλμανικό τέμενος στο Βοτανικό σε απάντησή του προς το newsbeast.gr: «Η Ιεραρχία, το 2002, εξέφρασε την αντίρρησή της στην κατασκευή ενός Ισλαμικού Κέντρου, εντός του οποίου θα στεγαζόταν και ένα Τέμενος, στην Παιανία, όπως προέβλεπε ο νόμος του 2000. Αυτό το Ισλαμικό Κέντρο θα κατασκευαζόταν με χρηματοδότηση ξένων κρατών, θα άνηκε σε ξένες χώρες και θα διοικούνταν από αυτές. Η Εκκλησία διευκρίνισε, τότε, με τρόπο πολύ καθαρό ότι συμφωνεί απολύτως με την ανάγκη να κατασκευαστεί ένας χώρος προσευχής για τους Μουσουλμάνους, δηλαδή ένα Τέμενος, αλλά αυτό θα είναι δημόσιο, όχι ιδιωτικό, ακριβώς για να μην ελέγχεται από ξένες χώρες. Ζήτησε, επίσης, αυτός ο χώρος να μην παράγει συμβολισμούς οι οποίοι αντιστρατεύονται το πραγματικό γεγονός ότι στη χώρα μας οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί είναι η μεγάλη πλειοψηφία. Τα δελτία τύπου της Ιεράς Συνόδου εκείνης της εποχής, όπως και οι δηλώσεις του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου, ο οποίος λοιδορήθηκε τότε πολύ για όσα υποστήριξε, είναι σαφή. Μάλιστα, η Εκκλησία είχε δεχθεί να παραχωρήσει έκταση όχι μόνο για την κατασκευή μουσουλμανικού νεκροταφείου, αλλά και Τεμένους. Όλα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη σήμερα δικαιώνουν απολύτως όσα είχε υποστηρίξει τότε η Εκκλησία για τους όρους και τις προϋποθέσεις με τις οποίες πρέπει να κατασκευαστεί ένα δημόσιο Τέμενος στην Αθήνα. Τα επιχειρήματα της Εκκλησίας, τότε, οδήγησαν πολλούς να σκεφτούν εάν πίσω από τις εκκλήσεις για θρησκευτική ελευθερία και σεβασμό του Ισλάμ, κρύβονταν άλλες επιδιώξεις και ιδέες αφού το σχέδιο της Παιανίας επιδίωκε να κατασκευάσει ένα φαραωνικό Ισλαμικό Κέντρο κι όχι ένα Τέμενος. Χάρη στην δημόσια συζήτηση που προκλήθηκε, η Πολιτεία κατάλαβε ότι η απόφασή της, η οποία επαναλάμβανε το ευρωπαϊκό μοντέλο περί κατασκευής τεράστιων ισλαμικών κέντρων με ξένη χρηματοδότηση, δεν ήταν η καλύτερη. Έτσι ψηφίστηκε ένας καινούριος νόμος το 2006, ο οποίος υλοποιεί κάτι που είναι σύμφωνο με το Σύνταγμά μας και εξυπηρετεί τόσο τα συμφέροντα της χώρας στο εξωτερικό όσο και την κοινωνική ειρήνη στο εσωτερικό. Ο νόμος του 2006 ορίζει ότι θα κατασκευαστεί ένα δημόσιο Τέμενος, όχι ένα Ισλαμικό Κέντρο, το οποίο θα ανήκει στην Ελλάδα και θα διοικείται από την Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που σέβεται τη θρησκευτική ελευθερία και οφείλει πάντα να λαμβάνει υπ’ όψιν της τα συμφέροντα των Ορθοδόξων Πατριαρχείων, αλλά και το γεγονός ότι είναι το παλαιότερο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τέτοια μεγάλη πλειοψηφία Ορθοδόξων Χριστιανών. Εάν η Κυβέρνηση δεν σέβεται την αξία της θρησκευτικής ελευθερίας, αυτό αντανακλά στον ελληνικό λαό και στην Ορθόδοξη Εκκλησία, γιατί ο λαός μας είναι ένα με την Εκκλησία μας”».

Δήμος Αθηναίων: Απαράδεκτο να μην έχει δημιουργηθεί ακόμη τέμενος στην Αθήνα

Για το ίδιο θέμα ζητήσαμε την άποψη του αντιδημάρχου Μεταναστών και Προσφύγων του δήμου Αθηναίων, Λευτέρη Παπαγιαννάκη. Ο ίδιος ζητάει ρητά το διαχωρισμό των δύο εξουσιών πολιτικής και θρησκευτικής, σημειώνοντας ότι είναι αδιανόητο να μην έχει δημιουργηθεί τέμενος στην Αθήνα, μία πρωτεύουσα, η οποία όπως λέει «επιθυμεί να αποκαλείται ευρωπαϊκή».

– Κύριε Παπαγιαννάκη, ποια είναι η θέση του δήμου για τη δημιουργία του τεμένους στο Βοτανικό; «Αυτό που πιστεύει πολύς κόσμος, είναι ότι το τέμενος είναι κάτι που το θέλει ο Καμίνης, επειδή ο ίδιος το αντιμετωπίζει θετικά και στηρίζει τις προσπάθειες δημιουργίας του. Πρόκειται όμως για μία πολιτική επιλογή, η οποία εκτός από ρεαλιστική έχει και κοινωνικό χαρακτήρα. Το να διασφαλίζει η χώρα μας σε όλους τους ανθρώπους, το δικαίωμα να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, είναι όχι μόνο συνταγματική, αλλά ταυτόχρονα ηθική και διεθνής υποχρέωση. Αυτή τη στιγμή είμαστε η μόνη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που δεν διαθέτει χώρο λατρείας για τους μουσουλμάνους».

– Θα έχει ολοκληρωθεί τον Απρίλιο; Ρωτάω, δεδομένου ότι η μουσουλμανική κοινότητα δια του προέδρου της, εμφανίζεται ιδιαίτερα επιφυλακτική. «Είναι λογική κάθε επιφύλαξη. Σε κάθε περίπτωση ο δήμος Αθηναίων δεν έχει καμία σχέση με την κατασκευή του τεμένους, κάτι που αποτελεί αρμοδιότητα του υπουργείου Παιδείας. Ωστόσο εξ όσων γνωρίζω, ο προϋπολογισμός για την κατασκευή του έχει εγκριθεί και είναι εξασφαλισμένος πολύ καιρό πριν. Θεωρώ ότι δεν τίθεται ζήτημα διακοπής των εργασιών για εξωγενείς αιτίες. Καθυστερήσεις μπορεί να υπάρξουν μόνο σε ό,τι αφορά κατασκευαστικά ζητήματα».

– Ποια είναι η πολιτική και ποια η κοινωνική διάσταση του θέματος; «Η πολιτική διάσταση έχει να κάνει με το γεγονός ότι είμαστε υπέρ της δημιουργίας. Θεωρούμε αδιανόητο να μην υπάρχει επίσημος χώρος λατρείας για τους μουσουλμάνους στην Αθήνα. Θυμίζω ταυτόχρονα ότι υπάρχουν αρκετά τεμένη ήδη στην Κομοτηνή, στη Ρόδο, στην Κω. Επομένως δεν είναι κάτι άγνωστο ή πρωτόγνωρο για εμάς. Το ότι δεν προσφέρει τη συγκεκριμένη δυνατότητα η Αθήνα -και το έχει τονίσει πολλές φορές ο δήμαρχος Αθηναίων- είναι απαράδεκτο. Η συζήτηση για το τέμενος έχει ξεκινήσει από τη δεκαετία του ’70. Και επομένως δεν είναι κάτι καινούργιο. Μπορώ να καταλάβω τις πιέσεις που ασκούνται ή τις ανησυχίες που εκφράζονται ως προς την ασφάλεια και τον τρόπο με τον οποίο θα ελέγχουμε όσους εισέρχονται στο τέμενος.

Κάποιοι πάλι υποστηρίζουν ότι σε άλλες χώρες αποτελούν πηγές εξτρεμισμού. Ωστόσο η εθνική ασφάλεια ήταν και παραμένει ευθύνη του κράτους. Να θυμίσω όμως ότι και στους παράνομους χώρους λατρείας που υπάρχουν, δεν είναι δυνατός ο έλεγχος. Είναι τουλάχιστον 100 σε όλη την επικράτεια και μέχρι στιγμής έχουν νομιμοποιηθεί λιγότερα από 10. Πρόκειται δηλαδή για μία κατάσταση εκτός ελέγχου, χωρίς πλαίσιο. Θεωρώ ότι οι παράνομοι χώροι είναι πιο επικίνδυνοι από τη δημιουργία ενός επίσημου τεμένους, για το οποίο θα υπάρχει το νομοθετικό πλαίσιο καθώς και η δυνατότητα ελέγχου για το ποιος εισέρχεται σε αυτό και ποιος όχι.

Ας μη γελιόμαστε άλλωστε. Ένα τέμενος 350 θέσεων, όπως αυτό που πρόκειται να δημιουργηθεί στο Βοτανικό δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να καλύψει τις πραγματικές ανάγκες των μουσουλμάνων της Αθήνας. Επομένως πρόκειται για ένα καθαρά συμβολικό χρέος της χώρας μας, το οποίο υλοποιείται. Σε ό,τι αφορά την κοινωνική διάσταση για την οποία με ρωτήσετε, συνοψίζεται στο γεγονός ότι αναγνωρίζουμε την ύπαρξη των συμπολιτών μας, οι οποίοι ασπάζονται ένα άλλο θρήσκευμα».

– Όσοι αντιτάσσονται της κατασκευής τι επιδιώκουν; «Θα επιστρέψω σε αυτό που σας είπα νωρίτερα. Υπάρχουν κάποιες υποχρεώσεις, οι οποίες σε κάποιους αρέσουν, σε κάποιους άλλους όχι». – Σας ρωτάω γιατί δεν είναι μόνο οι χρυσαυγίτες, οι οποίοι έχουν ταχθεί ενάντια στην κατασκευή. Υπάρχουν και πιο μετριοπαθείς δυνάμεις οι οποίες αντιτίθενται. «Προφανώς. Υπάρχει ένας οριζόντιος φόβος, ο οποίος στην εποχή μας ονομάζεται ισλαμοφοβία. Ο φόβος αυτός είναι επιβαρυμένος και λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων σε διάφορες χώρες της Ευρώπης τα τελευταία χρόνια. Το παρατηρείτε κι εσείς άλλωστε από το περιβάλλον σας. Υπάρχουν άνθρωποι με μετριοπαθή προσανατολισμό, οι οποίοι όμως εκφράζουν τον προβληματισμό τους για την κατασκευή του τεμένους». – Ο μεγαλύτερος φόβος κάποιων είναι ο εξισλαμισμός; «Αυτό είναι κάτι που επικαλούνται κυρίως οι χρυσαυγίτες. Με την επανάληψη γίνεται πλύση εγκεφάλου. Και υπάρχουν στοιχεία για την ερμηνεία του συγκεκριμένου φόβου. Δεν συμφωνώ, αλλά δυστυχώς τα στοιχεία αυτά είναι υπαρκτά. Και αν κάποιος δεν προσπαθήσει να τα καταπολεμήσει ένα προς ένα με επιχειρήματα, τότε η συζήτηση αυτή την οποία κάνουμε δεν έχει κανένα νόημα. Οπωσδήποτε η ευθύγραμμη ανάλυση του τύπου “αυτοί είναι τζιχαντιστές, είναι τρομοκράτες”, μας οδηγεί στο να χάσουμε την ουσία της κουβέντας». – Ένα ακόμα σοβαρό ζήτημα είναι η έλλειψη νεκροταφείου… «Στο δήμο έχουμε προσπαθήσει να κάνουμε μία σοβαρή συζήτηση. Ωστόσο στην Ελλάδα υπάρχει υπουργείο το οποίο ασχολείται με τα θρησκευτικά ζητήματα. Θα έπρεπε να επεκτείνουμε τη συζήτηση και να την κάνουμε δημόσια». – Πόσο επιτακτική ανάγκη είναι ο διαχωρισμός Κράτους – Εκκλησίας προκειμένου να μην επηρεάζονται αποφάσεις της πολιτείας κάτω από οποιαδήποτε μορφή πίεσης; «Θεωρώ ότι αυτό το γεγονός -και ίσως με μία δόση υπερβολής- θα είναι η πιο προοδευτική μεταρρύθμιση που θα έχει γίνει σε αυτή χώρα. Θα αποδεσμευτούν δυνάμεις και από τις δύο πλευρές, ενώ θα πάψει η καθημερινή απασχόληση της μίας ή της άλλης πλευράς με τα δρώμενα της άλλης. Σας θυμίζω ότι η Εκκλησία αυτή τη στιγμή που μιλάμε, εμπλέκεται στη δημόσια διοίκηση, στο στρατό, στην πολιτική ζωή. Όπως γνωρίζετε πολλοί είναι οι πολιτικοί που δεν κατεβαίνουν υποψήφιοι εάν δεν έχουν την ευλογία του τοπικού μητροπολίτη».

– Εκτιμάτε ότι στα μάτια κάποιων ξυπνάει η μετάλλαξη της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί, λαμβάνοντας χώρα αυτή τη φορά στο Βοτανικό; «Ναι. Κάποιοι που αντιμετωπίζουν το ζήτημα πιο συναισθηματικά θα το δουν και έτσι όπως περιγράφετε. Νομίζω όμως ότι είναι άδικο να μπαίνουμε σε αυτή τη συζήτηση. Ωστόσο υπάρχουν ακραία στοιχεία, τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν πολιτικά. Κατά τη γνώμη μου πάντως, η σημερινή κυβέρνηση καλώς εφαρμόζει την υλοποίηση του τεμένους. Και κακώς δεν έγινε νωρίτερα». – Ο ρόλος της Χρυσής Αυγής σε όλα όσα γίνονται είναι απλά θορυβώδης ή κάτι περισσότερο; «Όχι. Δεν είναι μόνο θορυβώδης. Είναι επικίνδυνος. Σας θυμίζω ότι δεν έκανε απλά φασαρία. Με έναν τρόπο, τόσο η Χρυσή Αυγή όσο και άλλοι πολιτικοί χώροι στήριξαν την κατάληψη του χώρου. Επίσης, οι 10 από τους 15 ανθρώπους που έκαναν την κατάληψη ήταν ποινικοί.

Επομένως δεν συνδέεται μόνο η αριστερή εξτρεμιστική δράση με ποινικούς, καθώς κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την ακροδεξιά φασιστική δράση, η οποία συνδέεται με ποινικές συμπεριφορές. Ο ρόλος της Χρυσής Αυγής είναι υπονομευτικός και πολύ επικίνδυνος. Και η σύνδεση όλου αυτού με την επικρατούσα πίστη πολλών ανθρώπων είναι κάτι πολύ επικίνδυνο. Αποτελεί την κερκόπορτα για να μπλέξουμε την πολιτική και να επηρεάσουμε τους ανθρώπους, λέγοντάς τους ότι “μόνο η Χρυσή Αυγή μπορεί να υπερασπιστεί την πίστη σας” και πείθοντάς τους ότι το κράτος είναι ανίκανο να κάνει το ίδιο από τη στιγμή εκείνο κατασκευάζει το τέμενος».

Δείτε όλα τα θέματα του Weekend