Ο βασιλιάς των αποσταγμάτων, διακρίνεται για την παράδοση, το ήθος και τους ανθρώπους με προσήλωση σε αυτό που κάνουν γενεές τώρα. Έχει πλούσια και ενδιαφέρουσα ιστορία, με το πρώτο ουίσκι να παρασκευάζεται, όπως εικάζεται, στην Ιρλανδία από μοναχούς.
Όπως όλα τα πράγματα πάνω στη γη, όμως, έτσι και το ουίσκι σημειώνει την δική του εξέλιξη στο χρόνο, προκαλώντας έκπληξη, τουλάχιστον σε όσους δεν ασχολούνται συστηματικά με αυτό, με τα πόσα ενδιαφέροντα γίνονται στον κόσμο του.
Προσαρμόζεται με ιδιαίτερη ευκολία στην εκάστοτε κοινωνική κατάσταση βάζοντας τη δική του σφραγίδα απόλαυσης στην κάθε στιγμή, ενώ τα τελευταία χρόνια δείχνει να κερδίζει το ελληνικό κοινό. Το τελευταίο, μάλιστα, αρχίζει να γοητεύεται από το καλό ουίσκι και να δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την μύησή του στον πλούσιο σε εμπειρίες και άγνωστα μονοπάτια κόσμο του.
Το νερό της ζωής, η ετυμολογία της ονομασίας του προέρχεται από μια κέλτικη λέξη, μπαίνει στα ελληνικά σπίτια -το ίδιο συμβαίνει σιγά σιγά με τα μπαρ και τις κάβες ακολουθώντας τα βήματα των ιδιωτιών- προκαλώντας, αναμφίβολα, μία δημιουργική κινητικότητα στο χώρο του ουίσκι σε ολόκληρη την χώρα.
Με τις σημερινές οικονομικές συνθήκες, ωστόσο, να μην ευνοούν ιδιαιτέρως την συλλογή του ουίσκι και με τον ανταγωνισμό στο χώρο να είναι αρκετά οξυμένος, συναντήσαμε τον κύριο Μιχάλη Νομικό -αγόρασε την πρώτη φιάλη της συλλογής του το 2005- ο οποίος αντιστέκεται σθεναρά στις όποιες δυσκολίες συναντά προκειμένου να συνεχίσει να συλλέγει εκλεκτές φιάλες ουίσκι, από κάθε γωνιά του κόσμου (Ιαπωνία, Σκωτία, Ινδία, Αυστραλία, Αμερική, Ευρώπη κ.α.).
Πρόκειται για έναν από τους πιο «εξειδικευμένους» συλλέκτες αναφορικά με το ιαπωνικό ουίσκι στη χώρα, αλλά και τον άνθρωπο που διαθέτει μία από τις πιο ακριβοθώρητες συλλογές σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Μέσα από το πάθος, την τρέλα, την υπομονή, την επιμονή και την αγάπη του κυρίου Νομικού για το ουίσκι, ταξιδέψαμε έστω και νοητά στον υπέροχα απολαυστικό κόσμο του και ανακαλύψαμε κάποιες από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές του.
– Γιατί ουίσκι και όχι κάποιο άλλο ποτό ίσως;
Το συγκεκριμένο απόσταγμα με ενθουσίασε με την παράδοση, το πάθος, την προσήλωση των ανθρώπων που το παράγουν και που συνεχίζουν γενιές τώρα να αποκωδικοποιούν τα μυστικά του και να πασχίζουν για το καλύτερο δυνατό γευστικό αποτέλεσμα. Η καλώς εννοούμενη «υπεροψία» που το διακρίνει, η πολυπλοκότητα και φιλοσοφία της δημιουργίας του, αλλά και η παγκοσμιοποιημένη, πλέον, παραγωγή με τα διαφοροποιημένα ποικιλόμορφα χαρακτηριστικά που ενσωματώνονται στην κάθε εμφιάλωση είναι παράγοντες που με βοήθησαν να λάβω με ευκολία την απόφαση.
– Πώς αποφασίσατε να γίνετε συλλέκτης;
Η αγάπη μου για το ουίσκι με είχε οδηγήσει στην απόκτηση διάφορων εμφιαλώσεων κάθε προέλευσης, είδους, χρονολογίας κ.α. Η στιγμή που συνειδητοποίησα ότι πρέπει να συστηματοποιήσω τις αγορές μου, ήταν η κρίσιμη χρονική συγκυρία. Αναπροσάρμοσα, λοιπόν, την τακτική μου, αναδιαμόρφωσα τις επιθυμίες μου και έστρεψα το ενδιαφέρον μου σε (κυριότερα) μονοθεματικές και επιλεκτικές εμφιαλώσεις ιδιαίτερα σε αναδυόμενες χώρες όπως η Ιαπωνία.
Το ουίσκι δεν σταματά να με εκπλήσσει. Διαπνέεται από μια όμορφη εσωστρέφεια, είναι απαιτητικό, αποζητά την περισυλλογή και τον στοχασμό, αλλά εύκολα μεταγράφεται σε ποτό της παρέας, της ευδαιμονίας και της συναναστροφής. Έχει ευμετάβλητο χαρακτήρα και προσαρμόζεται με ευκολία στις ποικίλες κοινωνικές καταστάσεις. Προκαλεί τις αισθήσεις, επαναφέρει βαθιά θαμμένες παραστάσεις από το θυμικό, ενώ παρακινεί στην αναζήτηση της γεύσης και του αρώματος, προτρέποντας σε παιχνίδι εξέλιξης και προσωπικής βελτίωσης των γευστικών δεξιοτήτων.
– Γιατί δηλώνετε ιδιαίτερη αδυναμία στα ιαπωνικά ουίσκι;
Μέχρι σχετικά πρόσφατα ήταν σχεδόν αδιανόητη η σκέψη ότι μια χώρα τόσο διαφορετική, με λαό ιδιαίτερης ιδιοσυγκρασίας και κουλτούρας, με παραδόσεις και έθιμα άγνωστα και εν πολλοίς ακατανόητα από τον δυτικό κόσμο, θα μπορούσε να παράγει τόσο καλής ποιότητας ουίσκι.
Η ιαπωνική προσήλωση στην καινοτομία, η διαρκής προσπάθεια, η ευελιξία στον τρόπο σκέψης, η αυστηρότητα στη μέθοδο, η μελέτη, η συστηματική εφαρμογή και έρευνα νέων τεχνικών, η τυποποίηση, η επιστημονική προσέγγιση απαλλαγμένη από ιδεοληψίες και προκαταλήψεις, η έμπρακτη φιλοσοφία του Kaizen (ιαπωνικού όρου που σημαίνει την μόνιμη τάση για ανάπτυξη και βελτίωση, ο οποίος αντανακλά την βαθύτερη καλλιέργεια) είναι οι παράγοντες εκείνοι που διαμορφώνουν και διαχωρίζουν το σύγχρονο ιαπωνικό ουίσκι.
– Από πόσες φιάλες αποτελείται η συλλογή σας;
Από περίπου 700 φιάλες. Οι περισσότερες από αυτές προέρχονται από την Σκωτία και την Ιαπωνία. Έχω αρκετές, επίσης, από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, την Ινδία, την Αυστραλία, την Αμερική κ.α. Οποιαδήποτε, ωστόσο, αξιόλογη φιάλη από κάθε μέρος του κόσμου είναι πάντα ευπρόσδεκτη.
– Έχετε υπολογίσει περίπου το κόστος της «περιουσίας» σας;
Κάθε εκτίμηση μπορεί να αποδειχθεί λανθασμένη, καθότι οι τιμές μεταβάλλονται διαρκώς. Ειδικά οι δημοπρασίες (οι οποίες αποτελούν πολύτιμη πηγή αγοράς) με το «χρηματιστηριακό» και συχνά κερδοσκοπικό πνεύμα και τις αδιευκρίνιστες όσο και ανεξήγητες διαθέσεις των πλειοδοτούντων αναπροσαρμόζουν διαρκώς τις ουσιαστικές αξίες.
– Πόσο κοστίζει η πιο ακριβή φιάλη της συλλογής σας και από πού προέρχεται;
Η πιο ακριβή φιάλη της συλλογής μου προέρχεται από την Ιαπωνία. Είναι μέρος μιας θεματικής παραγωγής που απεικονίζει χαρτιά τράπουλας και αποτελείται από συνολικά 54 κομμάτια. Το αποστακτήριο από το οποίο προέρχεται είναι το Hanyu, το οποίο έκλεισε στις αρχές του 2.000. Η συγκεκριμένη εμφιάλωση είναι ο Άσος Σπαθί (Ace of Spades) και κοστολογείται αρκετά υψηλά.
– Ποιο είναι το πιο «καλό» ουίσκι στη συλλογή σας;
Η απάντηση εξ ορισμού είναι καθαρά υποκειμενική και βασίζεται σε γευστικά κριτήρια. Εύκολα στο μυαλό μου έρχονται τα Macallan 10y.o, 58,6%, Yamazaki Sherry Cask 2009 και Lagavulin 21 y.o. Σίγουρα, όμως, αδικώ πάρα πολλά.
– Οι φιάλες που διαθέτετε είναι και προς κατανάλωση ή μόνο για την «βιτρίνα» σας;
Η συλλογή δεν είναι αυτοσκοπός. Δυνητικά όλες οι φιάλες μπορούν να ανοιχτούν την κατάλληλη στιγμή λόγω κάποιας καλής περίστασης. Πράγμα που συμβαίνει από καιρό σε καιρό. Όμως, είναι ρεαλιστικό να παραδεχθούμε ότι όταν μία φιάλη φτάνει να εκτιμάται σε αρκετές χιλιάδες ευρώ είναι ιδιαίτερα δύσκολη η αποφυγή του πειρασμού της αγοραπωλησίας.
– Μια τέτοια συλλογή θα μπορούσε να ασφαλιστεί;
Στο εξωτερικό οτιδήποτε μπορεί να ασφαλιστεί, επομένως και μια συλλογή ουίσκι. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, καμία ασφαλιστική εταιρεία δεν αναλαμβάνει την συγκεκριμένη ευθύνη διότι, όπως μου εξήγησαν σε επανειλλημένες ενοχλήσεις μου, είναι τελείως ιδιαίτερο και ασυνήθιστο το αντικείμενο, άρα και οικονομικά ασύμφορο να το αναλάβουν. Μονάχα εμφιαλώσεις κρασιού ασφαλίζονται στον ελληνικό χώρο, και πάλι με αυστηρές προϋποθέσεις και δυσβάσταχτους όρους.
– Πόσο ακριβό και απαιτητικό χόμπι είναι το να είναι κάποιος συλλέκτης ουίσκι;
Οι σημερινές οικονομικές συνθήκες δεν ευνοούν καθόλου τη συλλογή ουίσκι. Το απόσταγμα, μετά από μια περίοδο κάμψης και την κυριαρχία άλλων αλκοολούχων ποτών, επανήρθε στο προσκήνιο με μια συγκεκριμένη κατηγορία του (το malt) να καθοδηγεί τις εξελίξεις και να απογειώνει τις τιμές σε δυσθεώρητα ύψη.
Η ζήτηση χρονολογημένων φιαλών όπως και αυτή συγκεκριμένων αποστακτηρίων, κυρίως κλειστών, υπερβαίνει κατά πολύ την προσφορά με οδυνηρό αποτέλεσμα. Είτε οι παραγωγοί κοστολογούν με υπεραξίες και ανεξέλεγκτα τις εμφιαλώσεις τους, είτε στις κατά τόπους δημοπρασίες να στοιχίζονται εκατοντάδες υποψήφιοι πελάτες που με την σειρά τους ανεβάζουν τις τιμές σε ένα φαύλο κύκλο που αναπαράγει αδιάκοπα κλιμακούμενες αποδόσεις.
Ο ανταγωνισμός είναι αναμφίβολα μεγάλος, η ταχύτητα και η διάχυση της πληροφορίας μεγεθύνει το αγοραστικό κοινό, η νέα πεποίθηση ότι η κατοχή συλλογής ουίσκι αποτελεί μιας πρώτης τάξης ευκαιρία για επένδυση, στρεβλώνει εξ ορισμού την αγορά και καθιστά δύσκολη την έγκαιρη αλίευση.
Επίσης, επιβαρυντικός παράγοντας είναι η ολοένα και μεγαλύτερη παρουσία πλαστών εμφιαλώσεων με άγνωστης ταυτότητας περιεχόμενο και ψευδή στοιχεία στην ετικέτα.
– Ποιες είναι οι προδιαγραφές για τον χώρο φύλαξής τους;
Ο «ιερός» και απαράβατος κανόνας είναι ένας: το απόσταγμα υποφέρει κοντά σε πηγές θερμότητας και στην απευθείας έκθεση στον ήλιο ή/ και άλλα σημεία έντονου φωτισμού. Πρέπει να φροντίζουμε να βρίσκεται πάντα σε σκιερό, δροσερό μέρος, μακριά από ζέστη και λοιπές ακραίες συνθήκες οι οποίες αναπόδραστα θα επηρεάσουν και την ποιότητα και την ποσότητα του περιεχομένου.
– Πόσο ενημερωμένο είναι το κοινό της Ελλάδας αναφορικά με το ουίσκι;
Τα τελευταία χρόνια το ελληνικό κοινό δείχνει να ξεπερνά το οικονομικό σοκ, να γοητεύεται και ν’ ανακαλύπτει το καλό ουίσκι. Ρωτάει, ψάχνει, ερευνά, αναζητά πληροφορίες στο διαδίκτυο ή/ και σε εξειδικευμένες κοινότητες Ελλήνων φίλων του αποστάγματος. Τα μπαρ και οι κάβες δείχνουν να ακολουθούν τον λογικό βηματισμό και να προσφέρουν στην πελατεία τους ολοένα και περισσότερους κωδικούς συνδιαμορφώνοντας, έτσι, ένα νέο πλαίσιο σχέσης με το ποτό.
– Ένας αρχάριος του ουίσκι τι πρέπει να γνωρίζει;
Να μάθει να ξεχωρίζει τις γεύσεις, να εξειδικευτεί σε κάποιες εμφιαλώσεις που τον ενδιαφέρουν προκειμένου να είναι ικανός να μεγιστοποιήσει τη γευστική ηδονή και παράλληλα να ελαχιστοποιεί τους κινδύνους από παράνομα, νοθευμένα ποτά. Οπωσδήποτε, μιας και αναφερόμαστε σε αλκοόλ, είναι κεφαλαιώδες να υπενθυμίζουμε την υπεύθυνη, συνετή κατανάλωση που μπορεί να αποτρέψει πολύ δυσάρεστες καταστάσεις.
– Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός καλού ουίσκι
Το καλό ουίσκι είναι εκείνο που μας αρέσει και μας καλύπτει γευστικά και αρωματικά. Τόσο εύκολα. Τόσο απλά. Βέβαια, θεωρητικά, ένα παλαιωμένο ουίσκι είθισται να έχει πιο πολύπλοκο χαρακτήρα, να μεταγγίζει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του βαρελιού του, να έχει σύνθετη, δυναμική γεύση- επίγευση, να τονίζει και να υπογραμμίζει το ταλέντο του αποσταγματοποιού και να μας κάνει μετόχους της προσπάθειάς του για την προσωπική μας ικανοποίηση. Όμως, σε κάθε μπουκάλι ουίσκι, ο καθένας μπορεί να ανακαλύψει την μικρή του όαση, την δική του σφραγίδα απόλαυσης.
