«Οι άνθρωποι δεν γίνονται ήρωες, παρά μόνο όταν δεν έχουν άλλη επιλογή», ήταν μια από τις ρήσεις του Γάλλου ποιητή, θεατρικού συγγραφέα και διπλωμάτη, Πολ Κλοντέλ. Τη φράση αυτήν πέρασε από τη θεωρία στην πράξη ένας άνθρωπος που δεν είχε ανάγκη μια ηρωική πράξη για να αγαπηθεί από τον κόσμο, καθώς ήταν ήδη γνωστός με τις επιδόσεις του στον αθλητισμό. Ωστόσο, η μοίρα τα έφερε έτσι, ώστε δύο φορές να σώσει πολλές ζωές, χάρη στην αυταπάρνηση, τη γενναιότητα και -φυσικά- την ικανότητα που επέδειξε.

Όλα τα παραπάνω αφορούν τον Σαβάρς Καραπετιάν, ο οποίος μέχρι να αποσυρθεί από την αγωνιστική δράση στην τεχνική κολύμβηση (αυτή με το «πτερύγιο» στα πόδια), ήταν κάτοχος 11 παγκόσμιων ρεκόρ στο άθλημά του, 17 φορές παγκόσμιος πρωταθλητής, 13 φορές πρωταθλητής Ευρώπης και 7 φορές πρωταθλητής Σοβιετικής Ένωσης. Ένας… Μάικλ Φελπς της εποχής του, σε ένα παρεμφερές άθλημα, με άλλα λόγια. Αλλά, αυτό για το οποίο μνημονεύεται περισσότερο, είναι οι πράξεις του εκτός αγωνιστικών χώρων.

Έγινε πρώτη φορά ήρωας, για τον εαυτό του

Σε ηλικία 15 ετών, όταν ζούσε στην Αρμενία, είχε εμπλακεί σε έναν καυγά με μια ομάδα θερμόαιμων (ακόμη και δολοφόνους θα μπορούσε να τους χαρακτηρίσει κανείς), καθώς εκείνοι τον έδεσαν με μια βαριά πέτρα στον λαιμό του και τον πέταξαν μέσα σε μια λίμνη. Τελικά, με μαεστρικό τρόπο κατάφερε να απεγκλωβιστεί, να βγει έξω από το νερό και να σώσει τον εαυτό του.

Όταν ρωτήθηκε για το περιστατικό αυτό και τον τρόπο που αντέδρασε, απάντησε με τον εξής αφοπλιστικό τρόπο: «Εάν η πέτρα ήταν μεγαλύτερη και πιο βαριά, τότε δεν θα γλίτωνα». Το περιστατικό αυτό τον έκανε να ασχοληθεί ενεργά με την κολύμβηση, όπου αποδείχθηκε ότι είχε τεράστιο ταλέντο. Είναι χαρακτηριστικό ότι χωρίς τη βοήθεια προπονητή, κατάφερε να αναδειχθεί πρωταθλητής στη χώρα του σε ηλικία μόλις 17 ετών. Από τότε το υγρό στοιχείο έγινε για εκείνον τρόπος ζωής…

Το πρωινό της 16ης Σεπτεμβρίου που του άλλαξε τη ζωή

Ο Καραπετιάν έδινε μεγάλη σημασία στην προπόνησή του και για τον λόγο αυτό φρόντιζε να μην χάσει καμία από αυτές, όπως και ο αδελφός του, Κάμο. Η 16η Σεπτεμβρίου του 1976 δεν αποτελούσε εξαίρεση, με τους δύο να τρέχουν 20 χιλιόμετρα γύρω από τη λίμνη στη Γερεβάν της Αρμενίας, στην τότε Σοβιετική Ένωση. Ένα μεγάλο τρόλεϊ ξέφυγε από τον δρόμο και βρέθηκε μέσα στα νερά, πέφτοντας από το φράγμα. Σε αυτό επέβαιναν 92 άνθρωποι…

Οι επιβάτες εγκλωβίστηκαν στο όχημα, το οποίο είχε βουλιάξει στα 10 μέτρα βάθος και στα 25 μέτρα μακριά από την ακτή. Χωρίς δεύτερη σκέψη, ο πρωταθλητής βούτηξε στο νερό. Η ορατότητα ήταν σχεδόν μηδενική, καθώς το τρόλεϊ σήκωσε τη λάσπη από τον πυθμένα. Για να απεγκλωβίσει τον κόσμο, έσπασε το πίσω παρμπρίζ και έναν – έναν άρχισε να κουβαλάει τους επιβάτες στην επιφάνεια, τους οποίους και παρέδιδε στον αδελφό του. Επιλογή στο ποιους μπορούσε να σώσει (δηλαδή παιδιά ή γυναίκες) δεν μπορούσε να κάνει, καθώς δεν έβλεπε..

Για περίπου 15-20 λεπτά ο Σαβάρς Καραπετιάν έκανε παραπάνω από 30 βουτιές, καταφέρνοντας να σώσει τη ζωή 20 ανθρώπων. Ανέσυρε περισσότερους από 20, αλλά δεν άντεξαν όλοι. Παράλληλα, ο Κάμο, έδινε και τις πρώτες βοήθειες σε όσους έφταναν στα χέρια του από αυτά του αδελφού του. Κάποιοι αυτόπτες μάρτυρες, ανέφεραν ότι τα πόδια και η πλάτη του ήταν γεμάτη από θραύσματα γυαλιών και πως το αίμα έτρεχε από αυτόν… ποτάμι.

Σε κώμα για 46 ημέρες και τέλος καριέρας

Μετά από τόσες καταδύσεις, ο μεγάλος πρωταθλητής κατέρρευσε και έχασε τις αισθήσεις του. Η ηρωική του προσπάθεια έφερε ένα πολύ σημαντικό τίμημα. Εκτός της βαριάς πνευμονίας, υπέστη και σηψαιμία, λόγω του ότι τα νερά της λίμνης -εκτός από παγωμένα- ήταν και μολυσμένα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να παραμείνει σε κώμα για 46 ημέρες και η ζωή του να συντρέχει σοβαρό κίνδυνο.

Τελικά, κατάφερε να συνέλθει και να συνεχίσει τη ζωή του, όχι όμως και την αθλητική του καριέρα, στην οποία αναγκάστηκε να βάλει ένα τέλος. Παρόλα αυτά, μόνο μετανιωμένος δεν εμφανίστηκε. Όταν του ζήτησαν να μιλήσει για το περιστατικό αυτό, η απάντησή του ήταν αφοπλιστική: «Γνώριζα ότι δεν μπορούσαν να τους σώσω όλους. Ήταν τόσο σκοτεινά εκεί κάτω, που δεν έβλεπα σχεδόν τίποτα. Σε μία από τις καταδύσεις μου κατά λάθος άρπαξα ένα κάθισμα. Θα μπορούσα να είχα σώσει μία ακόμη ζωή. Αυτό με στοιχειώνει ακόμα στα όνειρά μου».

Η ιστορία του δεν έγινε άμεσα ευρέως γνωστή. Αυτό συνέβη στις 12 Οκτωβρίου του 1982, όταν η εφημερίδα «Πράβντα» δημοσίευσε ένα άρθρο με τις λεπτομέρειες του συμβάντος, το οποίο είχε τίτλο «Η υποβρύχια μάχη του πρωταθλητή». Από τότε, ο Σαβάρς Καραπετιάν μετατράπηκε σε αυτό που ήταν, σε έναν λαϊκό ήρωα. Πάνω από 70.000 συγχαρητήριες επιστολές έλαβε το διάστημα που ακολούθησε…

Στα χρόνια που πέρασαν η μεγάλη αυτή προσωπικότητα για την Αρμενία και ευρύτερα για τη Σοβιετική Ένωση παρασημοφορήθηκε από την κυβέρνηση της ΕΣΣΔ, ενώ βραβεύτηκε από την UNESCO με το βραβείο «Fair Play». Επίσης, ένας αστεροειδής που ανακαλύφθηκε από τον Νικολάι Τσέρμικ στο Αστροφυσικό Παρατηρητήριο της Κριμέας, ονομάστηκε 3027 Shavarsh, με την ονομασία του να εγκρίνεται από το MPC τον Σεπτέμβριο του 1986.

Ήρωας για ακόμη φορά, από το νερό στη φωτιά

Η μοίρα τα έφερε έτσι, ώστε στις 19 Φεβρουαρίου του 1985 ο Καραπετιάν να χρειαστεί να γίνει ξανά… Superman και να σώσει κόσμο, αυτήν τη φορά από τη φωτιά και όχι από το νερό. Παρά το γεγονός ότι ήταν έξω από το στοιχείο του, μπόρεσε να απεγκλωβίσει πάρα πολύ κόσμο από το κλειστό γήπεδο στην ευρύτερη περιοχή της Κοτιάκ, ξανά στην πατρίδα του την Αρμενία. Με το που αντίκρισε τις φλόγες, όρμησε μέσα στο κτίριο και άρχισε να βγάζει έναν – έναν τους ανθρώπους.

Υπέστη βαριά εγκαύματα και χρειάστηκε πολύμηνη νοσηλεία, καθώς τα αέρια που είχε αναπνεύσει ήταν τοξικά. Αρχικά, όλοι θεώρησαν πως πέθανε, όμως ένας ταξιτζής εντόπισε σφυγμό στον Σαβάρς και τον μετέφερε άμεσα στο νοσοκομείο με το όχημά του. Εκεί οι γιατροί έδωσαν μεγάλη μάχη και κατάφεραν να τον κρατήσουν στη ζωή, που τόσο είχε κινδυνεύσει για ακόμη μια φορά. Μετά από αρκετούς μήνες νοσηλείας, επέστρεψε… στον έξω κόσμο, αλλά με αρκετά προβλήματα υγείας.

Ενόψει των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2014 στο Σότσι, οι Ρώσοι έδωσαν την ολυμπιακή φλόγα για δύο φορές στον Καραπετιάν, όντας ο μοναδικός στην ιστορία που του έχει γίνει τέτοια τιμή. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής στη Μόσχα, η φλόγα έσβησε, με αρκετά media του δυτικού κόσμου να κατακρίνουν τους διοργανωτές, που άφησαν έναν σχεδόν ανήμπορο άνθρωπο να τη μεταφέρει. Μόνο που αποδείχθηκε ότι οι περισσότεροι δεν γνώριζαν για ποιον πρόκειται. Έτσι, οι Ρώσοι «απάντησαν» με το να τον αφήσουν να κρατήσει τον πυρσό και την επόμενη ημέρα.

Σήμερα ο 65χρονος άνδρας ζει μια απλή ζωή στη Μόσχα, όντας ιδιοκτήτης ενός εμπορικού καταστήματος παπουτσιών, το οποίο έχει ονομάσει «Δεύτερη Αναπνοή». Μια δεύτερη αναπνοή που χάρισε σε πολύ κόσμο, κι ας είχε σοβαρές επιπτώσεις για τον δικό του οργανισμό. Άλλωστε, εκείνος ποτέ δεν το μετάνιωσε…