Ένα ταξίδι στα κύματα της ιστορίας με τριήρεις, γαλέρες και ιστιοφόρα

«Η αγάπη για την ιστορία και την θάλασσα μπορεί να μαγέψει, να δώσει δύναμη στα χέρια και να τα μετατρέψει σε εργαλεία παραγωγής έργων τέχνης». Για τον κ. Βαγγέλη Γρυπιώτη, από τη Νίκαια, γυμναστή στο επάγγελμα, η κατασκευή αρχαίων και μεσαιωνικών πολεμικών πλοίων, κωπήλατων και ιστιοφόρων, χτισμένα με σεβασμό στη κουλτούρα του κάθε λαού, της κάθε εποχής, από την αρχαιότητα μέχρι και τις μέρες μας, είναι ένα έργο ζωής, που δεν του απέφερε ποτέ χρήματα. Κι ας απορούν πολλοί γιατί δεν τα πουλάει. «Υπάρχει πλοίο που μου έχει πάρει 32 μήνες κι άλλο 6 μήνες. Μου λένε να αγοράσουν ολόκληρη τη συλλογή μου και τους λέω “δεν υπάρχει περίπτωση”. “Γιατί δεν έχεις ανάγκη από χρήματα;” με ρωτούν. “Έχω και παραέχω, αλλά δεν τα έφτιαξα για τα χρήματα”» λέει στο newsbeast.gr. Η ιστορία και η θάλασσα τον σαγηνεύουν από μικρό. Είναι οι δύο μεγάλες του αγάπες. Αυτός ο έρωτας για την ιστορία και τη θάλασσα εμπλουτίστηκε με τα βιβλία. Και στις αρχές του ’80 αποφάσισε να ξεκινήσει να αποτυπώνει με την τέχνη της μικροναυπηγικής, πλοία σταθμούς στην ιστορία της ναυσιπλοΐας και της ναυπηγικής εξέλιξης, με απόλυτο σεβασμό και τεκμηρίωση στην κουλτούρα της κάθε περιόδου.

«Θέλησα από την πρώτη μου κατασκευή να κάνω ένα πλοίο το οποίο θα είναι φυσικό αντίγραφο του πρωτότυπου υπό κλίμακα. Να είναι εξοπλισμένο, να περιέχει μέσα την πιο εξονυχιστική, την παραμικρότερη λεπτομέρεια και πάνω από όλα να πλέει, κι όχι απλά να επιπλέει». Κάποια στιγμή ο κ. Γρυπιώτης κατάλαβε ότι ωραία η αγάπη για τη θάλασσα και τη ναυτιλία αλλά δεν έφτανε μόνο αυτό. Η αναπαράσταση ενός πλοίου ήταν πολύ σοβαρή υπόθεση, για αυτό και για πέντε τουλάχιστον χρόνια ασχολήθηκε με την ναυπηγική. Πήγαινε σε σεμινάρια, είχε την τύχη να βοηθηθεί από καθηγητές του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, αλλά και να βρεθεί δίπλα σε ναυπηγούς και να παρακολουθήσει τεχνικές για να αποκτήσει και κάποια πείρα. Την τέχνη του την ονόμασε μικροναυπηγική.

«Μικροναυπηγική, ένα πλοίο πλεύσιμο, ένα πλοίο εξοπλισμένο μία στιβαρή κατασκευή που να είναι αναλογική όχι μόνο στο μέγεθος όπως συμβαίνει με τα μοντέλα αλλά και στο βάρος και κυρίως στον εσωτερικό μικρόκοσμο, ο οποίος μεταφέρει απίστευτες πληροφορίες όχι μόνο για τα πλοία αλλά και για την εποχή, για την κάθε περίοδο. Κάποιος που βλέπει το πλοίο να μπορεί να το διαβάζει και να έχει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο ναυτικής ιστορίας» μας λέει. Ο θεατής επίσης μπορεί να περιηγηθεί στο εσωτερικό των πλοίων, μιας και είναι εξοπλισμένα με ασύλληπτη λεπτομέρεια ακόμη και στα πιο κρυφά τους σημεία, όπως: αμπάρια, καμπίνες, μαγειρεία, αποθήκες, εργαστήρια, οπλουργεία, γαλαρία των κωπηλατών, στάβλοι, πιθάρια, αμφορείς, δοχεία, ασκοί, βαρέλια, κιβώτια, κουβάδες, τσουβάλια με τρόφιμα και εφόδια, κρεβάτια, ανάκλιντρα, αιώρες, γραφεία, βιβλιοθήκες, καρέκλες, σκαμνιά, τραπέζια, έργα τέχνης, πίνακες, αγάλματα, ψηφιδογραφίες, φανοί, λυχνοστάτες και πολυέλαιοι.

Για τον κ. Γρυπιώτη, η μαεστρία ενός πλοίου, ακόμα και αν έχει μέγεθος ενός ή ενάμισι μέτρου, δεν είναι να το φτιάξεις για να δείχνει όμορφο και επιβλητικό και εντυπωσιακό απ’ έξω. Είναι να μπορέσεις να το αναπαραστήσεις το εσωτερικό του όπως ήταν στην πραγματικότητα, να είναι αληθοφανές. Για αυτό το λόγο όλα τα υλικά που χρησιμοποιεί είναι πρωτογενή. «Όλα τα υλικά που χρησιμοποιώ είναι πρωτογενή. Δεν υπάρχει πλαστικό ή σύνθετο υλικό πάνω στα πλοία μου. Είναι ξύλο, είναι μπρούτζος, είναι χάλυβας, είναι σκοινί, είναι πανί. Είναι πεύκος όπου χρειάζεται είναι έλατο, είναι καρυδιά, κυπαρίσσι, είναι βελανιδιά. Για αυτό και μου στοιχίζουν και πάρα πολύ, γιατί ψάχνω το σωστό ξύλο το οποίο ναι μεν όταν πας να το αγοράσεις μπορεί να είναι οικονομικό ή λίγο πιο ακριβό, η επεξεργασία του όμως προκειμένου να κοπεί να φτάσει στο σημείο που θέλεις αλλά και κυρίως να αποξηρανθεί μετά και να εμποτιστεί προκειμένου να μην αναπτύξει μικροοργανισμούς, είναι χρονοβόρα και κοστοβόρα. Για φαντάσου να φτιάξεις ένα πλοίο και μετά από 20 χρόνια να αναπτυχθούν μικροοργανισμοί, μύκητες ή σαράκι και να καταστραφεί. Για αυτό και μέσα σε 30 περίπου χρόνια δεν έχω φτιάξει πάνω από 22 μοντέλα, εκ των οποίων τα δύο είναι ακόμα υπό κατασκευή». Ο κ. Γρυπιώτης μας εξηγεί ότι δεν άγγιξε μόνο την ελληνική κουλτούρα. «Το ξέρατε ότι ουδέποτε οι Έλληνες χρησιμοποίησαν σκλάβους κωπηλάτες. Οι κωπηλάτες των ελληνικών πλοίων και ιδιαίτερα της τριήρους ήταν ήρωες, είχαν την εκτίμηση και τον σεβασμό ολόκληρης της πολιτείας. Ο Ξενοφώντας και ο Αριστοφάνης αναφέρονταν σε αυτούς σαν να είναι οι σωτήρες της πόλης γιατί και εξασφάλιζαν την ακεραιότητά της και την ελευθερία της με τα πολεμικά της πλοία, αλλά και τον πλούτο και την οικονομικής της άνθηση με τα εμπορικά τους πλοία. Σε αντίθεση με τους κωπηλάτες της γαλέρας, της περιόδου του Διαφωτισμού στην Ευρώπη, που είναι σκλάβοι, ζουν κάτω από καθεστώτα απάνθρωπα. Για αυτό και ο μέσος χρόνος ζωής τους ήταν τα 8-10 χρόνια. Ζούσαν αλυσοδεμένοι πάνω στους πάγκους τους, έτρωγαν ουρούσαν, αφόδευαν και πέθαιναν πάνω σε αυτούς. Τη γαλέρα την έχω γεμίσει αλυσίδες που βλέποντάς τις κανείς, σου δίνεται η ευκαιρία να του αναπτύξεις την ιστορία».

Τα έργα του κ. Γρυπιώτη φυλάσσονται σε εταιρεία φύλαξης έργων τέχνης για να προφυλάσσονται και να είναι ασφαλή. Απόσβεση, ο θαυμασμός του κόσμου στις παροδικές εκθέσεις που μπορεί να τα δει, να τα αγγίξει και να ταξιδέψει μαζί τους στα κύματα της ιστορίας.