Στην καρδιά ενός τριγώνου, με πολλούς πρωταγωνιστές, αλλά το ίδιο επίκεντρο βρίσκεται εδώ και οκτώ χρόνια η Ελλάδα.
Το «κατασκεύασμα» της τρόικας ανάμεσα στον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε συνεργασία με τις ελληνικές κυβερνήσεις έως και σήμερα, έχουν φέρει την ελληνική πραγματικότητα μπροστά σε νέα δεδομένα, στο επίκεντρο ενός άλλου τριγώνου, σαφώς πιο ζοφερού και ανησυχητικού.
Στο επίκεντρο του πραγματικού τριγώνου του διαβόλου: Την υπογεννητικότητα, τη μετανάστευση στο εξωτερικό και τη διαρκή απειλή των νέων μέτρων και της επιτροπείας έως το 2060, να πλανώνται πάνω από τη χώρα.
Τα στοιχεία είναι καταλυτικά για την κατάσταση στην οποία έχει φτάσει η χώρα και για τον κίνδυνο να χαθεί οποιαδήποτε προσπάθεια να χτιστεί κάτι νέο, να γίνει ένα restart.
Η Ελλάδα χώρα γερόντων το 2050 με 8,3 εκατομμύρια πληθυσμό
Το δημογραφικό σαφώς δεν αποτελεί ένα νέο πρόβλημα για την Ελλάδα όμως σε μια χώρα υπό κατάρρευση, πολλοί αντιλαμβάνονται αυτή την πτώση στις γεννήσεις σαν «ευχή και κατάρα».
Οι εξελίξεις τα τελευταία χρόνια είναι εξαιρετικά ανησυχητικές. Οι Έλληνες δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να κάνουν περισσότερα από ένα παιδιά και πολλοί προτιμούν να μην κάνουν καθόλου, αναφέρει πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times που σχολιάζει την υπογεννητικότητα στη χώρα και το πώς αυτή συνδέεται και επηρεάζεται άμεσα από την οικονομική κρίση.
[sidequote]Γυναίκες προκειμένου να εργάζονται μπήκαν στη διαδικασία να αναβάλλουν μια εγκυμοσύνη και ένα παιδί που θα τις κρατούσε εκτός δουλειάς[/sidequote]
Επιπλέον, οι φοροαπαλλαγές και τα επιδόματα για πολύτεκνες οικογένειες έχουν συρρικνωθεί αισθητά και η Ελλάδα έχει φτάσει να διαθέτει τον χαμηλότερο προϋπολογισμό σε ολόκληρη την Ευρώπη απέναντι σε οικογένειες και παιδιά. Την ίδια στιγμή, όπως αναφέρουν οι NYT, λόγω της οικονομικής κρίσης, οι γυναίκες προκειμένου να εργάζονται μπήκαν στη διαδικασία να αναβάλλουν μια εγκυμοσύνη και ένα παιδί που θα τις κρατούσε εκτός δουλειάς. Ως εκ τούτου, καθώς τα χρόνια περνούσαν και οι ίδιες μεγάλωναν σε ηλικία…
Ταυτόχρονα, πολλές γυναίκες σε ηλικία κατάλληλη για να κάνουν παιδί απορρίπτονταν από θέσεις εργασίας ή οι εργοδότες άλλαζαν τις συμβάσεις τους σε part time χωρίς την θέλησή τους, μόλις έμεναν έγκυες. Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, πολλοί αντιλαμβάνονται αυτή την πτώση στις γεννήσεις σαν «ευχή και κατάρα», σχολιάζει η εφημερίδα. «Όσο η Ελλάδα μαστίζεται από τόσο υψηλή ανεργία, είναι καλό που δεν έχουν μια ξαφνική αύξηση στις γεννήσεις. Αν γινόταν άτι τέτοιο, θα είχαμε πολλά περισσότερα προβλήματα σαν χώρα», σημειώνει ο Βύρων Κοτζαμάνης, καθηγητής Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Το 2050, σύμφωνα με την επικαιροποιημένη έρευνα της διαΝΕΟσις ο πληθυσμός της χώρας υπολογίζεται ανάμεσα στα 10 εκατομμύρια (σύμφωνα με τα πιο αισιόδοξο σενάριο) και τα 8,3 εκατομμύρια (στο πιο απαισιόδοξο), ενώ θα είναι γηρασμένος. Η διάμεση ηλικία, ήταν 26 έτη το 1951, σήμερα είναι στα 44 έτη και αναμένεται να αυξηθεί κατά 5-8 έτη.
Ο αριθμός των παιδιών σχολικής ηλικίας ενδέχεται να μειωθεί από 1,6 εκατομμύρια σε 1 εκατομμύριο και ο ενεργός πληθυσμός δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20-69 ετών (που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν) να μειωθεί από 7 εκ το 2015 σε 4,8-5,5 εκ.
Ο εν δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός (δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικία 20-69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν αν τότε υπάρχουν δουλειές) θα μειωθεί από 7 εκ το 2015 σε 4,8-5,5 εκ το 2050.
Τα στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή έρχονται να δείξουν ότι το πρόβλημα είναι ήδη εδώ. Μόνο το 2016 καταγράφηκε μείωση κατά σχεδόν 75.000 άτομα στον μόνιμο πληθυσμό της Ελλάδα. Η τάση μείωσης αποδίδεται στην υπογεννητικότητα και τη μετανάστευση στο εξωτερικό λόγω κρίσης. Ο μόνιμος πληθυσμός της χώρας την 1η Ιανουαρίου 2017 εκτιμάται στα 10.783.748 άτομα (5.224.210 άνδρες και 5.559.538 γυναίκες), μειωμένος κατά 0,68% σε σχέση με τον αντίστοιχο πληθυσμό της 1ης Ιανουαρίου 2015, που ήταν 10.858.018 άτομα.
Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα της μείωσης του πληθυσμού που ανήλθε σε 29.365 άτομα (91.847 γεννήσεις έναντι 121.212 θανάτων), αλλά και της αρνητικής καθαρής μετανάστευσης που εκτιμήθηκε σε 44.905 άτομα (64.446 εισερχόμενοι έναντι 109.351 εξερχόμενων μεταναστών).
Ο δρόμος της μετανάστευσης
Μία ίσως από τις χειρότερες επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας είναι η φυγή, των νέων επιστημόνων, αλλά και μεγαλύτερων, καταρτισμένων επαγγελματιών, που έχουν οικογένειες και εγκαταλείπουν την Ελλάδα για μία καλύτερη ζωή…
Πρόκειται για τους σημερινούς 25άρηδες και 30άρηδες που πήραν την ελληνική παιδεία, την εκπαίδευση στα ελληνική πανεπιστήμια, τα έβαλαν στις βαλίτσες τους και έφυγαν ή φεύγουν για το εξωτερικό, αφού η Ελλάδα απλά δεν μπορεί να τους εγγυηθεί ένα μέλλον. Μαζί με αυτούς και οι έμπειροι 40άρηδες, παντρεμένοι με παιδιά, που βλέπουν τη μετανάστευση ως μονόδρομο επιβίωσης.
Εκτιμάται ότι περίπου 500.000 Ελληνες έφυγαν από τη χώρα την περίοδο 2008-2016 για να αναζητήσουν εργασία σε άλλες χώρες. Τις διαστάσεις της «διαρροής εγκεφάλων» (brain drain) από την Ελλάδα καταδεικνύουν τα αποτελέσματα της έρευνας της ICAP People Solutions, η οποία διεξήχθη το 2017.
Ως κυριότεροι λόγοι μετανάστευσης για αναζήτηση δουλειάς στο εξωτερικό αναδείχθηκαν και φέτος η μειωμένη αξιοκρατία και η διαφθορά στην Ελλάδα, με ποσοστό 41%, η οικονομική κρίση και η αβεβαιότητα (34%) και οι προοπτικές στη χώρα του εξωτερικού (33%).
Οι περισσότεροι που μεταναστεύουν είναι έως 40 ετών, με πρώτη ποσοστιαία την ηλικιακή ομάδα των 31-35 ετών (35%), ενώ ακολουθούν οι νέοι 26-30 ετών (28%). Ωστόσο, η έρευνα δείχνει αύξηση του αριθμού των Ελλήνων ηλικίας 41 ετών και άνω που επέλεξαν να μεταναστεύσουν (14% το 2017), καθώς και όσων δηλώνουν παντρεμένοι με παιδιά (24% το 2017 έναντι 19% το 2016).
[sidequote]Οι σημερινοί 25άρηδες και 30άρηδες πήραν την εκπαίδευση στα ελληνική πανεπιστήμια, την έβαλαν στις βαλίτσες τους και έφυγαν ή φεύγουν για το εξωτερικό[/sidequote]
Το μέλλον έως το 2060
Να προβλέψει κανείς το μέλλον έως το 2060, είναι μάλλον δύσκολο να το κάνει. Όμως οι δεσμεύσεις που θα λάβει η Ελλάδα αποφασίζονται αυτές τις μέρες. Ένα από τα βασικά ζητήματα που θα έχουν κλείσει μέχρι την 15η Ιουνίου είναι τα πρωτογενή πλεονάσματα που πρέπει να διατηρεί η Αθήνα από το 2023 έως το 2060!
Η χώρα που βρίσκεται σε κατάσταση ύφεσης και μνημονίων εδώ και οκτώ χρόνια, χωρίς να υπάρχει ακτίδα αισιοδοξίας, ανεξάρτητα από τα πρόσωπα που άλλαξαν στις κυβέρνησης, βρίσκεται μπροστά στις ίδιες προκλήσεις.
Η συνταγή που ακολουθούν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις, οριζόντια, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο, είναι μία. Φόροι που σκοτώνουν την ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας και βέβαια περικοπές στους συνταξιούχους.
Οι Έλληνες έχουν μάθει καλά τη συνταγή…
Το 2010 η Ελλάδα δεν μπορούσε, πλέον, να βρει χρηματοδότηση στις διεθνείς αγορές. Για να αποφύγει τη χρεοκοπία, προσέφυγε στον μηχανισμό στήριξης της Τρόικας.
Από τότε μεταξύ της Ελλάδας και των πιστωτών της έχουν υπογραφεί Μνημόνια (2010, 2012 και 2015). Τα Μνημόνια αυτά είναι τυπικά του είδους τους. Παροχή δανείων με ευνοϊκούς όρους, με «αντάλλαγμα» δημοσιονομική προσαρμογή και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Ωστόσο παρά τα μνημόνια και τα νέα συμπληρωματικά μέτρα που ψήφισε η σημερινή κυβέρνηση και θα εφαρμοστούν μόλις τελειώσει και το τρίτο μνημόνιο φαίνεται να διατηρούν την Ελλάδα στο ίδιο τούνελ κι να τη διατηρούν μέσα στο κέντρο του τριγώνου του διαβόλου…
