Οι γρίφοι για το χτίσιμο του αφορολόγητου με πλαστικό χρήμα

Αλλάζει την καθημερινότητα των φορολογούμενων το νέο σύστημα για το πλαστικό χρήμα που άρχισε να ισχύει από την 1η του έτους, ωστόσο πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα. Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλοί είδαν ως ευκαιρία την επιβολή των capital controls για να περάσει η Ελλάδα σε μια διαφορετική εποχή, όπου το πλαστικό χρήμα θα έχει κυρίαρχη θέση. Άλλωστε τα capital controls και η έλλειψη μετρητών αύξησαν κατακόρυφα τη χρήση του πλαστικού και του ηλεκτρονικού χρήματος στη χώρα μας. Στα σούπερ μάρκετ, τα πολυκαταστήματα, τα εμπορικά, τα βενζινάδικα, τα εστιατόρια όλο και περισσότεροι πληρώνουν σήμερα με πιστωτική ή χρεωστική κάρτα αντί χαρτονομισμάτων. Προς την κατεύθυνση αυτή  το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε μέτρα όπως η υποχρεωτική χρήση καρτών για το χτίσιμο του αφορολογήτου ορίου μέσω των αποδείξεων. Απώτερος στόχος είναι η είσπραξη του ΦΠΑ που δεν αποδίδεται. Βέβαια το συγκεκριμένο θέμα ξεκινάει με προβλήματα… και κάνει μια στρεβλή είσοδο στην καθημερινότητα των Ελλήνων. «Η διεύρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών αναμένεται να συμβάλει στον περιορισμό της παραοικονομίας και της κυκλοφορίας “μαύρου χρήματος”, καθώς δημιουργείται κίνητρο για τους καταναλωτές να πραγματοποιούν συναλλαγές με τη χρήση καρτών, οι οποίες αφήνουν “ίχνος” και βοηθούν στην αποκάλυψη φορολογητέας ύλης», σημειώνει στο newsbeast.gr ο Κώστας Νανόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της taxexperts.gr. Πλέον η χρήση του αφορολόγητου θα επιτυγχάνεται μόνο με ηλεκτρονικές συναλλαγές για το σύνολο σχεδόν των φορολογουμένων, μπαίνει τέλος στις συναλλαγές με μετρητά για ποσά άνω των 500 ευρώ, οι επιτηδευματίες υποχρεούνται πλέον να ανοίξουν επαγγελματικό λογαριασμό για την επιχειρηματική τους δραστηριότητα και η μισθοδοσία θα γίνεται με ηλεκτρονικά μέσα. Μελέτες έχουν δείξει ότι η αύξηση της χρήσης του πλαστικού χρήματος και των ηλεκτρονικών συναλλαγών μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μείωση της παραοικονομίας, αύξηση της εισπραξιμότητας του ΦΠΑ κατά 1 δισ. ευρώ το χρόνο και μείωση της έκδοσης των εικονικών τιμολογίων κατά 60%.

Αφορολόγητο μόνο με «πλαστικό χρήμα»

Μισθωτοί, συνταξιούχοι και αγρότες προκειμένου να εξασφαλίσουν την έκπτωση φόρου των 1.900 έως 2.100 ευρώ που οδηγεί σε έμμεσο αφορολόγητο όριο εισοδήματος από 8.636 έως και 9.545 ευρώ ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση, με βάση τα σημερινά δεδομένα, θα πρέπει να έχουν καταναλώσει ένα μέρος του εισοδήματός, υποχρεωτικά μέσω πλαστικού χρήματος. Εφόσον το εισόδημα είναι έως 10.000 ευρώ, απαιτείται ποσοστό δαπανών 10% με πλαστικό χρήμα. Για εισόδημα 9.000 ευρώ, απαιτούνται συναλλαγές με ηλεκτρονικό χρήμα 900 ευρώ, στα 10.000 ευρώ αυξάνονται σε 1.000 ευρώ. Για μεγαλύτερα εισοδήματα ακολουθούν δύο ακόμα συντελεστές. Στο κλιμάκιο εισοδήματος από 10.001 έως και 30.000 ευρώ ο συντελεστής είναι 15%, ενώ στο κλιμάκιο εισοδήματος άνω των 30.000 ευρώ ο συντελεστής είναι 20% (με μέγιστο όριο απαιτούμενων πληρωμών τα 30.000 ευρώ). Από το μέτρο εξαιρούνται οι φορολογούμενοι άνω των 70 ετών και τα άτομα με αναπηρία από 80% και άνω καθώς και όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση που φορολογούνται με την κλίμακα από μισθωτή υπηρεσία και συντάξεις. Ωστόσο και αυτοί οι φορολογούμενοι θα πρέπει να εμφανίσουν δαπάνες με χάρτινες αποδείξεις ανάλογα με το ύψος του εισοδήματός τους για να εξασφαλίσουν την έκπτωση φόρου. Επίσης εξαιρούνται από την υποχρέωση προσκόμισης αποδεικτικών ηλεκτρονικών συναλλαγών οι υπάλληλοι του υπουργείου Εξωτερικών, οι στρατιωτικοί εφόσον υπηρετούν στην αλλοδαπή, οι υπηρετούντες στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία της Ε.Ε., καθώς και όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας, σε ψυχιατρικό κατάστημα ή είναι φυλακισμένοι.

Πρόστιμο για όσους δεν τα καταφέρουν

Όσοι δεν καταφέρουν να συγκεντρώσουν το απαιτούμενο ποσό δαπανών με πλαστικό χρήμα θα πληρώσουν πρόσθετο φόρο. Τα ποσοστά υποχρεωτικών δαπανών με πλαστικό χρήμα, σε σχέση με το εισόδημα είναι σχετικά χαμηλά και θεωρείται ότι οι φορολογούμενοι εύκολα μπορούν να το καλύψουν. Αν δεν καλύπτεται το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό, τότε ο φόρος εισοδήματος προσαυξάνεται κατά το ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου και του δηλωθέντος ποσού, πολλαπλασιαζόμενης με συντελεστή 22%. Δηλαδή, αν κάποιος φορολογούμενος οφείλει να έχει δαπάνες μέσω κάρτας 1.000 ευρώ και έχει 800, θα πληρώσει πρόστιμο 44 ευρώ (200 ευρώ που του έλειπαν Χ 22%). Ο έξτρα φόρος πρακτικά προκύπτει από την απώλεια μέρους του αφορολογήτου δεδομένου ότι ο συντελεστής 22% είναι ο πρώτος συντελεστής της ισχύουσας φορολογικής κλίμακας.

Ποιες αποδείξεις μετράνε

Το τοπίο θα ξεκαθαρίσει με την έκδοση σχετικής απόφασης από τον υπουργό Οικονομικών. Αν και μετράμε μια εβδομάδα στο 2017 η σχετική απόφαση δεν υπάρχει. Σύμφωνα με το σχέδιο θα «μετράνε» όλες οι δαπάνες που γίνονται με ηλεκτρονικό χρήμα όπως αγορές από σούπερ μάρκετ, πολυκαταστήματα, καύσιμα, αγορές ηλεκτρικών, ηλεκτρονικών συσκευών, έπιπλα, εστιατόρια, ταβέρνες, μπαρ και κέντρα διασκέδασης. Στις εξαιρούμενες δαπάνες εξετάζεται να είναι οι δόσεις δανείων και τα ενοίκια ενδεχομένως και οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος και ύδρευσης. Ωστόσο αυτό δεν είναι ξεκάθαρο για τους λογαριασμούς στις ΔΕΚΟ. Οι λογαριασμοί μπορεί να πληρωθούν σε ένα σούπερ μάρκετ με χρέωση της χρεωστικής ή πιστωτικής κάρτας, χωρίς ωστόσο η απόδειξη της κάρτας να αναφέρει ότι πρόκειται, για πληρωμή του νερού ή του ηλεκτρικού ρεύματος και όχι και αγορά τροφίμων. Αντίστοιχα, ανάλογο πρόβλημα υπάρχει και για τα εκατοντάδες άλλα μικρά εμπορικά καταστήματα, πολλά από τα οποία έχουν τοποθετήσει τερματικά POS και δέχονται όλες τις συναλλαγές, χωρίς να μπορεί να γίνει διάκριση σε τι αφορά η ηλεκτρονική πληρωμή. Ακόμη δεν είναι βέβαιο πότε θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία η ηλεκτρονική πλατφόρμα όπου θα καταχωρίζεται κάθε πληρωμή μέσω τραπέζης, στο ΑΦΜ του φορολογουμένου που την έκανε. Επίσης δεν έχει επεκταθεί ακόμα το σύστημα αποδοχής ηλεκτρονικών πληρωμών στις επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα πολλές δαπάνες να γίνονται αναγκαστικά με μετρητά. Παραμένει ερωτηματικό τί θα γίνει με τις συναλλαγές για παράδειγμα στις λαϊκές αγορές. Θα υποχρεωθούν οι παραγωγοί να πάρουν POS; Επίσης δεν έχει ξεκαθαρίσει τι θα ισχύσει για δαπάνες που κάνουν σύζυγοι. Δηλαδή αν θα πρέπει να μαζεύουν ηλεκτρονικές αποδείξεις μαζί, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα ή όχι. Αν έχουν κοινή κάρτα, οι τράπεζες βλέπουν το ΑΦΜ του βασικού κατόχου. Έτσι δεν θα εμφανίζονται δαπάνες στο ΑΦΜ του άλλου συζύγου. Δεν αποκλείεται ν’ αναγκαστούν πολλοί να σπεύσουν να βγάλουν ξεχωριστές κάρτες. Μέχρι σήμερα στη δήλωση οι δαπάνες αυτές έμπαιναν σε έναν κωδικό και επιμερίζονταν σε κάθε σύζυγο ξεχωριστά, ανάλογα με το εισόδημά του. Ωστόσο ο νέος νόμος δεν μιλάει για οικογενειακό εισόδημα. Όσον αφορά στις αποδείξεις των ζευγαριών η λύση που προκρίνεται ως τώρα είναι το ποσό της δαπάνης με πλαστικό χρήμα να κατανέμεται και στους δύο, αναλογικά όμως με το εισόδημα του καθενός. Υπάρχει και η πρόταση να προστίθενται τα εισοδήματα για να υπολογιστεί το αφορολόγητο, αλλά έτσι το εισόδημα που λαμβάνεται υπόψη για να φορολογηθεί είναι το ατομικό και όχι το οικογενειακό. Αν η πρόταση αυτή γινόταν αποδεκτή, τότε το ζευγάρι θα ήταν υποχρεωμένο να συγκεντρώσει περισσότερες αποδείξεις με πλαστικό χρήμα.

Τι ισχύει για τα ιατρικά έξοδα

Όλες οι ιατρικές δαπάνες οι οποίες σήμερα μειώνουν τον φόρο, από το 2017 προκειμένου να αναγνωρίζονται από την εφορία, θα πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί με πλαστικό χρήμα. Οι χάρτινες αποδείξεις από το γιατρό, αν η δαπάνη έχει πληρωθεί με μετρητά, δεν θα αναγνωρίζονται. Με βάση τις ισχύουσες διατάξεις οι ιατρικές δαπάνες οδηγούν σε μείωση φόρου 10%, εφόσον υπερβαίνουν το 5% του εισοδήματος.

Λοταρία για πρόσθετα κίνητρα

Εκτός από τις εκπτώσεις φόρου που θα εξασφαλίζουν όσοι πραγματοποιούν συναλλαγές με πλαστικό χρήμα, θα υπάρχουν κληρώσεις με έπαθλα μετρητά, αυτοκίνητα ακόμη και ακίνητα που ανήκουν στο Δημόσιο. Συνολικά σε ετήσια βάση, οι κληρώσεις αυτές μπορούν να κοστίζουν έως και 12 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό. Επίσης σχεδιάζεται να δοθούν επιπλέον κίνητρα, όπως πρόσθετο αφορολόγητο στους φορολογούμενους που υπερβαίνουν τα προβλεπόμενα ποσοστά ελάχιστης δαπάνης με πλαστικό χρήμα.

Αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων

Ένα άλλο σημείο του ίδιου νόμου αποτελεί η δυνατότητα που παρέχει στους φορολογούμενους να υποβάλουν αρχικές, συμπληρωματικές ή τροποποιητικές δηλώσεις, στις οποίες θα συμπεριλάβουν αδήλωτα εισοδήματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παρούσα ρύθμιση δεν προσομοιάζει με τις διατάξεις επαναπατρισμού κεφαλαίου που είχαν εφαρμοστεί το 2010 παρέχοντας, επί της ουσίας, φορολογική αμνηστία στους φορολογούμενους που επωφελήθηκαν από αυτές. Πιο συγκεκριμένα, οι φορολογούμενοι μπορούν να καταθέσουν αρχικές ή τροποποιητικές δηλώσεις στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. μέχρι τις 31/05/2017 λόγω μη υποβολής, ανακριβούς ή ελλιπούς αρχικής δήλωσης, εξασφαλίζοντας δραστική μείωση των πρόσθετων φόρων, τόκων και προστίμων. Αναλυτικότερα, οι φορολογούμενοι που θα σπεύσουν να συμμορφωθούν υποβάλλοντας δηλώσεις μέχρι τις 31/03/2017 θα τύχουν του ευνοϊκού πρόσθετου φόρου 8%, ενώ όσοι υποβάλλουν δηλώσεις από την 1η Απριλίου του νέου έτους μέχρι το τέλος του προγράμματος (31/05/2017), η πρόσθετη επιβάρυνση θα ανέλθει στο 10%. Όπως αναφέρει ο Κ. Νανόπουλος: «Για να γίνει ευκολότερα αντιληπτό το μέγεθος του οφέλους για τους φορολογούμενους, αξίζει να σημειωθεί ότι η προσαύξηση του ν. 2523/1997, που ίσχυε μέχρι 31/12/2013, ανερχόταν σε 18% ετησίως και του ν. 4174/2013, που ισχύει από 01/01/2014, ανέρχεται σε 8,76% ετησίως. Οι παραπάνω συντελεστές εφαρμόζονται και στην περίπτωση υποβολής δήλωση κατόπιν της έκδοσης εντολής ελέγχου αλλά πριν την κοινοποίησής της στο φορολογούμενο. Στη ρύθμιση μπορούν επίσης να υπαχθούν φορολογούμενοι για τους οποίους έχει εκδοθεί ή θα εκδοθεί εντολή ελέγχου μέχρι τη λήξη του προγράμματος καθώς και φορολογούμενοι για τους οποίους έχει κοινοποιηθεί προσωρινός προσδιορισμός φόρου ή προστίμων, με την προσαύξηση όμως να είναι αρκετά υψηλότερη και να κυμαίνεται μεταξύ 13% και 30%. Από την άλλη πλευρά, αν έχει κοινοποιηθεί πράξη οριστικού διορθωτικού προσδιορισμού φόρου μέχρι τις 22/12/2016, ο φορολογούμενος δεν μπορεί να εμπέσει στις ευνοϊκές διατάξεις της ρύθμισης. Επιπρόσθετα, εξαιρούνται της υπαγωγής στη ρύθμιση τα πολιτικά πρόσωπα και δηλώσεις που έχουν υποβληθεί με επιφύλαξη ή από τις οποίες προκύπτει επιστροφή φόρου. Σημειώνεται ότι ισχύουν και εφαρμόζονται κανονικά οι διατάξεις του ν. 3691/2008, περί εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (χρηματοδότηση τρομοκρατίας, εμπόριο όπλων, ναρκωτικών, ανθρώπων κτλ), συνεπώς, είναι αυτονόητο ότι στις δηλώσεις που θα υποβληθούν δεν μπορούν να περιληφθούν τέτοιου είδους ποσά. Κατά την υποβολή των παραπάνω δηλώσεων φόρων δεν εφαρμόζονται επίσης τα πρόστιμα περί ανακριβούς ή μη υποβολής δήλωσης, τα πρόστιμα ΦΠΑ και μη καταβολής παρακρατούμενων φόρων όπως προσδιορίζονται στα άρθρα 58, 58Α και 59 του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών (ν. 4174/2013). Τέλος, η καταβολή της οφειλής πραγματοποιείται εφάπαξ, εντός 30 ημερών από την υποβολή της δήλωσης, ενώ ο οφειλέτης μπορεί να υπαχθεί σε πρόγραμμα ρύθμισης οφειλών. Σε περίπτωση μη καταβολής ή απώλειας της ρύθμισης, ο φορολογούμενος εκπίπτει των ευνοϊκών ρυθμίσεων και διενεργείται νέος προσδιορισμός πρόσθετου φόρου και προστίμων». Δείτε όλα τα θέματα του Weekend