Πριν αρκετά χρόνια ο Τζίμι Ζαμάρ έφτασε στην Ελλάδα. Ταξίδευε με την οικογένειά του, σε μία κρουαζιέρα. Ξεκίνησε από τη Βενετία, πέρασε από το Ντουμπρόβνικ, για να πατήσει για πρώτη φορά το πόδι του στην Ελλάδα, κατεβαίνοντας στο Κατάκολο. Αποστολή στις Βρυξέλλες: Γιώργος Λαμπίρης «Παρά το γεγονός ότι δεν είναι το ωραιότερο λιμάνι της Ελλάδας, θυμάμαι πολύ έντονα πώς ήταν όταν βγήκα από το καράβι. Ήταν άνοιξη. Ένιωσα τη μυρωδιά από το γιασεμί και το πορτοκάλι. Άκουσα την ορχήστρα που ήταν στημένη στην προβλήτα, να μας καλωσορίζει με μουσική!». «”Αυτή η χώρα, μπορεί να είναι η χώρα μου!” είπα με την πρώτη. Δεν ξέρω γιατί. Αυτό ένιωσα!»
Στο γραφείο του η ομιλία του Σεφέρη για το Νόμπελ
Ο Ζαμάρ είναι βέλγος αξιωματούχος στην Κομισιόν, επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Επιτροπής στις Βρυξέλλες. Οι κατά τόπους αντιπροσωπίες σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρέχουν πληροφορίες για σπουδαστές και επιχειρηματίες, ειδήσεις και πρακτικές πληροφορίες, σημεία ευρωπαϊκής πληροφόρησης και ευκαιρίες χρηματοδότησης. Επίσης, πληροφορίες για εκδηλώσεις και εκπαιδευτικό υλικό, αλλά και ειδικές θεματικές ενότητες όπως η οικονομική επικαιρότητα. Είναι επιφορτισμένες με τη διάδοση του ευρωπαϊκού διαλόγου και τη δημόσια πληροφόρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο γραφείο του υπάρχει μία αφίσα που καλύπτει έναν ολόκληρο τοίχο. Τυπωμένη πάνω της, η ομιλία του Σεφέρη κατά την απονομή του βραβείου Νόμπελ, το Δεκέμβριο του ’63: «Ἀνήκω σὲ µία χώρα µικρή. Ἕνα πέτρινο ἀκρωτήρι στὴ Μεσόγειο, ποὺ δὲν ἔχει ἄλλο ἀγαθὸ παρὰ τὸν ἀγώνα τοῦ λαοῦ, τὴ θάλασσα, καὶ τὸ φῶς τοῦ ἥλιου. Εἶναι µικρὸς ὁ τόπος µας, ἀλλὰ ἡ παράδοσή του εἶναι τεράστια καὶ τὸ πράγµα ποὺ τὴ χαρακτηρίζει εἶναι ὅτι µᾶς παραδόθηκε χωρὶς διακοπή. Ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα δὲν ἔπαψε ποτὲ της νὰ µιλιέται. Δέχτηκε τὶς ἀλλοιώσεις ποὺ δέχεται καθετὶ ζωντανό, ἀλλὰ δὲν παρουσιάζει κανένα χάσµα. Ἄλλο χαρακτηριστικὸ αὐτῆς τῆς παράδοσης εἶναι ἡ ἀγάπη της γιὰ τὴν ἀνθρωπιά, κανόνας της εἶναι ἡ δικαιοσύνη». «Κάθε φορά που το διαβάζω είναι σαν να λέει για τη δική μου χώρα. Το Βέλγιο. Είναι κι αυτό μικρό σε έκταση όπως η Ελλάδα», λέει ο Τζίμι Τζαμάρ.
12 ώρες για την Ελλάδα
Το 2012 ξεκίνησε μία καμπάνια με την ονομασία «12 ώρες για την Ελλάδα». Συγκέντρωσε χρήματα, τα οποία έστειλε σε διάφορες οργανώσεις με στόχο, συν τοις άλλοις, να αντιστρέψει το άσχημο κλίμα που είχε δημιουργηθεί για τη χώρα μας. Η Δήμητρα Παπίου, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, ο Μίλτος Πασχαλίδης, ο Γιάννης Ζουγανέλης, ο Πάνος Μουζουράκης, η μέτζο σοπράνο, Αλεξάνδρα Γκράβας, και πολλοί ακόμα πήγαν να τραγουδήσουν στις Βρυξέλλες για τις «12 ώρες». Ο Κώστας Φέρης με το «Καφέ Αμάν» τραγούδησαν κι εκείνοι για την ελληνική κοινότητα των Βρυξελλών.
«Αρκετά πληρώσαμε για τη χώρα σας κυρία μου»
Κάποια άλλη στιγμή ο Τζίμι Ζαμάρ είχε πάει στην Κρήτη. Η Ελλάδα είχε ήδη αρχίσει να βάλλεται από την κρίση. Σε μία ταβέρνα έξω από την πόλη του Ηρακλείου συνάντησε την ηλικιωμένη ιδιοκτήτρια και διαπίστωσε με έκπληξη αυτό που συνέβαινε στο μαγαζί της. «Κάθε φορά που ταξιδεύω, συνηθίζω να επισκέπτομαι ελληνικά εστιατόρια σε όποιο σημείο του πλανήτη και αν βρίσκομαι», περιγράφει. «Όταν επισκέφτηκα την Κνωσσό, συνάντησα μία γιαγιά. “Γιαγιά πώς τα βγάζετε πέρα με τα όσα συμβαίνουν γύρω σας”, τη ρώτησα. Εκείνη αποκρίθηκε: “Είναι πολύ ενδιαφέρον που ρωτάτε, καθώς όλο και περισσότεροι ξένοι έρχονται στην ταβέρνα μου, στρογγυλοκάθονται και τρώνε. Όταν φτάνει η ώρα του λογαριασμού, σηκώνονται και φεύγουν! Αυτό που απαντούν όταν τους ρωτάω γιατί, είναι: Αρκετά πληρώσαμε για τη χώρα σας κυρία μου!”. Η ιστορία που σας αφηγήθηκα είναι αληθινή!» «Μετά από αυτό το περιστατικό γύρισα στις Βρυξέλλες είπα στον εαυτό μου ότι έπρεπε να κάνω κάτι από τη στιγμή που η Ελλάδα είναι μία χώρα που αγαπάω. Αποφάσισα να διοργανώσω ένα μικρό πολιτιστικό φεστιβάλ με την ονομασία “12 ώρες για την Ελλάδα”. Σκοπός μου ήταν να συγκεντρώσω χρήματα και να τα προσφέρω σε ελληνικές ανθρωπιστικές οργανώσεις με επίκεντρο την εκπαίδευση, την υγεία και τη μάχη κατά της φτώχειας. Βοηθήσαμε το Χαμόγελο του Παιδιού, τους Γιατρούς χωρίς Σύνορα, την ΕΛΕΠΑΠ. Δημιουργήσαμε ένα ακόμα πρόγραμμα, σύμφωνα με το οποίο αγοράζουμε πετρέλαιο και να προμηθεύουμε σχολεία σε ορεινές περιοχές της Ελλάδα, οι οποίες έχουν έλλειψη», αφηγείται ο αξιωματούχος της Κομισιόν, μιλώντας για την πρωτοβουλία του.
Αν θέλετε να πείτε κάτι άσχημο για εκείνον στα Ελληνικά μην το κάνετε!
Συχνά συμβαίνει να βρισκόμαστε σε κάποιο μέρος του εξωτερικού και να έχουμε την εντύπωση πως ό,τι και να πούμε δεν θα μας καταλάβει κανείς. Στην περίπτωση όμως του Τζίμι Τζαμάρ μην κάνετε το ίδιο! Καταλαβαίνει κάθε λέξη, κάθε φράση, μιλάει ελληνικά. «Η ιστορία που θα σας πω είναι χαρακτηριστική. Για εμένα εκφράζει τι ακριβώς σημαίνει Ελλάδα και Έλληνας». «Θα σας πω κάτι που μου συνέβη δύο φορές στη χώρα σας! Σε μία παλιότερη επίσκεψή μου στην Ελλάδα σταμάτησα ένα ταξί στο Σύνταγμα για να πάω στην Κηφισιά. Το ταξί σταματούσε διαρκώς, φορτώνοντας κόσμο. Κάποια στιγμή είχαμε στριμωχτεί όλοι μαζί, ο οδηγός γκρίνιαζε, κόρναρε, και κάπνιζε μανιασμένος. Σταδιακά το ταξί άρχισε να αδειάζει και έμεινα τελευταίος. Ήταν η εποχή, που έγραφα το βιβλίο “Letters to Byron” (Γράμματα στο Βύρωνα). Εκεί μιλούσα για τη σχέση μου με την Ελλάδα. “Από πού είσαι;” ρώτησε ξαφνικά ο ταξιτζής. “Από το Βέλγιο”, είπα. “Από το Βέλγιο, ε; Και μιλάς Ελληνικά!” πρόσθεσε με έκπληξη. Πιάσαμε την κουβέντα. Μου μίλησε για τη ζωή του κι εγώ για τη δική μου. Δεν τον είχα ξαναδεί ποτέ. Φτάσαμε στην Κηφισιά και αφηρημένος ο οδηγός προσπέρασε το σημείο στο οποίο πήγαινα, ξεχασμένος από την κουβέντα. Αφού φτάσαμε τελικά στον προορισμό μου, έβαλα το χέρι στην τσέπη να τον πληρώσω. “Δεν θέλω να πληρώσεις τίποτα”, είπε εκείνος. Κατέβηκε από το αυτοκίνητο, μου έδωσε δύο φιλιά, μια αγκαλιά και με χαιρέτησε. Μόνο στη χώρα σας θα μπορούσε να μου συμβεί κάτι τέτοιο! Έτσι ακριβώς είναι η Ελλάδα για ‘μένα!» Ζητάω να μου πει τη γνώμη του για το συσχετισμό που κάνουν κάποιοι μεταξύ του ράθυμου Ζορμπά και των Ελλήνων. «Η εικόνα του Ζορμπά δεν έχει καμία σχέση με την εικόνα των Ελλήνων. Ορισμένοι αρέσκονται να δημιουργούν στερεότυπα. Δεν θα ξεχάσω ένα από τα δημοσιεύματα του ξένου Τύπου, στο οποίο οι δημοσιογράφοι παρουσίαζαν τους Έλληνες ως τεμπέληδες που πίνουν καφέ στο Κολωνάκι ή αλλού, σκοτώνοντας το χρόνο τους. Όταν βλέπω να καλλιεργούνται στερεότυπα αυτής της μορφής βγαίνω εκτός εαυτού. Αυτός ήταν ένας ακόμα λόγος για τον οποίο ξεκίνησα τις “12 ώρες για την Ελλάδα”». «Σε ένα από τα ταξίδια μου βρέθηκα στο Άμστερνταμ. Συνάντησα κάποιους ολλανδούς δημοσιογράφους. “Πόσοι από εσάς έχουν γράψει κάποιο άρθρο για την Ελλάδα της κρίσης;” ρώτησα με ενδιαφέρον. “Οι δέκα”, απάντησαν. “Πόσοι από εσάς έχουν πάει στην Ελλάδα;” συνέχισα. “Οι τρεις”, είπαν με μια φωνή. “Και πόσοι έχουν ταξιδέψει στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της κρίσης;” ήταν το αμέσως επόμενο δικό μου ερώτημα. “Κανένας!” η απάντησή. Τους προέτρεψα να επισκεφθούν πρώτα την Ελλάδα. Να μιλήσουν με τους ανθρώπους πριν γράψουν ξανά οτιδήποτε. Με άκουσαν οι έξι από τους δέκα, οι οποίοι είπαν εκ των υστέρων ότι άλλαξαν γνώμη κάτι που φάνηκε από τα άρθρα που έγραψαν για τα μέσα που συνεργάζονταν».
Ένας αξιωματούχος της Κομισιόν υποστηρικτής της Ελλάδας
Ίσως φαίνεται ασυνήθιστο να στηρίζει και να αγαπά την Ελλάδα ένας αξιωματούχος της Κομισιόν. Ο Τζίμι Τζαμάρ απαντά γελώντας όταν τον ρωτάω: «Γιατί όχι;» λέει. Ακόμα και αν πολλοί νομίζουν ότι τα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι εχθροί της χώρας μας, ο ίδιος κάνει λόγο για μυθεύματα. «Είναι καθαρά προσωπική η συμπάθεια που τρέφω για την Ελλάδα. Δεν έχει καμία σχέση με τη δουλειά που κάνω. Όπως εγώ έτσι και πολλοί ακόμα στην Κομισιόν τρέφουμε ιδιαίτερη αγάπη για τη χώρα σας».
Το σπίτι στη Φολέγανδρο
Παντρεύτηκε Ελληνίδα. Χιώτισσα. Το 1996 αγόρασε σπίτι στη Φολέγανδρο κοντά στο Κάστρο. Και ήταν ο πρώτος ξένος που έπαιρνε ιδιοκτησία στη χώρα του νησιού. «Είχα πάει για διακοπές. Καθώς περπατούσα με δύο φίλους μου, Έλληνες, ένιωσα κάποιον να με σκουντάει στον ώμο: “Εσύ ψάχνεις για σπίτι!”. “Πώς το ξέρετε κύριε;” αναρωτήθηκα. “E, φίλε. Εδώ ξέρουμε τα πάντα!” ανταπάντησε με σιγουριά ο ντόπιος. Έτσι αγόρασα το σπίτι». Θα ήθελε να ζει περισσότερο στην Ελλάδα. Ίσως είναι το άρωμα όπως τότε που έφτασε στο λιμάνι για πρώτη φορά, κάνοντας την κρουαζιέρα του. Ίσως ο πολιτισμός και η ιστορία της Ελλάδας, στοιχεία που όπως λέει κάνουν τους Έλληνες δημιουργικούς. Μοναδικούς. Ο Τζίμι Ζαμάρ μού άνοιξε την πόρτα του γραφείου του στην Κομισιόν. Σαν Έλληνας. Με καλωσόρισε με μια σφιχτή χειραψία, αποφεύγοντας τις τυπικές διατυπώσεις. Φορούσε ένα λευκό πουκάμισο, με ανοιχτό το πρώτο κουμπί. Καθόταν αναπαυτικά απέναντί μου, την ώρα που μιλούσαμε. Ανοιχτόκαρδος και χαμογελαστός. Ως Βέλγος; Όχι. Ωραίος ως… Έλλην. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend